- •6.Негізгі қордың тозу түрлері.
- •7. Негізгі қордың тиімділігін анықтайтын негізгі көрстеткіштері.
- •8.Амортизацияның кезеңі,оның мөлшерін есептеу тәсілдері.
- •9. Айналым құралы, оның мазмұны.
- •10.Айналым құралының құрамы.Негізгі элементтері.
- •11.Айналым құралын мөлшерлеу.
- •12. Айналым құралын сипаттайтын негізгі көрсеткіштері.
- •13.Айналым қаражатының айналымдығын жеделтету жолдары.
- •14. Кәсіпорында айналым қорларын пайдаланудың экономикалық тиімділігі.
- •20. Қандай шығындар тұрақты және өзгермеліге жатады?
- •21. Өндіріс көлемінің өзгеруіне байланысты шығындар қалай өзгереді?
- •22. Өнімнің өзіндік құны дегеніміз не?
- •23. Кәсіпорында өнімнің өзіндік құнын арзандату жолдары.
- •24. Өнімнің өзіндік құнына кіретін шығындар құрамын айтыңыз.
- •25. Калькуляцияның негізгі түрлері және өнімнің бір өлшемінің өзіндік құнын анықтау тәртібі.
- •26. Өнімді сатудан түскен пайданы қалай анықтауға болады?
- •27.Баланстың және таза пайданың құрамын айтыңыз
- •28. Кәсіпорынның экономикалық тиімділігі деген не?
- •29 Кәсіпорында таза пайданы қалыптастыру үрдісіне қалай түсінесіз және көрсеткішетр жүйесі қандай?
- •30.Өндірістің рентабельдігі дегеніміз не?
- •31.Рентабельдік түрлері.
- •32.Өндіріс үрдесі, оның құрамы және құрылу тәртібі
- •33.Өндірісті ұйымдастыру үрдістің негізгі принципі, оның мазмұны және маңызы.
- •34.Өндіріс циклі, оның құрылымы, ұзақтық тиімділігін қысқартудың жолдары.
- •35 Еңбек затының өндірісте қозғалу түрі, оның өндірістік циклінің ұзақтығына әсері.
- •42. Ғылыми зерттеуді ұйымдастыру, оның жіктеулі мен орындалу мақсаты.
- •43. Ғылыми зерттеуді орындаудың негізгі кезеңдері.
- •45.Техникалық қызмет көрсету жүйесі мен техниканы жөндеу, оның негізгі мақсаты.
- •46. Кәсіпорында аспап шаруашылығын ұйымдастыру, оның құрамы, міндеті мен маңызы.
- •47. Кәсіпорында көлік шаруашылығын ұйымдастыру.
- •48. Қойма шаруашылығын ұйымдастыру.
- •49. Кәсіпорында энергетикалық шаруашылықты ұйымдастыру.
- •51. Күрделі қаржыны салымдарының (инвестицияның) абсолюттік
- •53) Өнімнің өзіндік құнын төмендетудің
- •59. Өндірістік қуат, оның ұғымы, мақсаты.
- •60 . Өндірістік қуатты есептеу әдісі.
- •61. Қойма шаруашылығына қажеттілікті есептеу.
- •62 .Кәсіпорында көлікке қажетілікті есептеу.
- •65 Өндірісті ұйымдастырудың топтар әдісі.
- •72 .Бөлімшедегі жабдықтардың жүктеу коэффициенті.
- •73. Өндіріс цикліне түсінік.
- •74. Өндіріс циклінінің маңызы.
- •75. Өндіріс циклінің түрлері.
- •78. Өндіріс ұйымдастыруда өндіріс типтерінің атқаратын ролі.
- •85. Энергиялық баланс.
- •86. Энергияға жұмсалатын шығын есебі.
- •89. Нарық жағдайындағы өнімді өндіруге кететін шығындарды азайтудың жолдары мен маңызы.
- •90.Кәсіпорында көлік шаруашылығын ұйымдастыру.
75. Өндіріс циклінің түрлері.
Өндірістік цикл – бұл өндіріске шикізат пен материалдарды қосу кезінен бастап дайын өнімнің шығуына дейінгі күнтізбелік кезең уақыты.
Процесс циклының ұзақтығы - оның басталу кезінен аяқталу кезіне дейінгі уақыт кесіндісі.
Өндірістік цикл – бұл өндірістік процесті орындау ұзақтығы. Технологиялық цикл - бұл берілген технологиялық процестің барлық технологиялық операцияларын орындау уақытының ұзақтығы. Операциялық цикл – бұл өнім партиясын орындау операцияларының ұзақтығы. Операцияны орындау уақыт нормасы – бұл бір өнім өндіру операциясының ұзақтығы.
Өндірістік цикл (Тц) екі кезеңнен тұрады:
өндіріс процесінің жүру уақыты;
өндіріс процесіндегі үзілістер уақыты.
Технологиялық цикл немесе жұмыс кезеңі деп аталатын, өндіріс процесінің жүру уақыты келесілерден тұрады:
- дайындап-аяқтайтын операциялар уақыты (Тд.у);
-технологиялық операцияларға арналған уақыт (Ттехн);
-табиғи технологиялық процестердің жүру уақыты (Ттаб.тех);
-өндіріс процесіндегі тасымалдау уақыты (Ттас);
-техникалық бақылауға арналған уақыт (Ттех.б).
Өндіріс процесіндегі үзілістер уақыты – бұл уақыт ішінде еңбек затына ешқандай ықпал жасалынбайды және оның сапалық қасиетінде ешқандай өзгерістер болмайды, бірақ өнім дайын деп есептелінбейді және өндіріс аяқталмаған болып табылады. Өндіріс процесіндегі үзілістер уақыты келесілерден тұрады:
-операциялар арасындағы тоқтап тұру уақыты (Топер.);
-ауысым арасындағы тоқтап тұру уақыты(Тауысым).
Осылайша, өндірістік цикл келесідей формуламен анықталады:
Тц = Тд.у + Ттехн + Ттаб.тех + Ттас + Ттех.б + Топер + Тауысым
Дайындап-аяқтайтын операциялар уақыты – бұл жұмысшының (бригаданың) өндірістік тапсырманы орындау үшін өз жұмыс орнын және өзін дайындауға және де оны аяқтау бойынша барлық әрекеттерге кететін уақыты. Оған материал, арнайы аспап және қосалқы құрылғы, наряд алу және құрал жабдықты жөндеу уақыты жатады.
Технологиялық операциялар уақыты - бұл жұмысшының өзімен, немесе оның басқаруымен машина және механизмдер арқылы еңбек затына тікелей ықпал ету уақыты.
Табиғи технологиялық процестердің жүру уақыты – бұл адам және техниканың ықпалынсыз еңбек заттарының қасиеттерінің өзгеру уақыты (боялған немесе қызып кеткен өнімді ауа арқылы кептіру, өсімдіктердің өсуі мен пісуі, кейбір өнімдерді ашыту және т.б.).
Техникалық қызмет көрсету уақытын құрайтын, өндіріс процесіндегі тасымалдау уақыты мен техникалық бақылауға арналған уақыт келесілерден тұрады:
-өнімді өңдеу сапасын бақылау;
-жабдық және машина жұмысының кестесін бақылау;
-материалдар мен дайындамаларды әкелу, өңделген өнімді қабылдау және тазалау.
Операциялар (ауысымдар) арасындағы үзілістер келесілерге бөлінеді:
-партиялық үзілістер – бөлшектерді партиямен өңдеген кезде пайда болады.
-күту үзілістері – технологиялық процесстің аралас операцияларының ұзақтығының келісімсіздігене байланысты пайда болады.
-жинақтаудағы үзіліс – бір жинаққа кіретін кейбір бөлшектердің аяқталмауына байланысты пайда болады.
-ауысым арасындағы үзілістер – жұмыс кестесімен (ауысым саны және ұзақтығымен) және жұмыс ауысымдары арасындағы демалыстар мен мереке күндері, тамақтану үзілістерімен анықталады.
76-77 Өндіріс типтері.
Өндіріс типтері (жеке, сериялық, жаппай), олардың сипаттамасы, артықшылығы және кемшілігі.
Өндірісті ұйымдастырудың негізгі үлгілері: жеке дара, сериялық және жаппай өндіріс болып табылады. Жеке дара өндіріс – шығарылатын өнімнің кең номенклатурасын, сол сияқты көмекші операцияларға уақыт шығындарының көп жұмсалуы, еңбек өнімділігінің төмен және өнімнің өзіндік құнының жоғары болуын сипаттайды. Сериялы өндіріс- жеткілікті көп мөлшерде шығарылатын өнімдердің түпкілікті және көп емес бұйымдардың номенклатурасын айғақтайды. Өнімді шығарудың көлеміне және номенклатуралық айырымына байланысты сериялы, орта сериялы, ірі сериялы өндіріс болып табылады. Жаппай өндіріс – ұзақ уақыт ішінде үздіксіз шығарылатын шектеулі номенклатуралық бұйымдар немесе материалдардың әрбір жұмыс орнында елеулі мөлшерде қатаң қайталанатын процестерді сипаттайды. Жаппай өндірістің экономикалық артықшылығы мына төмендегілерден байқалады: - мамандандырылған жоғары өнімді жабдықтарды және өндірістік процестерді кешенді түрде механикаландыру және автоматтандыруды қолдану; - жабдықтарды қайта құру және оларды жетілдіруге байланысты уақыт ысырабының жоқтығы; - өндіріс процестерінің ұзақтылығын қысқарту, еңбек өнімділігін және оның сапасын арттыру; - өндірістік қуаттарды едәуір тиімді пайдалану және өнімнің өзіндік құнын елеулі кеміту.