49. Кәсіпорында энергетикалық шаруашылықты ұйымдастыру.

Энергетика шаруашылығының мақсаты, міндеттері мен құрамы.

􀔦нерк􀔥сіп к􀔥сіпорындары инновациялық техникамен, технологиямен

толық жарақтанып жатқан жағдайда ж􀔥не барлық 􀔧ндірістік үрдістер

механикаландырылып, автоматтандырылып жатқан жағдайда түрлі энергия

к􀔧здеріне, еңбектің қуатпен қамтылуына ж􀔥не еңбек жағдайын жақсартуға

байланысты шараларды жүзеге асыруда электр қуатына деген қажеттілік

үздіксіз артып отырады.

Энергетика шаруашылығының негізгі мақсатына осы қызметті атқарушы

жұмыскерге аз шығын жұмсай отырып, к􀔥сіпорынның барлық б􀔧лімшелерін

қажетті энергетикалық ресурстардың түрлерімен қамтамасыз ету қажеттігі

туындайды. Оған қол жеткізу үшін келесі міндеттер шешілуі тиіс:

• жалпы 􀔧ндіріске қажетті энергияны сырттан қабылдау ж􀔥не

к􀔥сіпорынның 􀔧з күшімен 􀔧ндірілетін энергияның жеке түрлерін іздестіру;

• к􀔥сіпорынның барлық б􀔧лімшелерінде энергияны ұтымды пайдалануды

ұйымдастыру ж􀔥не жоспарлау;

• энергетикалық құралдарды ұтымды пайдалануды бақылау, оларға

техникалық қызмет к􀔧рсету ж􀔥не ж􀔧ндеуді бақылау;

• энергоресурстарды үнемдеу шараларын дайындау ж􀔥не жүргізу.

Қазіргі жағдайда энергоресурстардың негізгі к􀔧зі болып к􀔥сіпорындарды

энергия к􀔧здерімен қамтамасыз етуі саналады. К􀔥сіпорынның 􀔧з

энергоресурстарымен жабдықталуы оған жоғары сапа, т􀔧мен баға ж􀔥не сенімді

қызмет к􀔧рсетуді қамтамасыз етеді.

Энергияны к􀔥сіпорын 􀔧з күшімен 􀔧ндіруі орталықтан жабдықтаудың

к􀔥сіпорын үшін тиімсіз, техникалық жағынан мүмкіндігі т􀔧мен болған

жағдайда ғана қажет болады.

Сонымен бірге, к􀔥сіпорындарда қайталама энергоресурстарды ұтымды

пайдалану үлкен р􀔧л атқарады. Мысалы: мартен пештеріндегі жылуды жылы

бу 􀔧ндіру үшін қолдану, жылы суды, буды ғимараттарды жылыту үшін ж􀔥не

шаруашылық қажеттілікке пайдаланады. К􀔥сіпорынның энергетика

шаруашылығының құрамына жылу күштік, газ, 􀔥лсіз токты, электр ж􀔧ндеу

б􀔧лімшелері жатады.

Жылу күштік б􀔧лімшесі қазандық, компрессорлық қондырғы, жылу ж􀔥не

канализациялық, су қондырғысын қамтиды.

Электр күштік б􀔧лімше т􀔧мендетуші подстанция, электр желілері мен

трансформаторлық қондырғыларды біріктіреді. Оның негізгі міндеті —

к􀔥сіпорынның барлық б􀔧лімшелерін электр энергиясымен қамтамасыз ету

болып табылады.

Газ б􀔧лімшесі 􀔧ндірістік желдеткішті к􀔧міртекті ж􀔥не ацетилин

станцияларды, тоңазытқыш қондырғыларды, газ топтарын қамтиды. Ол

􀔧ндірісті к􀔧міртекпен, ацетиленмен ж􀔥не тағы басқа газдармен қамтамасыз етеді.

􀔤лсіз токты б􀔧лімшеге зауыттың телефон ж􀔥не радио тораптар

байланысы жатады. Бұл берілген т􀔥ртіпте к􀔥сіпорынның тоқтаусыз жұмыс

істеуіне ықпалын тигізеді.

Электрлік ж􀔧ндеу б􀔧лімшесі (цех) электрлік құралдарды ж􀔥не электр

аппаратураларын ж􀔧ндеуде техникалық құралдармен қамтамасыз етуден ж􀔥не

онда жұмыс істейтін мамандардан тұрады. Ірі к􀔥сіпорындарда энергетикалық

шаруашылықты бас энергетик басқарады.

Энергоресурстарды 􀔧ндіру ж􀔥не оны жұмсауды м􀔧лшерлеу ж􀔥не

жоспарлау.

Энергетикалық ресурстарды ұтымды пайдалану үшін оны жұмсауды ж􀔥не

􀔧ндіруді қатаң м􀔧лшерлеу талап етіледі. Электроэнергия, бу, қысымды ауа, газ,

су, қосымша материалдардың жұмсау м􀔧лшері бір 􀔧німге есептеледі.

50. Кәсіпорында материалдық техникалық ресурстармен қамтамасыз ету

Еліміздегі өнеркәсіптік өндірістің дамуындағы жетістіктері қолда бар табиғи және еңбек ресурстарын пайдаланудың толықтығымен, дәрежесі және экономикалық тиімділігімен байланысты.

Осы проблеманы шешу еліміздің барлық экономикасының дамуының тұрақты және басымды міндеті болып саналады.

Өндіріс құрал – жабдықтарына меншік нысандары өзгеруімен және шаруашылықтың нарық әдістеріне көшуімен байланысты, еліміздің экономиканы басқарудағы мемлекеттік органдарының дәрежесі мен сипаты маңызды өзгерді.

Бірақ еліміздің териториясында өнеркәсіптік өндірістің орналасуы туралы мәселелерді шешу проблемалары қалып отыр. Тек меншік иесі мен кәсіпкерлер мүдделерін есепке алып, жаңа кәсіпорындарды салу мен орналастыру осы мәселелерді қоғамдық – оңтайлы шешуді қамтамасыз етпейді.