Жарықтың сыну құбылысын зерттеу.

Жұмыстың мақсаты: жазық параллель пластинадағы жарықтың сынуын зерттеу. Күн сәулесі терезе шынысы арқылы өткен кезде сынады ма, түсіндіру.

Құралдар: жарық көз, қорек көзi, транспортир, сызғыш, қағаз парақ, жалғағыш өткiзгiштер, саңылауы бар экран, жазық параллел пластинка.

Ж ұмыстың барысы:

Қағаздың ортасында өзара қиылысатындай екі перпендикуляр сызығы бар ақ қағаз дайындаңдар.

1. Трапеция тәрізді призманы суреттегідей перпендикуляр сызыққа орналастырыңдар. Призманың контурын айналдыра қағаз бетіне мұқият сызыңдар.

2. Жарық көзін бір саңлауы бар диафрагма арқылы призмаға қарама-қарсы орнатыңдар.

3. Жарық көзін 12 В қорек көзіне жалғап, қосыңдар.

4. Жарық көзін, жарық сәулесі оптикалық осьтің бойымен тарайтындай орналастырыңдар.

5. Жазық параллель пластина арқылы жарық сәлесінің өтуін бақылап, бақылау нәтижесін жазыңдар.

6. Жарық сәулесі жазық параллель пластинаға 45⁰ бұрышпен түсетіндей жарық көзін жайлап бұрыңдар.

7. Жазық параллель пластина арқылы жарық сәлесінің өтуін бақылап, бақылау нәтижесін жазыңдар.

8. Түскен және сынған жарық сәулесінің әрқайсысын белгілеңдер

Тәжірибенің реті	Түсу бұрышы	Сыну бұрышы
1	30	6	1,1	6,8
2	45	6
3	60	10

Қорытынды.

Шыныдағы сәуленің сыну бұрышы түсу бұрышынан кем. Жазық параллель пластинкада сәуле өз бағытын өзгертпенстен ығысады. Призмадағы сәуле оның табанына қарай үлкен сыну бұрышы кезінде қаттырақ ауытқиды.

Шынының сыну көрсеткішін анықтау.

Жұмыстың мақсаты: жазық параллель пластинаның көмегімен шынының сыну көрсеткішін анықтау

Құрал-жабдықтар: жазық параллель шыны пластина, шам, аккумулятор батареясы, кілт, жалғағыш сымдар, саңылауы бар экран, транспортир.

Теориялық түсінік: Әртүрлі орталарда жарықтың таралу жылдамдығы түрліше болғандықтан, жарық бір ортадан екінші ортаға өткенде жарықтың сыну құбылысы байқалады. Сыну заңы бойынша . Төменде шынының сыну көрсеткішін анықтаңдар.

Жұмыстың барысы:

1. Электр шамын кілт арқылы батареяға қосып, тізбек құрыңдар.

2. Шамның алдына саңылауы бар экранды орналастырып, ал оның сыртына ақ қағаз қойыңдар.

3. Кілт арқылы тізбекті қосамын да, қағаз бетіне жіңішке жарық жолағын түсіріңдер.

4. Жарық жолағына кез келген бұрышпен шыны пластинаны қойыңдар.

5. Пластинаның пішінін қағазға сызып, түсетін сәуленің А басы мен В соңын және жарықтың пластинадан F шығу нүктесін белгілеңдер.

6. Тізбекті ағытып қағаздан шыны пластинаны алыңдар.

7. А және В, В және F нүктелерін қосып, түскен және шыққан сәулелерді сызыңдар. Пластинаға жарықтың В түсу нүктесінде перпендикуляр тұрғызыңдар.

8. Транспортирдің көмегімен түсу және сыну бұрыштарын өлшеңдер.

9. Шынының сыну көрсеткішін формула бойынша есептеңдер.

10. Тәжірибені басқа түсу бұрыштары кезінде қайталаймын және тәжірибе нәтижелерін салыстырыңдар.

Тәжірибе саны	α	β	n
1	10	6,5	1.65
2	15	10	1,65
3	20	13	1,65

1. n₁ = = = 1.653

2. = = 47

3. n₃ =

Абсолют және салыстырмалы қателікке есептеу жүргізіңдер.

=0,0021

= =0,0038

= =0,0059

=0,23%

n=

Қорытынды: Шынының сыну көрсеткіші түсу бұрышына тәуелді емес, яғни түсу бұрышын өзгерткенде n өзгермейді.