57.Библиографиялық басылымдар. Техникалық талаптар

Библиографиялық басылымдар- ГОСТ 7.60-90 бойынша. ЖАЛПЫ ТЕХНИКАЛЫҚ ТАЛАПТАР

Басылымдар осы стандарттар талабына сәйкес болуы тиіс және технологиялық нұсқаулық бойынша дайындалуы керек.

Бұл стандарттағы қаріптің безендірілу параметрлері ДИДО жүйесінде берілген (1 пункт =0,376 мм).

ДИДО жүйесіндегі және СИ жүйесіндегі қаріптің өлшемі 10 кестеде көрсетілген (анықтамалық).

Гигиеналық талаптар

5.1.1 Жалпы талаптар

5.1.1.1 Егер басылым жас ерекшеліктеріне байланысты екі топқа бағытталған болса, басылымды оқырман бағытына қарай көрсетілген кіші топтың талабына сай безендіру қажет.

5.1.1.2 Қаріптік безендірілудің талаптары екінші, үшінші және төртінші жас ерекшелігіне байланысты топқа арналған басылымдар қаріптің графикалық негізіне бағынышты емес.

5.1.1.3 Басылымның арғы бетіндегі жиек сызығы 26 мм аз болмауы керек.

Ұсынылған басылым бетіндегі сызық өлшемі 1 кестеде берілген.

Жиектен басқа бет сызығында шартты белгілерді, суреттерді, көлемі 50 белгіден аспайтын, жолақтан арақашықтығы 5 мм аз болмайтын мәтінді орналастыруға рұқсатетіледі.

5.1.1.4 Басылымда мәтін мен қағаздың оптикалық тығыздық элементтер бейнесінің арақашықтығы қара түсті бояумен басқан кезде 0,7 аз болмауы керек.

5.1.1.5 Басылымда мәтңнді түрлі-түсті, сұр фонда, әр түсті иллюстрациялық бөлімдерде басқанда фонның оптикалық тығыздығы 0,3 көп болмауы тиіс.

5.1.1.6 Басылымда қолдану қажет емес:

- жіңішке қаріптер;

- түрлі-түсті фонда, түрлі-түсті бояуды қарпі 20 пунктен аз және көлемі 200 белгіден көп болатын мәтінде қолдану.

5.1.1.7 Тақырыптың қаріптік безендірілуі регламенттелмейді.

5.1.1.8 Боялымдардағы сурет сызығының қалыңдығы 2 пунктен кем болмауы тиіс (жуан), сурет элементтерінің ең төменгі гобаритті өлшемі 5 мм кем болмауы керек.

5.1.1.9 Блокты сым темірмен бекіту амалын келесі басылымдарға қолдануға рұқсат етілмейді:

- переплетті қапшықтарда;

- блок қалыңдығы 10 мм аспайтын мұқабаларда;

5.1.2 Бірінші жас ерекшелігіне байланысты топқа арналған қаріптік басылым безендірілуіне қойылатын талаптар

5.1.2.1 Орыс графикалық қарпінің негізін пайдалана отырып шығарылатын бірінші және екінші категориялы басылымдардағы мәтіннің қаріптік безендірілуі 2 кестенің талаптарына сәйкес келуі тиіс. Беттегі мәтіннің көлемі 200 белгі және аз болған жағдайда жолдың ұзындығы регламенттелмейді.

5.1.2.2 Мәтінді орыс графикалық қарпінің негізінде түрлі-түсті, сұр фонда, әр түсті иллюстрацияларда басу үшін келесі қаріптік безендірілуді пайдалану қажет:

- орташа немесе кең жартылай жуан тік сызықты бөлінген қаріптер;

- беттегі мәтін көлемі 200 белгі болғанда 18 кем болмайтын және мәтін көлемі 200 белгі болғанда 14 пункттен кем емес және төменгі қаріп кеглі;

- интерлиньяждың ұлғаюы 4 пункттен кем болмайтын;

- жолдың ұзындығы және қаріптің сыйымдылығы 5.1.2.1 талаптарына сәйкес.

58.Кітап сауда библиографиялық көрсеткіші. Кітап сауда каталогы

Бүгінгі талап сұранысына орай Кітап палатасы аясында баспа өнімдерін насихаттау ісін жаңадан жарық көрген “Асыл мұра” журналы атқаруда. Бұл журналда библиография, статистика және жаңа басылымдар туралы деректермен бірге кітаптар мазмұнына қысқаша шолулар жасалады. “Мәдени мұра” мемлекеттік бағдарламасы аясында атқарылып жатқан игі шаралар жөніндегі жаңалықтар жарияланады. “Асыл мұрада” сыншы, әдебиетшілердің зерттеулері, мәдениет пен ақпарат салаларындағы рухани өзгерістер туралы мағлұматтар беріледі. Кітап палатасы бүгінгі күннің тынысымен ғана шектеліп қалмай, заман талабына сай атқарылатын жұмысқа жаңа өзгерістер енгізіп, ақпараттық кеңістіктегі бәсекелестікті дамыту бағытына ықпал етуде» [4]. Кітап палатасының қызметі туралы осы мекемені 17 жыл бойы басқанған Софы Сматаев: «Кітап палатасының үш мәртебесі бар. Бірінші, еліміздегі кез келген басылым, кітап-журнал, плакаттар, ноталар екі дана болып бізге келіп түсуі керек. Соның бір данасынан мемлекеттік Баспасөз архиві құралады (Қолжазба архиві бөлек). Қазір бес миллионнан астам мұрағат сақтаулы. Оның жалпы құны миллиардтаған теңгемен өлшенеді. Кезінде «Халық жауы» атанған жазушылардың шығармаларының 90 пайызының сөреде тұрғанын жұрт біле бермейді. Біз тіркелген бір кітапты жоятын болсақ халықаралық конвенция бойынша айып төлейміз. Демек, халқымыздың, қала берді адамзаттың рухани қазынасы, келешек ұрпаққа арналған небір інжу-маржаны Кітап палатасында. Бір қиындығы, кітап-журналдар қағаз мүмкіндігіне байланысты жылдар өте тозады. Сондықтан қазір оларды компьютерге түсіруге жанталасып кірісіп жатқан жайымыз бар. Екіншіден, жарық көрген басылымдар мен ондағы мақалалар және кітаптар мазмұны туралы жылына 48 баспасөз шежіресін шығарып, оны министрліктер мен әкімшіліктерге, кітапханаларға таратамыз. Кітаптар мен басылымдарды нөмірлеп, код-штрихтер жасаймыз. Бұлай істемесек, халықаралық ұйымдарға айыппұл төлейміз. Ал дүкендердегі кітап саудасында жұмысымыз жоқ» [5] – дейді.