4.Қр Ұлттық кітап палатасы

Қазақстан Республика­сы­ның Ұлттық кітап палатасы – ұлтымыз­дың жады, халқымыздың тарихы, тасқа басылып, хатқа түскен әрбір сағаты, тәулігі, айы мен жылы деуімізге болады.

Кітап палатасының негізгі 8 бөлімі бар:

1. Тіркеу және бақылау бөлімі

2. Статистика бөлімі

3. Мемлекеттік библиография бөлімі

4. Анықтамалық-іздеу бөлімі

5. «Казахстаника» бөлімі

6. Қазақстан Республикасының Баспасөз мұрағаты бөлімі

7. Баспа-редакциялық бөлімі

8. Ақпараттық технологиялар бөлімі.

Әр бөлімнің жеке атқаратын өз міндеттері бар. Тіркеу және бақылау бөлімі республика аумағында жарық көрген барлық баспа өнімдерінің, сонымен қатар, баспалардың тапсырысымен шетелде шығатын кітаптарды қабылдау мен алғашқы тіркеуін жүргізеді. Баспа өнімдерінің өз уақытында түсіп, кітаптың шығарылымдық деректерінің мемлекеттік стандартқа сәйкес дұрыс рәсімделуі мен халықаралық ISBN номерінің баспалар мен баспалық жұмыс жүргізетін ұйымдардың дұрыс қолдануын қадағалайды.

Статистика бөлімі Қазақстан аумағында жарық көретін баспа өнімдерінің статистикасын жүргізеді. Мемлекеттік библиографиялық бөлім 1968 жылы құрылған. Бұл бөлім Кітап Палатасына түсетін барлық кітап, журнал, газет өнімдерін таңдап, талдау ұмыстарымен айналысады. Осылардың негізінде бөлім библиографиялық көрсеткіштер шығарады. «Казахстаника» бөлімі 1973 жылдан жұмыс істейді.Қызметінің негізгі бағыты – Қазақстан Республикасы жөніндегі керекті ақпаратты іздеу мен материалдарды тіркеу. Мемлекеттік библиографиялық бөлім 1968 жылы құрылған. Бұл бөлім Кітап Палатасына түсетін барлық кітап, журнал, газет өнімдерін таңдап, талдау жұмыстарымен айналысады. Осылардың негізінде бөлім библиографиялық көрсеткіштер шығарады. Анықтамалық іздеу бөлімі елдегі баспасөздегі материалдарды жинаумен айналысады. Жыл сайын жаңа картотекалармен толықтырылып отыратын алфавиттік және жүйелік каталогтарды жасайды, авторлардың бірінші шығарылымдарына библиографиялық анықтама береді . Қазақстан Республикасының Баспасөз мұрағаты бөлімі 1968 жылы құрылған. Жыл сайын мұрағат 75 мыңнан аса республикада шығатын, сонымен қатар, Қазақстанның тапсырысы бойынша мемлекет аумағынан тыс жерлерде жарық көретін барлық баспасөз түрлерінің даналарын алады. Баспалық-редакциялық бөлім Кітап Палатасынан шығатын түрлі жылнамаларды редакциялық өңдеуден өткізіп, басуға дайындайды. Ақпараттық технологиялар бөлімі библиографиялық процесстерді автоматтандыруға арналған түрлі техникалық бағдарламалармен айналысады.

5.Кітаптың халықаралық стандартты номері (isbn)

Кітапты мемлекеттік және халықаралық стандарттарға сай рәсімдеуде ISBN (International Standart Book Number) – Кітаптың Халықаралық Стандартты Номері ерекше орын алады. Баспадан басылып шыққан әр өнім осы номер арқылы ғана әлемге тарала алады. ISBN – кітаптың ерекше, техника оқи алатын идентификациялық номері. Бұл номер халықаралық ISO-2108 және мемлекеттік СТ РК 994-96 «Басылымдар. Кітапхы халықаралық стандартты номерлеу» стандарттары бойынша анықталады. Қазақстанда бұл стандарт 1997 жылы енгізілген. Осы стандарт 1966 жылы Британияда 9 белгіден құралған кітап номері ретінде дайындалып, қолданылған еді. Ал 1970 жылы ол 10 санға дейін ұзартылып, ISO-2108 деген атауға ие болып, халықаралық стандартқа айналды. Кеңес Одағының құрамында болған елдер бұл номерді 1987 жылдан бастап қолданып келеді. Бүгінгі күні бұл жүйе әлемнің 160 елінде пайдаланылады. Бір шығарманың түрлі басылымдарына әртүрлі номер береді. Бір берілген ISBN номері екінші рет қайталанып берілуі мүмкін емес. Кітаптың халықаралық стандартты номері баспа өнімдерінің: кітаптар мен кітапшаларға, альбомдар мен атластарға, жинақтық басылымдарға, аудио- видео басылымдарға, электронды басылымдарға, микротасымалдағыштағы басылымдарға, Брайль қаріптері бойынша жарық көретін басылымдарға беріледі. Сонымен қатар, сериялық басылымдарға халықаралық сериялық номер (ISSN) беріледі. Егер басылымда бірнеше ISBN болса, онда:

• кітап көптомды басылымның бір кітабы;

• бұл - аударма кітап: біреуі түпнұсқаның номері, біреуі аударманың ISBN-ні;

• кітап бір уақытта бірнеше баспадан шыққан.

• Халықаралық стандартты номер ISBN аббревиатурасымен бірге титулдық беттің астыңғы сол жақ бұрышта жазылады.

• Ал көптомдық басылымдарда екі ISBN номері жазылады: біріншісі – нақты бір томның, ал оның астында көптомдық басылымдардың ISBN номері жазылады. Көптомдық басылымдардың номерін барлық басылымдарда беріледі. Егер кітапты бірнеше баспа бірлесіп шығарса, онда, титулдық беттің артына басның өзіндік ISBN номерлері мен толық атын жазады. Сонымен қатар, алғаш жарияланып отырған аударманың түпнұсқа тіліндегі номері мен аударма тілдегі номері бірге жазылады. Қасына қай тілдегі индексі екендігін білдіру үшін, жақшаның ішінде тілді көрсетеді.

Ал комплект болып шығатын кітаптарда екі ISBN номері болады. Біреуі комплектке кіретін кітаптікі болса, екіншісі, оларды біріктіріп тұратын мұқабаның номері. Оларда ең бірінші жеке кітаптың ISBN-і, содан кейін екеуіне ортақ номері жазылуы керек. Бұл номерлердің қасына да қандай номер екендігі жақшаның ішіне жазады