2.2 Дәрістік сабақ конспектілері

1 Модуль

№1 дәріс. Мұнайдың біреселі түйіспелі газсыздандыруының қисығын есептеу

Ережеге сай, өндіру ұңғыларды пайдалануы өнімді көтеру кезіндегі қоршаған тау-жыныстарымен жылу алмасу салдарынан болатын, температураның өзгерісіне байланысты. Тағыда температураның өзгерісі жерасты қондырғылардың жеке элементтерінің жұмысы салдарынан, мысалы, жерасты орталық электросорапты қондыру үшін қолданылатын жерасты электроқозғалтқышы жұмысынан болады.. Қанығу қысымына температураның әсерін ескерсек, мұнай өндірудің технологиялық процестерінің есептеу дәлдігін жоғарлатуға болады. Әсіресе тиімділік есептерін шешу кезінде.

кезінде мұнайдың газбен қаныққан қысымын есептеу.

Мұнай құрамындағы еріген газдың мөлшері тұрақты және еріген газдағы метан мен азоттың құрамы белгілі болған жағдайларда температураға байланысты қанығу қысымын есептеуді М.Д. Штоф, Ю.Н. Белов және, В.П. Прончук формуласы арқылы орындауға болады..

(1)

Бұл жерде - қабат температурадағы қабат мұнайдың қанығу қысымы ағымдағы температура, ⁰С; мұнайда еріген газ көлемінің (нормаль (қалыпты) жағдайына келтірілген) газсыздандырылған мұнай массасына қатынасымен сипатталатын, қабат мұнайдың газға қанығуы м³/т; стандарт жағдайдағы қабат мұнайдың біреселі газсыздандыру кезіндегі газдағы метан мен азоттың сәйкес құрамдары,

Мұнайдың біреселі түйіспелі газсыздандыру қисығын есептеу.

Есептеудің басты мақсаты – газсыздандыру қисығын алу .

Температура жағдайындағы газсыздандыру.

Температура жағдайында қысымның - дан -ге өзгеру кезінде бөлінетін газдың мөлшерін М.Штоф формуласы арқылы есептеуге болады:

, (2)

мұндағы - қысымның 0,1МПа-ға дейін төмендегенінен кейінгі газсыздандырылған мұнайдың массасына қатынасты, изотермиялық біреселі мұнайдың газсыздандыруы және қысымның -дан -ға дейін төмендеуі кезіндегі мұнайдан бөлініп шыққан газдың мөлшері (газдың көлемі қалыпты жағдайға келтірілген); - қабат мұнайдың газқанықтылығы, (газдың көлемі қалыпты жағдайға келтірілген)

, (3)

кезіндегі (4)

(5)

- газсыздандырылған мұнайдың салыстырмалы тығыздығы ( және 0,1 МПа кезіндегі мұнай тығыздығының және 0,1 МПа кезіндегі 1000 тең, су тығыздығына қатынасы болып есептеледі); - газдың салыстырмалы тығыздығы ( және 0,1 МПа кезіндегі мұнай тығыздығының және 0,1 МПа кезіндегі 1,293 тең, су тығыздығына қатынасы болып есептеледі).

Мұнайдың газсыздандырылуының есептелуі кезінде келесідегідей мәндер қатары ұсынылады:

(6)

мәні (6) формуланы есепке алып, (4) формула бойынша есептеледі.

1 есеп. Төмендегі бастапқы берілгендер арқылы Усин кен орнының живет ярусындағы мұнайдың газсыздандыруының қисығын есептеу керек:

Мұнайдың газқанықтылығы ; қабат температурасы кезіндегі қанығу қысымы ; газсызданған мұнайдың тығыздығы ; газдың тығыздығы ; метанның газдағы құрамы ; азоттың газдағы құрамы .

кезіндегі газсыздандыру

Бірінші әдіс И.М.Губкин атындағы ММГИ зерттеулерінің нәтижесіне негізделеді. Осы әдіс бойынша газға қанықтылықтың өзгеру тәуелділігі қысым функциясында температура t кезінде мынандай түрде берілген

. (7)

мұндағы - ағымдағы абсолютті қысым, МПа; - біреселі газсыздандырылу кезіндегі көрсеткіш дәрежесі

(8)

- азоттың газдағы құрамы, %.

температурадағы біреселі газсыздандырылу кезіндегі бөлініп шыққан газдың мөлшерін есептейтін екінші әдіс Аширов пен Даниловтың теңдеулеріне негізделген.

, (9)

мұндағы - төмендегі формула бойынша анықталатын коэффициент

, (10)

, (11)

кезіндегі (12)

(13)

2 есеп. Жоғарыда көрсетілген екі әдіс бойынша қабат температурасы кезіндегі Бондюж кен орнының газсыздандырылуының қисығын есептеу керек және келесі шарттар үшін нәтижелерді салыстыру:

қанығу қысымы ; қабат температурасы мұнайдың газға қанықтылығы ; газсызданған мұнайдың тығыздығы ; газдың тығыздығы ; азоттың газдағы құрамы ,

Нег.: 2. [9-29].

Қос.: 4. [3-18].

Бақылау сұрақтары:

1. Қаныққан қысым дегеніміз не және ол қандай шамалардан тәуелді?

2. Мұнайдың біреселі түйіспелі газсыздандыруының қисығы нені білдіреді?

3. Мұнайдың салыстырмалы тығыздығы неге тең?