
- •Сұлбатехника 1
- •050704- «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамту» мамандығы бойынша барлық бөлімдер студенттеріне арналған.
- •1.1 Аналогты электрондық құрылғыларды топтау
- •1.2 Аналогты электронды күшейткіштерді топтау
- •1.3 Аналогты электрондық құрылғылардың негізгі техникалық көрсеткіштері мен сипаттамалары
- •1 .3.3 Амплитудалы0-жиіліктік сипаттама (ажс)
- •2 Дәріс 2. Кері байланысты күшейткіштер мен күшейткіштер класы Дәріс мазмұны:
- •2 .1 Күшейткіш күшейтілуінің кластары;
- •2 Күшейткіштердегі кері байланыстар.
- •2.2.1 Кері байланыс түрлері
- •3 Дәріс 3. Күшейткіш жұмысының режімін қамтамассыз ету
- •3.1 Күшейткіштің жұмыс нүктесінде ығысуды қамтамасыз ету әдістері;
- •3 .1.1 Коллекторлық көзден базалық бөлінген бекітілген фиксацияланған ығысу.
- •3.1.2 Тыныштық базасының тогымен жұмыс нүктесінің ығысуы с ұлбада (3.3 -сурет) – ден Rб арқылы өтетін тыныштық базасы тогының ығысуы құрылған бэ, ; – .; .
- •3.2 Күшейткіш каскадтағы режим стабилизациясы
- •3.2.4 Жұмыс нүктесінің термокомпенсациясы
- •4 Дәріс 4. Ортақ база мен ортақ эмиттер тжк транзисторы
- •4.1 Ортақ эмиттер тжк транзисторы. Эквиваленттік сұлбасы
- •4.2 Ортақ жиіліктегі оэ - дің тжк транзисторының эквиваленттік сұлбасы
- •4.3 Төменгі жиіліктегі оэ тжк транзисторының эквиваленттік сұлбасы
- •4.4 Жоғары жиілікті оэ тжк транзисторындағы эквиваленттік сұлбасы
- •4.5 Ортақ база күшейткіші
- •5 Дәріс 5. Транзисторлардағы типтік күшейткіш каскадтар
- •5.1 Эмиттерлік қайталағыш (эқ)
- •5.2 Кернеу деңгейін жылжыту сұлбасы
- •5.3 Фазоинверстік каскад
- •5.4 Күшкейткіштердің шығыс каскадтары
- •5.4.1 Қарапайым екітактілі сұлба
- •5.4.2 Бастапқы бөлінген ығысуы бар қуат күшейткіші
- •6 Дәріс 6. Дифференциалдық күшейткіш
- •6.1 Ттк ерекшеліктері
- •6.2 Дифференциалдық күшейткіш
- •7Дәріс7. Дифференциалды күшейткіштер сұлбаларының әртүрлілігі
- •7.1 Тұрақты ток генераторы бар дифференциалды күшейткіш
- •7.2 Дифференциалды күшейткіштер сұлбаларының әртүрлілігі
- •7.3 Динамикалық жүктемелі дифференциалды күшейткіш
- •8 Дәріс 8. Операционды күшейткіштердің негізгі параметрлері
- •8.1 Операциондық күшейткіштердің негізгі параметрлері мен тағайындалуы
- •Үшкаскадтты ок тің құрылымдық сұлбасы
- •9 Лекция 9. Екікаскадты операционды күшейткіш
- •9.1 Екікаскадты операционды күшейткіш сұлбасы
- •9.2 Ішкі тізбектер
- •9.3 Терістейтін күшейткіш (9.3 – сурет)
- •9.4 Терістемейтін күшейткіш
- •10 Лекция 10. Шешуші күшейткіштер
- •10.1 Шешуші күшейткіштер
- •10.1.1 Терістейтін сумматорлар (10.1 - сурет)
- •10.2 Бейсызықты ок– тің жұмыс режімі
- •Мысалы, ок терістемейтін кірісне кернеуі берілсін, онда терістейтін кіріс (1қисық) бойынша мінездеме мәніне оңға қарай (2 қисық) ығысады. (10.6-сурет)
- •10.3 Аналогтық компаратор
- •10.4 Триггер Шмидта
- •11 Лекция 11. Активті сүзгілер (фильтры)
- •11.1 Сүзгілер классификациясы
- •11.2 Сүзгілердің негізгі параметрлері
- •12 Дәріс 12. Генератор сигналдары және активті фильтр сұлбасы
- •12.1 Активті фильтрдің электрлік сұлбасы.
- •12.2 Генераторлар сигналы, генератордың қоздыру шарты
- •13 Дәріс 13. Релаксационды тербелістер генераторы
- •13.1 Автотербелісті мультивибратор
- •13.2 Операционды күшейткіштегі сызықты өзгеретін кернеу генераторы (сөкг)
- •Список литературы
- •Схемотехника 1
5.2 Кернеу деңгейін жылжыту сұлбасы
Ек коллекторлық көзінің келесі каскад кірісіне жоғары кернеудің жіберілуін болдырмас үшін кернеу деңгейін жылжыту сұлбалары қолданылады (5.2сурет).
Бұл
жерде
= 0,7 В
– эмиттерлік өткізуде және диодта
кернеудің төмендеуі;
n – диодтар саны;
5.3 Фазоинверстік каскад
Ф
азоинверстік
немесе бөлінген жүктемелі каскад (5.3 -
сурет) Rн1
және
Rн2
жүктемелеріне ие. Rк
резисторы
(осы шығыс бойынша транзистор ОЭ сұлбасы
бойынша қосылған) шығыс сигналын түсіру
үшін қызмет етеді, Rэ
‑
(ОК сұлбасы бойынша транзистор қосылған)
шығыс сигналын түсіру үшін.
Күшейту коэффициенті
.
Күшейту коэффициенті
.
Әдетте қарсыфазада амплитуда бойынша бірдей сигналдар түсіріледі.
болуы
үшін
болуы
керек.
5.4 Күшкейткіштердің шығыс каскадтары
Шығыс каскадтар – бұл қуат күшейткіштері. Олар максималды ПӘК мәнінде және минималды бейсызықтық ығысуларда жүктемеде ең жоғары максималды деңгейге жету үшін қолданылады.
Микроэлектроникада А классы ПӘК-тің төменгі мәні әсерінен сирек қолданылады. Көбінесе екітактілі В және АВ класстарының күшейткіштері қолданысқа ие.
5.4.1 Қарапайым екітактілі сұлба
Комплементарлық транзисторлардағы В классының қарапайым екітактілі сұлбасын қарастырайық ( 5.4 - сурет).
Т
ранзистор
VT1
– n-p-n,
VT2
– p-n-p
–типті
Rн жүктемесі эмиттерлік тізбекте қосылған, яғни транзистор ОК сұлбасы бойынша қосылады, сонымен бірге бұл ЭҚ ток күшейтілуінің жоғары коэффициентіне негізделген қуат бойынша күшейтуді жоғары деңгейде береді.
Тыныштық режімінде екі транзисторда жабық, өйткені (В класында) Uэб = 0.
Айнымалының оң жартылай толқынын жіберу кезінде VT1 кернеуі – ашылады, VT2 –жабылады. Ток +Е1 ‑ КЭ1 ‑ Rн ‑ – Е1-ден беріледі.
Айнымалының
теріс жартылай толқынын жіберу кезінде
VT1
кернеуі – жабылады,
VT2
–ашылады.Ток +Е2
‑ Rн
‑ЭК2
‑ –
Е2-ден
келеді. Осы сияқты сұлба екі тактіде
жұмыс жасайды: бірінші тактіде
ашық
болады, екіншіде ‑ VT2,
яғни, күшейткіш шығысында екіполярлы
сигнал болады. Қуат бойынша күшейту
коэффициенті
.
Б
ірақ,
сұлбаның кемшілігі – ол бейсызықтық
ығысулардың жоғары коэффициентіне ие.
5.5 – суретте біріктірілген передаточная
мінездеме көрсетілген
.
Оң және теріс жартылайтолқындарының
ұзақтығы шығысында сигналдың
жартылайпериодынан аз болады (синусоиданың
бөлігі күшейтілмейді).
шығыс тогы импульстік мінездемеге ие,
яғни,өзінің спектрінде жоғары гармоникалар
саны бар.Бұл әсіресе U*
өлшенетін
кішкентай
кезінде маңызды.
5.4.2 Бастапқы бөлінген ығысуы бар қуат күшейткіші
Бейсызықтық
ығысуларды болдырмау үшін транзисторлар
базаларына бөлінген ығысулар енгізіледі.
( 5.6 –
сурет)
және
диодтарында U*
кернеуінің төмендеуі құрылады,ол
бастапқы координаттан
транзисторының
жұмыс нүктесін солға, ал
–оңға
ығыстырады. (5.7–
сурет).
Жіберу мінездемесі түзу сызықты
көрсетеді.Сонымен бірге, бейсызықтық
ығысулар төмендейді. Бұл диодтар әрқашан
ашық болады, өйткені
қорек
көзінің
суммалық кернеуі кіріс сигналына
қарағанда көбірек болады.
Базалық
тізбектегі кернеулік бөлгіші бар
трансформаторсыз қуат күшейткішінің
әртүрлілігін қарастырайық (5.8 –
сурет).
Бұндай сұлба қосымша симметриялы сұлба
деп те аталады. Бұл жерде
–
В классында ығысу құру үшін кернеу
бөлгіштері.
Келесі
шарт орындалуы керек
.
R2 орталық нүктесі нөлдік потенциялға ие екені белгілі. Екі транзистордың базасын айнымалы ток бойынша қысқартылған деп есептеп, базалардың біріне кіріс кернеуін жіберуге болады. Сигнал бір фазада екі транзисторға берілетін болғандықтан, олар кезектесіп жұмыс жасайды. Әдетте, R2 орнына диодтарды қояды. Әр диодта U*= 0,7 В төмендейді, ол В классының режимін қамтамасыз ететін ығысу құрады.
Транзисторды қосу сұлбасы – ортақ коллекторлы.