9.2 Ішкі тізбектер

Операционды күшейткіштерде ішкі тізбектер қолданылады:

1. жиіліктік мінездемені өңдеудің тізбектері – жиіліктен тәуелді RC-тізбектері;

2. нөлдік кіріс кезінде шығысында нөлдік кернеуді орнату үшін теңгерім тізбектері;

3. қорғаныс тізбектері:

1) Кірісіндегі жоғары кернеулігі кезіндегі ақаулардан. Дифференциалдық кернеу кірісі кезінде диодтың шегіну кернеуі көбірек. Диодтар шегінеді және ДК кірісін қорғай отырып, қысқартады. ( 9.2,а – сурет);

а) б)

в) г)

9.2 - сурет

2) шығыстағы қысқа тұйықталу кезінде шамамен 400 Омға резистор тізбектей қосылады (9.2,б – сурет);

3) қосылу полярлығы дұрыс емес болғандағы қорек көзінің қосындысын арттырғаннан ( 9.2,в – сурет);

4) қорек көзінің кернеуін артуынан (9.2,г– сурет);

4. кері байланыс тізбектері.

Әдетте, ОУ-да теріс кері байланыс қолданылады, яғни ол болмаса болған кездің өзінде күшейту коэффициенті шексіздікке ұмтылады және шектік мәнге ие болуы мүмкін.

Теріс кері байланыс мүмкіндік береді:

• берілген функциялармен сұлба құруға;

• күшейтудің қажетті коэффициентіне қол жеткізуге;

• сұлбаның тұрақтылығын және орнықтылығын арттыру;

• қажетті және қол жеткізу;

• сызықтық және бейсызықтық ығысуларды азайтуға.

Сигналдар күшейткіштерін және шешуші күшейткіштерді қарастырайық.

9.3 Терістейтін күшейткіш (9.3 – сурет)

Келесідей болсын дейік:

; (9.1)

. (9.2)

. болғандықтан, онда . А нүктесіне сәйкес жерге қысқартылған деп есептеуге болады.

Кирхгофтың бірінші заңы бойынша , ал болғандықтан, онда және .

Терістейтін күшейткіштің күшейту коэффициентін анықтайық

. (9.3)

(9.3) – тен көргеніміздей, терістейтін күшейткіштің күшейту коэффициенті ОУ параметрлерінен тәуелсіз, ол тек кері байланыс түрімен анықталады. Бұл жерде кернеу бойынша параллель теріс кері байланыс орын алады.

Егер , онда күшейткіш терістеу болып табылады. (9.3-сурет)

Кіріс токтарды симметриялау (теңдестіру) үшін резисторы қойылады, ол және пареллельді байланысқан ретінде анықталады

.

9.4 Терістемейтін күшейткіш

9.4,а – суретте терістемейтін күшейткіштің сұлбасы көрсетілген. тізбегі кернеу бойынша тізбектей теріс кері байланыс (ТКБ) құрады. Кіріс сигнал терістемейтін кіріске беріледі. (9.1) және (9.2) шарт орындалсын дейік. (9.1) – ге сәйкес (9.2) - ге сәйкес . 9.4,а - суреттен , табамыз, онда терістемейтін күшейткіштің күшейту коэффициенті .

Егер және (9.4,б - сурет) болса, онда бұл кернеу қайталағышы. Кернеу бойынша 100% тізбектей ТКБ орын алады.

Шығыстағы сигнал кіріс сигналды қайталайды.

10 Лекция 10. Шешуші күшейткіштер

Дәріс мазмұны:

– терістейтін сумматор, интегратор, дифференциатор, логарифматорлық күшейткіш;

– компаратор және триггер Шмидта.

Дәріс мақсаты:

– шешуші күшейткіштедің сұлбасының жұмысын меңгеру;

– бейсызықты құрылғылардың: компаротор және триггера Шмидтаны ерекшеліктерін меңгеру.