- •2 Экология бөлімдері: аутэкология, демэкология, синэкология
- •3 Экология пәнінің мазмұны, мақсаты және міндеті
- •4 Экологиялық факторлар және олардың түрлері
- •5 Оптимум ережесі, Шелфорд және Либих заңдары
- •6 Организмдердің толеранттылыққа байланысты организмдер топтары
- •7 Организмдердің қоректенуі бойынша экологиялық классификациясы
- •8 Тіршілік ортасы, түрлері және анабиоз
- •9 Организмдердің жарыққа байланысты экологиялық топтары. Фотопериодизм.
- •10 Жарық сүйгіш және көлеңке сүйгіш өсімдіктердің құрылыс ерекшеліктері
- •11 Организмдердің температурағы байланысты экологиялық топтары.
- •12 Организмдердің ылғалға байланысты экологиялық топтары
- •13 Топырақ қабаттары және топырақ организмдері
- •14 Организмдердің биологиялық ырғақтары. Биологиялық сағат.
- •15 Популяция туралы түсінік және популяция құрылымдары
- •16. Популяцияның кеңістіктегі құрылымы.
- •17.Популяцияның этологиялық құрылымы. Топ эффекті.
- •18 Популяцияның динамикалық көрсеткіштері.
- •19 Биотикалық потенциал және популяция гомеостазы
- •20. Биоценоздар экологиясы және оның құрамдары. Доминант және эдификатор түрлер
- •3. Биотикалық қарым-қатынастар типтері
- •3.(2) Биотикалық қарым-қатынастар типтері
- •4 Биоценоздағы бір-біріне пайдалы қатынастар түрлері
- •5. Биоценоздағы пайдалы-зиянды қатынастар түрлері
- •6. Биоценоздағы пайдалы-нейтралды қатынастар түрлері
- •7. Экологиялық қуыс. Гаузе принципі
- •8.(1) Экологиялық сукцессия, түрлері
- •8.(2) Экологиялық сукцессия, түрлері
- •9. Биогеоценоз және биотоп (экотоп) ұғымдары. Биогеоценоздың құрамдас бөліктері.
- •10 Экожүйе, биогеоценоз және экожүйе типтері
- •11 Экологиялық пирамида (Элтон пирамидасы)
- •12 В.И.Вернадскийдің биосфера туралы ілімі, биосфера компоненттері
- •13 Биосфера эволюциясының этаптары
- •15 Тұрақты (орнықты) даму концепциясының модельдері
- •16 Ноосфера және в.И.Вернадский бойынша ноосфераны құру шарттары
- •17 Табиғи ресурстар және олардың түрлері
- •Табиғи ресурстарды үнемді пайдаланудың ерекшеліктері
- •19 Ластану және ластаушылар түрлері
- •20.Ксенобиотиктер,поллютанттар.Пестицидтер және олардың түрлері
- •3Блок 1 Қоршаған ортаның механикалық және физикалық ластануы
- •3 Атмосфераның автокөліктермен ластану
- •4. Өнеркәсіптік ластану
- •Ғаламдық экологиялық проблемалар және олардың түрлері
- •6. Климаттың ғаламдық жылынуы және себептері. Киото хаттамасы
- •7. Озон қабаты (озоносфера) проблемасы
- •8. Парникті эффект және оның пайда болу себептері
- •10 Ормандардың азаюы және шөлдену
- •11 Әлемдік Мұхит проблемалары
- •12 Жер бетіндегі биоалуантүрліліктің азаюы проблемасы
- •13 Қазақстандағы (Ұлттық) экологиялық проблемалар
- •14 Каспий, Арал, Балқаш проблемалары
- •15 Қазақстандағы сынақ полигондары, олардың қоршаған ортаға әсері
- •16 Қазақстаннның ерекше қорғауға алынған аумақтары
- •17 Қызыл кітап және оның биоалуантүрлілікті сақтаудағы маңызы
- •18 Экологиялық құқық нормалары және жауапкершілік
- •Мониторинг және оның түрлері
- •20 Экологиялық білім беру және тәрбие
4 Биоценоздағы бір-біріне пайдалы қатынастар түрлері
Бір-біріне пайдалы қарым-қатынастар Симбиоз (+ +) (грекше симбиос - бірге тіршілік ету) . Симбионттар үшін бір-біріне пайда әкелетін, бірақ, кейбір паразиттік элементтері бар қарым қатынастар.
Саңырауқұлақ пен балдырлардың бірге тіршілік етуі (қыналар). Саңырауқұлақ пен жоғары сатыдағы өсімдіктер тамыр жүйесі (микориза).
Түйнекті бактериялар мен бұршақ тұқымдастары тамыр жүйесі.
Мутуализм (+ +) (латынша мутуо - өз ара).
Паразиттік элементтері жоқ, бір-біріне пайдалы қарым қатынастар
Энтомофилия. Зоохория (өсімдіктер тұқымдарының жануарлар арқылы таралуы).
Байланыс типтері |
Байланыс түрлері |
Анықтама |
Мысалдар |
Бір-біріне пайдалы қарым-қатынастар |
Симбиоз (+ +) (грекше симбиос - бірге тіршілік ету)
|
Симбионттар үшін бір-біріне пайда әкелетін, бірақ, кейбір паразиттік элементтері бар қарым қатынастар |
Саңырауқұлақ пен балдырлардың бірге тіршілік етуі (қыналар). Саңырауқұлақ пен жоғары сатыдағы өсімдіктер тамыр жүйесі (микориза). Түйнекті бактериялар мен бұршақ тұқымдастары тамыр жүйесі |
Мутуализм (+ +) (латынша мутуо - өз ара) |
Паразиттік элементтері жоқ, бір-біріне пайдалы қарым қатынастар
|
Энтомофилия. Зоохория (өсімдіктер тұқымдарының жануарлар арқылы таралуы) |
5. Биоценоздағы пайдалы-зиянды қатынастар түрлері
Байланыс типтері |
Байланыс түрлері |
Анықтама |
Мысалдар |
Пайдалы-зиянды қарым-қатынастар |
Жыртқыштық (+ -) |
Бір организм екінші организммен қоректенеді |
Фитофагтар-өсімдіктер, қасқыр-бұғы, түлкі-тышқан |
Паразитизм (+ -) |
Бір организм екіншісі (иесі) есебінен қоректенеді |
Ішкі және сыртқы паразитизм, кездейсоқ паразитизм |
|
Аменсализм (+ -) (латынша а - емес, менса - тағам) |
Бір организм үшін пайдалы, екіншісі үшін зиянды қарым-қатынастар |
Химиялық заттардың әсері (фитонцидтер, антибиотиктер) |
6. Биоценоздағы пайдалы-нейтралды қатынастар түрлері
Байланыс типтері |
Байланыс түрлері |
Анықтама |
Мысалдар |
Пайдалы-нейтралды қарым-қатынастар |
Комменсализм (+ 0) (латынша кум - бірге, менса - тағам) |
Бір организм пайда көріп, екіншісіне зиян тигізбейді |
Ағашта өсетін эпифиттер. Акулалар мен жабысқақ балықтар |
Синойкия (+ 0) (латынша син - бірге, ойкос - баспана) |
Бір организм үшін пайдалы, екіншісі үшін немқұрайлы қарым-қатынас |
Құстардың ағаштарда ұя салуы |