35. Улы заттармен жұмыс істеу қауіпсіздіктері

Улы (агрессивті, химиялық күйдіретін) заттар (тұзды, азотты, күкіртті, фтористі сутекті қышқылдар мен хромды ангидрид, сілтілердің ерітінділері – улы натрий, улы калий және аммиак ерітіндісі) теріге тисе термиялық күйдіреді. Сілтілер құрғақ күйінде де теріге түскен жағдайда күйік туындатуы мүмкін. Сілтілердің айрықша қауіптілігі онымен көздің зақымдану мүмкіндігінен тұрады; күйдіргіш заттармен кез келген жұмыс жүргізу кезінде күйіктің алдын алу үшін зертханада жұмыс істейтіндердің барлығы қорғағыш көзілдіріктерді (былғары немесе резиналы оправаны) және резиналы перчаткаларды, резиналы алжапқыштарды және резиналы етіктерді пайдаланады. Қышқылдармен және сілтілермен қорғаныс көзілдірігінсіз жұмыс істеуге жол берілмейді. Қышқыл және сілті құйылған бөтелкелерді жөнделген кәрзеңкелер немесе торшаларда сақтап, қол арбаларда тасымалдау немесе қосарлап тасымалдау қажет. Қышқылдар мен сілтілерді бөтелкелерден ұсақ ыдыстарға құюды сифон көмегімен немесе әр алуан құрылымдағы сорғыштар көмегімен жүргізу қажет. Аммиактың судағы ерітіндісін, бромды, шоғырландырылған қышқылдарды (азот, тұз және басқа да) сорып құю қажет. Қышқылдары, сілтілері және басқа да күйдіргіш заттары бар шыны ыдыстарды түбіне асбест төселген ағаш немесе металл жәшіктерде тасымалдау қажет. Күкірт қышқылы ерітіндісін даярлау үшін оны үздіксіз араластыра отырып жіңішке ағынмен суға құяды. Күкірт қышқылына су құюға қол берілмейді. Вакуум–эксикаторларда су сіңіруші құрал ретінде күкірт қышқылын қолдануға жол берілмейді. Пайдаланылған қышқылдар мен сілтілер жеке-жеке ыдысқа жинақталады және бейтараптандырылғаннан кейін канализацияға, шұңқырға немесе жергілікті жағдайларға сәйкестікте осы мақсатқа арналған басқа орынға тасталынады. Сілтілерді суға үздіксіз арпаластыра отырып заттың кішігірім кесектерін баяу қосып отыру жолымен ерітеді, сілті кесектерін қысқаштармен алу қажет. Күйдіргіш сілтілердің үлкен кесектерін ұсақ кесектерге арнайы орында майдалап, бөлінген кесектерді тығыз матамен алдын-ала жабу қажет. Төгілген қышқылдарды немесе сілтілерді құм сеуіп, бейтараптандыру және осыдан кейін ғана жинау қажет. Сынған шыны ұсақтарын щетка немесе күрекше көмегімен жинайды. Улы газдар немесе булардың бөлінуі жағдайында противогаз киеді.

36. Өндіріс орындарына қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар

 өндірісте зиянды немесе зияндылығы аз заттарды қолдану қажет; зиянды өндірістік факторлардың интенсивтілігін, сонымен бірге шығаратын зиянды заттардың және қалдықтардың көлемін жоятын немесе барынша көп төмендететін технологияны және жабдықтарды қолдану; өндірістік және қоршаған ортаның гигиеналық нормаларының талаптарын қамтамасыз ететін кешенін қарастыруы керек. Өндірістік объектілердің алаңдары селитебтік және рекреациялық территорияға қатысты желдің ық жағына орналасуы керек. Адамның денсаулығы мен мекен-жайына негативті әсер ету көзі болып табылатын технологиялық процесімен объектілердің кәсіпорнының толық жобалық қуаттылығымен анықталатын санитарлық-қорғау зонасы болуы керек. Әрекеттегі, салынып жатқан және салынуға белгіленген өндірістік объектілерден шығатын зиянды заттардың биологиялық әсерінің қосындысы әсерін, сонымен бірге осы заттардың трансформациялануының зиянды өнімін ескере отырып, концентрациясының мүмкіндік шегіне (әрі қарай - КМШ) салыстырмалы түрде атмосфералық ауаның ластану деңгейіне үлгі жасау; арнайы лабораториялық және аспаптық тексеру нәтижелері негізінде мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарының санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысы болғанда ғана белгіленген тәртіпте бекітіледі; Объектілердің жобаларымен қатар санитарлық-эпидемиологиялық сараптау жүргізу үшін территорияны меңгеру және жайластыру жобалары мен шаруашылық ауыз суы көздерін санитарлық қорғау зоналары көрсетілуі керек Вентиляция және кондиционерлеу жүйелерімен ауаны ұйымдастырып және ұйымдастырмай алатын жерлеріндегі объектінің алаңында жекелеген ғимараттар мен имараттар, өндірістік бөлмелердің жұмыс зонасы үшін сыртқы ауадағы зиянды заттардың мөлшері КМШ-нен 30%-тен аспайтындай етіп орналасуы керек.Өндірістік объектінің территориясында функционалдық зоналар: өндірістік, әкімшілік-шаруашылық, транспорттық-қоймалық және қосалқы объектілер бөлінуі керек. Шектес өндірістік ғимараттардан туындайтын, циркуляциялық зонаның енінен кем емес кеңдіктегі ажыраумен зиянды заттарды пайдаланатын объектілердегі әкімшілік-шаруашылық және қосалқы зоналары өндірістік және транспорттық-қоймалық зоналардан бөлінуі керек.Зиянды заттарды пайдаланғандағы технологиялық жабдықтардың ашық алаңдары мен ғимараттардың ұзын осьтері желдің басым бағытына параллельді болуы керек. Жолдан және құрылыстан бос объектінің территориясы жайластырылуы және көгалдандырылауы қажет.