29. Құбыр жолдарының жалпы сипаттамасы

Құбыр жолдарының желілері қауіпті көздердің бірі болып табылады, себебі қиын жағдайдағы пайдалануда құбыр материалы бұзылады және фланц қосылыстары бұзылады, құбырлар ұзақ жерге созылғандықтан және тармақталғандықтан бақылау өте қиынға соғады.Химиялық өндірістегі құбырлардың материалдары ретінде шойын, көміртекті болат, мыс және оның балқымалары, қорғасын, титан, алюминий, фосфор, шыны, резина, пластикалық, көміртек графитті массалар және тағы басқалары қолданылады.Мұндай әртүрлі материалды қолданылуы құбыр жолдарының пайдаланумен байланысты болады. Құбырлар мен арматураларды дайындағандағы материалдарды таңдауда механикалық мықтылығы, жоғары және төмен температураларға тұрақтылығы, сонымен қатар коррозияға мықтылығы секілді факторлар есепке алынады.10 МПа қысымда жұмыс істейтін барлық технологиялық құбыр жолдары қоршаған ортаға берілетін қауіпті кластарға сай А, Б және В топтарына және қоршаған ортаның жұмысшы көрсеткіштеріне тәуелді бес (I - V) категорияға жіктеледі. А тобына қауіптігі 1-ші, 2-ші және 3-ші класқа жататын улы заттарды тасымалдайтын құбыр жолдары жатады, Б тобына жанғыш заттар, қысылған газдар, оңай тұтанатын және жанғыш сұйықтықтар тасымалдайтын құбыр жолдары жатады, В тобына қиын жанаты және жанбайтын заттарды тасымалдайтын құбыр жолдары жатады.Құбыр жолдарын мақсаты мен пайдалану жағдайларына байланысты әртүрлі орналастырады: жер асты - өтпелі, өтпелі емес каналдарда, сонымен қатар грунттарда және жер беті – тіріктерде, жер үстіндегі - эстакадаларда, қазықтарда, бағана бойынша және ғимарат қабырғаларында.

Жер бетінде және жер үстінде орналасқан құбырлар жер астында орналасқан құбырлармен салыстырғанда 2,5 есе ұзақ қызмет көрсетеді. Төтенше және қауіптігі жоғары зиянды заттар мен түтінденетін қышқылдарды тасымалдауға арналған құбырларды жер астына салуға тиым салынады.Бірнеше құбырлар қатар орналастырғанда химиялық белсенді заттары бар құбырларді басқаларынан төмен орналастыру керек. Хлор, азот қышқылы және органикалық оңай тотығатын заттар бар құбырларді жақын орналастыруға болмайды.Құбырларді бірнеше бұрышпен орналастырған дұрыс, бірақ өте төмен аумақтардан қашу керек, себебі өнімдер жиналмау керек. Конденсацияланатын және судың буы бар газдарды тасымалдайтын құбырлар конденсат пен суды болдырмайтын дренажды қондырғылармен қамтамасыз етіледі.

Құбыр арматураларын мақсатына қарай тірегіш, реттегіш, қорғағыш және арнайы болып бөлінеді.Тірегіш арматура. Ол ортадағы қозғалысты тоқтатуға және өнімді өткізуге арналған. Ол келтірілетін және автоматты болып бөлінеді. Реттегіш арматура. Оған қайтымды және редукциялы клапандар мен қысымды автоматты реттегіштер жатады.Қайтымды клапандар (көтермалі және айналмалы) ортаны бір бағытқа ғана жібереді. Бұл клапандарды цехке кіретін жерде бу мен қысылған ауа құбырларда орнатады.

Қорғағыш арматура. Оған қорғағыш клапандар мен мембраналар жатады.Қорғағыш клапандарды автоклавтарда, цехтағы пештер мен компрессорларда, сонымен қатар редукциялы клапаннан кейін цех құбырларға орнатады.

Арнайы арматураларға су бөлгіштер, конденсат жібермейтіндер, көрсеткіш фонарлар, қайтымды клапандар, тұзақтар, дем алдырғыш клапандар, отты шектегіштер жатады.Құбырлардің бояу заттың агрессивті әсерінен басқа түске айналатын жағдайда маркалау белгілер келтіріледі. Олар құбырлармен тасымалданатын заттарға қосымша белгі ретінде келтіріледі.