60) 1871 Жылғы париж коммунасы

1871 жылғы 18 наурызға қараған түнде үкімет əскерінің отрядтары Париждық Ұлттық гвардияның зеңбіректерін тартып алуға əрекет жасады, алайда, бұл жүзеге аспады, солдаттар

халықпен бауырласып кетті. Үкімет Версальға қашып кетті,қаладағы билік Ұлттық гвардияның Орталық Комитетіне көшті. Көтеріліске шыққандардың басшылық құрамы жаңа яко-

биндерден (1793-1794 жылдардағы якобиндік республика идеясын жақтаушылар), бланкистерден (революционер О.Бланктың ізбасарлары) тұрған “көпшіліктен” жəне “азшы-

лықтан” тұрды. Бланкистер революцияны кішігірім, жақсы ұйымдасқан ұйымның күшімен жасауға болады деп санады.“Азшылыққа” прудонистер (П.Ж.Прудонның ілімін жақтаушы-

лар) енді, олар қоғамның жекелеген щаруашылықтарға негізделген мемлекеттік емес өмірін жақтады.Жаңа биліктің басқарушы органы болып Ұлттық гвардияның Орталық Комитеті табылды. Жоғарғы өкілдік орган Париждік Коммуна кеңесі болды. Ол əртүрлі мəселелерге қа-

тысты 10 комиссиядан тұрды.Сот əділдігін əділет комиссиясы жүзеге асырды. Соттар былай бөлінді: версальдықтардың ісі бойынша айыптаушы алқадан тұрған жалпыазаматтық соттар; келісім соттары; азаматтық сот палаталары жəне батальондардағы, легиондардағы тəртіптік соттардың құрамындағы əскери соттар, жалпыəскери сот. Сот жүйесінің басында Париж Коммунасының Кеңесі тұрды, ол басқа соттар үшін кассациялық инстанция болып

табылды.1871 жылғы 19 сəуірде Париж Коммунасы “Француз халқына арналған декларацияны” жариялады. Декларация бүкіл мемлекетті Париж Коммунасы үлгісі бойынша, яғни, республи-

калық режимді ауыстырмай, коммуналарға бөлуді ұсынды.Орталық үкімет Коммуналардың депутаттарының жиналысы ретінде жұмыс жасады.

61) 1848 Жылғы революция.

Германиядағы революцияның болуына 1848 жылы Францияда болған революциясы түрткі болды. 1848 жылғы наурыз айында Берлин қаласында қарулы көтеріліс өтті. Патшалар мен

кңязьдар уақыт жеңу үшін Франкфурт-на-Майне қаласында федералдық Конституцияны қабылдауға байланысты бүкіл германиялық Құрылтай жиналысын шақыруға келісім берді. Де-

мократиялық конституцияның жобасы іс жүзінде енгізілмеді,ал 1849 жылы жиналған делегаттар Вюртемберннің үкіметіментаратылды.1850 жылы қабылданған конституция феодалдық басшылардың мүддесіне сəйкес келді. Елде екі палаталық заңшығарушы орган құрылды. Парламенттің (ландтаг) заңшығарушы билігі абсалюттік вето құқығы арқылы патшаның билігін шектеді. Үкімет құрамындағы министрлер Ландтагқа бағынысты

емес еді, сол себептен оларға сенімсіздік вотумы қорқыныш тудырмайтын.

Пруссия канцлері Отто Бисмарк өз əскеріне бюджеттің 51-ден 22 млн. талерін жұмсап отырды. Алайда, канцлердің бұл əрекеттері 1866 жылы Пруссияның Австриямен соғыста жеңіске жетуімен кешірілді. Соғыстың нəтижесінде Пруссияға бірқатар солтүстік-германдық мемлекеттер қосылды, соның ішінде: Ганновер, Гессен-Кастель, Ниссау, Франкфурт-на-Май-

не мемлекеттері болды. Шлезвиг пен Гольштейн 1864 жылы Даниямен соғысқаннан кейін қосылды.1866 жылы Герман одағының орнына Мемлекеттердің солтүстік-германдық одағы

құрылды. Жаңа мемлекет 1867 жылы жаңа конституция қабылдады. Оған сəйкес, Одақты басқару пруссиялық патшаға (президентке), канцлерге жəне екі палатаға берілді. Төменгі

палата жалпы сайлау құқығының негізінде сайланды.Одаққа келесі оңтүстік-германдық мемлекеттер енбеді:Бавария, Саксония, Вюртемберг. Оларды күштеп біріктіруге

Франция кедергі жасады, себебі, Франция үшін Германияда қуатты біртұтас мемлекеттің құрылуы тиімсіз еді.1870 жылы Пруссия Франциямен соғыстың басталуына

себепкер болды. Франция жеңілді, ал Пруссияға оңтүстік-герман мемлекеттерін біріктіруге мүмкіндік туды. Осылай,Еуропаның орталығында u1078 жаңа мемлекет — Герман империясы

пайда болды.