39.Экономиканың мемлекеттік қаржылық реттеу түсінігі, қажеттілігі мен классификациясы

Мемлекет қоғамдық өмірге қоғамдық даму үлгісі, саяси құрылысы мен қалыптасқан дәстүрге, сыртқы факторлар тәрізді факторларға байланысты араласады. Мем\ң экономикалық қызметі мына функцияларынан көрінеді:1)экономиканың қалыпты дамуына оң әсер ететін құқықтық базаны анықтау. 2) монополиялық қызметті шектеу ж\е бәсекені қорғау. 3) байлық пен табысты қайта бөлу 4)эко\ны тұрақтандыру5)ресурстарды қайта бөлу. Нарықтық жүйе табыстар мен байлықты бастапқы бөлуінде теңсіздік тудыратындықтан мемлекет оларды қайта бөлуді жүзеге асырады. Мем\т азаматтардың табысын теңестіру үшін салық салуды, трансферттерді, жалақыны реттеуді, бағаны қолданады. Мемлекеттің экономиканы тұрақтандыру қызметіне конъюктураның ауытқуына байланысты пайда болатын инфляция, жұмыспен қамтылу деңгейіне бақылау,эконом\лық өсуді ынталандыру шаралары кіреді. Нарықтық жағдайдың жетілмеуінен екі жағдай туындайы:1)кейбір тауарларды өндірудің тепе теңдігінің оптималдық көлемінен ауытқулар.2)Қоғамдық тауарлар, игіліктер және қызметтерді өндіру үшін ресурстардың жеткіліксіз бөлінуі н\е нарықтың оны бөлуден бас тартуы. Бірінші жағдайда тауарды тұтыну мен өндіруге тікелей қатысы жоқ субъектілерде құйылым шығындарын(қоршаған ортаның ластануы, вибрация, әртүрлі қолайсыздықтар кіреді) ж/е құйылым пайдаларын (білім беру, санитарлық проф/қ шаралар, мед/қ көмек, ауа райын ж/е т.б, қызметтер құрайды). Мем/ң реттеуші іс әрекеті сұраныс пен ұсыныстың қайта құйылым пайдасының ұлғаюына бағытталған. Мем/т өндіріске тура қатысып, ж/е қоғамдық ж/е әлеу/к тауарларды(көшені жарықтандыру, көгалдандыру, т.б.) қаржыландыра алады.

40. Мемлекеттік кірістердің классификациясы

Мемлекеттің кірістері деп, экон/қ қатынастардың жүйесін айтады, бұл қатынастардың үдересінде мем/ң жұмыс істеуәнің матер/қ базасын жасау үшін мем/ң меншігіне түсетін қаражаттардың жиынтығы құрылады.Меншік нысандарын ұйымдық-құқықтық рәсімдеуге қарай мемл/ң кірістері мыналардан тұрады:1)мем/к кәсіпорындар мен ұйымдардың табыстарынан; 2) жекеше кәсіпкерлік сектордың салықтық түсімдерінен; 3) қоғ/қ, кооперативтік ж/е ұжымдық ұйымдардың салықтық түсімдерінен; 4)халықтың салық төлемдерінен; 5) қоғ/қ ұйымдардың салықтық түсімдері. Жасалу сферасына б/ты: 1)матер/қ өндіріс сферасында қалыптасатын кірістер; 2)матер/қ емес сферада қалыптасатын к/р болып жіктеледі. Қаржылық мазмұны б/ша: 1)салықтық; 2)салықтық емес б.б.(мем/т иелігінен алудан ж/е жекешклендіруден түсетін қаражаттар,ақшалай-заттай лотореядан түсетін табыстар ж/е т.б.). Жұмылдыру әдістері б/ша кірістер орталықтандырылған ж/е орталықтандырылмаған болып жіктеледі.

41. Мәдени мекемелерді қаржыландыру: жағдайы және мәселелері

Мәдениет пен өнерді қаржыландыру кітапханаларды , клубтарды, мәдениет үйлерін, мұражайлар мен көрмелерді, театрларды, филармонияларды, сазгерлік ұйымдарды, ансамбльдерді, киностудияларды ұстауды кіріктіреді; олар бюджеттен, сондай-ақ кәсіпорындардың, қоғамдық ұйымдардың қаражаттары есебінен қаржыландырылады. Мәдениет пен өнердің бірқатар мекемелері (театрлар, цирктер) шаруашылық есепте тұрады және олар бойынша меншікті табыстарымен жабылмайтын шығыстардың мөлшерінде бюджеттен жәрдемқаржының сомасы белгіленеді.

Мәдениет саласындағы қызметті қаржыландыру

1. Мемлекеттік мәдениет мекемелерін қаржыландыру Қазақстан Республикасының бюджеттік заңнамасында белгіленген тәртіппен пайдаланылатын, бюджет қаражаты және қайырымдылық, демеушілік көмек түрінде түсетін қаражат және өзге де қаражат есебінен жүзеге асырылады.

2. Мемлекеттік емес мәдениет ұйымдарын қаржыландыру, қызметтер көрсету, құрылтайшылардың қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған басқа да көздер есебінен жүзеге асырылады.

3. Мәдениетті дамыту қорлары Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен мемлекеттік емес қаражаттарды тартуы мүмкін.

«Мәдениет туралы» жаңа заң жобасында мемлекеттік мәдениет мекемелерін бюджет қаржысы, сондай-ақ қайырымдылық-демеушілік көмек түрінен және басқа да түсімдерден түскен қаржылар есебінен қаржыландыру тетігі қарастырылған. Бұл туралы мамырдың 17-і күні Мәжілістің жалпы отырсында еліміздің «Мәдениет туралы» жаңа заң жобасын таныстыруы кезінде Мәдениет және ақпарат министрі Ермұхамет Ертісбаев айтты. Министрдің сөзіне қарағанда, мемлекеттік мәдениет мекемелерін бюджет қаржысы және басқа да көздер арқылы қаржыландыру мәдениет саласындағы маңызды идеяларды тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік береді.