30 Вопрос

Мастацкая культура Беларуси ХХ ст;Станкавы жывапис 20 ст

Архітэктура першая паловя ХХ ст.Пачатак ХХ ст. вызначаецца для Беларусі актыўным развіццём беларускай эканомікі. Засноўваліся новыя фабрыкі, заводы. Пануючыя стыли -Функцыяналізм і канструктывізм Функцыяналізм - хуткасць пабудовы, поўнае адмаўленне залішняй дэкаратыўнасці.Філасофія стылю - "форма вызначаецца функцыяй". Дом - гэта машына для жылля.Эксплуатацыя мінімалістычнай формы паралелепіпеда..Асноўны матэрыял - шэрыя блокі жалезабетонных пліт. Плоскія дахі.малапаверховасць, Канструктывізм – 20-30 гг.Строгасць, геаметрызм, лаканічнасць формаў і маналітнасць вонкавага аблічча. Характэрныя помнікі канструктывізму - фабрыкі, Палацы працы, працоўныя клубы, дамы-камуны.прастата. Дзяржаўнай бібліятэкі ў Мінску, Кінатэатр “Чырвоная зорка” ў Магілёве Арх.-Іосіф Лангбард :Дом урада Беларусі ў Мінску. Дом Саветаў у Магілёве .Тэатр оперы і балета . Галоўны корпус Акадэміі навук Беларусі.У канцы 1930-х гг. канструктывізм амаль знікае, пачынаюць шырока ўжывацца разнастайныя варыяцыі архітэктуры класіцызму будынак ГУМА ў Мінску.другая палова ХХ ст. пасляваенная беларуская архітэктура працягвала развівацца ў рэчышчы стылю класіцызму. Асаблівасці: насычанасць савецкай сімволікай;Галоўнага паштамта ў Мінску, будынак Дзяржаўнага цырка, стадыён “Дынама” Пачынаюць выкарыстоўваць паточную забудову цэлымі кварталамі аднатыпнымі пабудовамі. У 1960-х гг.– минимализм-комплексная індустрыяльная забудова вялікіх жылых раёнаў: Чыжоўка, Серабранка.1970-х гг. -мадэрнізм.-гэтае стварэнне новага: кінатэатр “Кастрычнік”, Палац спорту рынак “Камароўскі” . У 1980-х гг- першая чарга метрапалітэна. У жылой архітэктуры выкарыстоўваецца тыпавое будаўніцтва з новым блок-секцыйным метадам праектавання. Архітэктура Беларусі 1990-х – 2000-х гг. мае складаны і шматвектарны ў стылявых адносінах характар. Постмадэрнізм –супрацьпастаўляе сябе мадэрнізму і прэтэндуе на яго заменуБудынак новага чыгуначнага вакзала ў Мінску . Палаца Рэспублікі ,комплекс “Сталіца” .НацыянальнаЯ бібліятэка. Скульптура Перыяд станаўлення беларускай савецкай скульптуры прыпадае на 1918— 1920-ыя гг., у гэтыя часы савецкія ўлады прыступілі да рэалізацыі плана па ўстаноўцы ў гарадах помнікаў грамадскім і палітычным дзеячам, рэвалюцыянерам, вучоным, творчым асобам. Яны выконваліся з недаўгавечных матэрыялаў, такіх, як бе­тон, дрэва, алебастр, гіпс, фанера, і не захаваліся да нашых дзён. Гэтыя работы мелі агітацыйны характар: помнікі К. Марксу .скульптары :Аляксандра Васільевіча Грубэ «Раб», Андрэй Ануфрыевіч Бембель- рэльеф «Уз'яднанне Заходняй Беларусі» ,выява Героя Савецкага Саюза М. Гастэлы, Заір Ісакавіч Азгур. Скулыпурны партрэт з'яўляўся практычна адзіным з жанраў, у якім працавалі тагачасныя беларускія майстры. Яго важная роля была абумоўлена самім часам, неабходнасцю расказваць аб героях-франтавіках, партызанах, што акрамя ўсяго мела і важнае ідэалагічнае значэнне. Беларуская скульптура ў 1945—1950-ых гг. развівалася імкліва і шматпланава50е годы:помнікі-бюсты, прысвечаныя пэўным асобам, як, напрыклад, Ф. Дзяржынскаму ў Мінску , у 1950-ых гг. комп­лекс плошчы Перамогі ў Мінску з галоўным помнікам-абеліскам, створаным архітэктарамі У. Каралём, Г. Заборскім.«Курган Славы Савецкай Арміі» , 1969 г., — мемарыял «Хатынь», .У 1970— 1980-ых гг. у Беларусі быў устаноўлены шэраг помнікаў знакамітым асобам, дзеячам культуры і мастацтва. помнік Яку­бу Коласу ў Мінску.Графіка У ХХ стагоддзі актыўна развіваюцца шматлікія яе разнавіднасці: станковая графіка, кніжная ілюстрацыя, плакат і інш.Мастацтва кніжнай графікі-Марк Шагал: Ім былі праілюстраваны “Мёртвыя душы” М. Гогаля. Валер’ян Дваракоўски:“Сымон-музыка” Я. Коласа. У 20 – 30-я гг. у галіне газетна-часопіснай графікі актыўна развіваецца выдавецтва часопісаў “Полымя”, “Маладняк”, “Віцебшчына”, “Беларускі піянер”, “Работніца і сялянка”, газет “Звязда”, Пятровіч Шаранговіч– народны мастак Беларусі, творца ў галіне кніжнай і станкавай графікі. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва -шкларобства. у Барысаве,Бярозаўка (Неман),вытворчасці дываноў Віцебскі дывановы камбінат ,ткацтва. Габелены,ювелірная справаГомель.

Жывапис 20 век -смотри 2 часть)

Станкавы жывапис 20 ст.На працягу ХХ стагоддзя ў беларускім жывапісе знайшлі адлюстраванне многія працэсы і з’явы, звязаныя з грамадска-палітычнымі пераўтварэннямі, важнымі гістарычнымі падзеямі. Па свайму характару мастацтва з 1917 г насіла агітацыйна-масавы характар і было скіравана на сцвярджэнне камуністычных ідэй. У паслярэвалюцыйны час ствараюцца шматлікія студыі выяўленчага мастацтва. у 1927 г. ствараецца Ўсебеларускае аб'яднанне мастакоў, у 1928 г- Рэвалюцыйная асацыяцыя мастакоў Б.:20-е годы: жывапісцы старэйшага пакалення: М. Станют, Я. Кругер (Якаў Маркавіч Кругер. Партрэтны жывапіс, -«Дзяўчынка ў чырвоным» выдатны твор дарэвалюцыйнага беларускага мастацтва). У Віцебску змагаліся за прыярытэт у мастацтве: экспрэсіянізм Марка Шагала, супрэматызм Казіміра Малевіча, рэалістычная школа Юдаля Пэна. Юдэль Пэн (1854-1937) “ПОРТРЕТ ШАГАЛА”. Марк Захаравіч Шагал "Над горадам","Шлюб” Серыя “Прысвячэнне Парыжу” .Казімір Севярынавіч Малевіч “Косы”. 1915 г. “Чорны квадрат”. Галоўнымі элементамі жывапісу Малевіча сталі квадраты, крыжы, прамавугольнікі . Вітольд Каэтанавіч Бялыніцкі-Біруля – “Вясна ідзе”; “Вечныя снягі” “Зімовы сон” ,“Блакітная капліца” (1912) – на заснежаным пагорку сярод дрэў – драўляная сялянская капліца.У жывапісу 1930-я гг. прайшлі пад знакам адлюстравання сацыяльных пераўтварэнняў. Вялікае месца займалі палотны, прысвечаныя рэвалюцыі, грамадзянскай вайне. У якасці вядучага творчага метаду сцвярджаўся класіцызм,метад сацыялістычнага рэалізму. Язэп Нарцысавіч Драздовіч — беларускі жывапісец, графік, скульптар.Гистарычная тэма-"Песня Баяна", "Выгнанне непажаданага князя ў Полацку", "Пярсцёнак Усяслава Чарадзея". Ён першым стварыў серыю тэматычных партрэтаў беларускага першадрукара Францыска Скарыны. "У свет за навукай", "Францыск Скарына ў сваёй друкарні ў Вільні". пейзажы, першым у беларускім выяўленчым мастацтве і адным з першых у еўрапейскім пачаў распрацоўваць касмічную тэму, стварыў серыю графічных лістоў і маляўнічых палотнаў на тры асноўныя тэмы: "Жыццё на Марсе", "Жыццё на Сатурне", "Жыццё на Месяцы” Вайна.З самага пачатку вайны мастацтва Беларусі атрымала вялікія ўбыткі. Многія мастакі пайшлі на фронт і ў партызанскія атрады. 40-е годы:Валянцін Віктаравіч Волкаў “Мінск. 3-га ліпеня 1944 года”. Іван Восіпавіч Ахрэмчык героіка-рэалістычны характар: “Першы з’езд РСДРП”, “Другі з’езд РСДРП” “Уступленне Чырвонай Арміі ў Мінск”.У ваенныя гады мастак стварае творы, якія сталі класікай беларускага савецкага жывапісу – партрэты балярыны З.Васільевай, майстра сцэны Г.Глебава, паэта П.Глебкі. “Абаронцы Брэсцкай крэпасці” Яўген Аляксеевіч Зайцаў "В. І. Чапаеў" , "Пахаванне героя" "Парад беларускіх партызан у Менску" .Да сярэдзіны 1950-х гадоў адрыў савецкага мастацтва ад сучасных сусветных тэндэнцый заставаўся велізарным. У 1950-е гады ў заходнееўрапейскім і паўночнаамерыканскім мастацтве развіваліся новыя плыні, а канец дзесяцігоддзя мінуў пад знакам Pop-art, кінэтычнага мастацтва і іншых. Але беларускія жывапісцы маглі толькі здагадвацца аб існаванні чагосьці іншага, акрамя метаду “сацыялістычнага рэалізму". У жывапісе працягвалі развівацца гісторыка-рэвалюцыйная і ваенна-патрыятычная тэмы. Але першым чынам мастакі звярталіся да сучаснасці. Аб шчаслівых навасельцах і працаўніках - Генрыха Бржазоўскага, Натана Воранава. Мір дзяцінства і юнацтва - Аляксандра Мазалёва, Валерыяны Жолтак. партрэт - Івана Ахрэмчыка, Яўгена Харытоненка, Пятра Явіча, Xаіма Ліўшыца, пейзажы Льва Лейтмана, Антона Бархаткова, нацюрморты- Я. Раздзелоўскай, Мікалая Тарасікава. У канцы 50-х г. -"суровы стыль" прадстауник: Міхаіл Андрэевіч Савіцкі- у карціне "Хлеб" - прыёмкінакадравасці, які пракраўся ў выяўленчае мастацтва дзякуючы аператарскім поспехам у савецкім кінематографе таго часу.. 60-70-е годы: Генрых Францавіч Бржазоўскі Асноўная тэма творчасці Г. Бржазоўскага - гераічнасць народа ў гады ВАВ - "Пахаванне партызана", "Выхад з блакады" Аляксандр Пятровіч Мазалёў У яго дамінуюць гарадскі пейзаж, сцэны з побыту.Сучаснасць:Шкаруба Валерый Галоўны жанр - пейзаж. Важнае месца ў творах мастака займае матыў дарогі. (“Дарога”), (“У цемру”), (“На ростанях”, “Да невядомага”

Харэаграфия