8. Жобалау үрдістерінің жалпы мәдіметтері. Жобалаудыңжүзеге асуынының әдіс –тәсілдерін.

8.1 Кезең және жобалау кезеңдерінің

Бейнеленген барлық техникалық нысанның жобасы- жасалған, өңделген және алі жүзеге аспаған қалпындағы нысандар. Нысанның немесе оның құрама бөлігінің бейнесі адамның шығармашылығының нәтижесінде қиялында пайда болады ,немесе басқа алгоритмдармен бітеқайнасудың арқасында адамның ЭВммен өзара байланысы туындайды .Кез келген инженерлік жобалардың бастапқы жұмысы қандайда бір техникалық нысандардың қажеттілігінен туындайды, олар құрлыс , өндірістік жобалар болуы мүмкін.Жобалаудың өзіндік ерекшелігі мынада ол техникалық үрдістердің жалғастыруымен ,сонымен қатар техникалық тапсырмаларды негізге ала отырып , олардың қажеттіліктеріен қарай құжаттарды іске асырады.

Негізінде техникалық тапсырмалар құжатар арқылы беріледі.Жобалаудың қорытындысы бойынша берілген жобаның барлық ногайларының құжаттары толығымен беріледі, осыған сәйкес жобалау іске асырылады. Бұл құжаттар жобаның өзі немесе нысанадардың тура белгілерін білдіретін құжат.Жобаның қысқаша жобалануы, оның алғашқы көрінісіне байланысты атқарылған жұмыстар арқылы білінеді.

Алғашқы жасалған жоба жобаға қорытынды шешеім шығару үшін пайдалана отырып ,жобаның жалғастығы мен тоқталуына ықпалы зор.

Күрделі жобалардың жасалу жолдары арнайы теориялармен қағидаларға негізделе отырып жасалады. Ең кең тараған әдістердің бірі- күрделі жүйелеу әдістері болып табылады. Жобалау кезеңдер мен деңгейліклермен рәсімдерден тұрады.

Күрделі нысандарды жобалау кезінде бірнеше кезеңдерге бөледі: ғылыми зеттеу жұмысының бастапқы кезеңі, тәжірибелі –жобалау жұмыстары, техникалық жобалар, жұмыс жобасы, тәжірибеден өткізу жобасының үлгісі.

Ғылыми -зерттеу жұмысының бастапқы кезеңін әр түрлі жағдайларда мынадай кезеңдерге бөліп зерттеуге болады: техникалық тапсырмалар, техникалық жалғастырмалар.Бұл кезеңде зерттеулердің қарастыратыны алынған жаңа өнімнің қажеттіліктерінінң физикалық , ақпараттық, құрылымдық және техникалық қағидалары мен жүзеге асқан қағидалардың жаслған мәліметтернысандардың зерттеулерінің өзіндік мүмкіндіктерін зерттейді. Ғылыми зерттеу жұмысының көрсеткіші техникалық тапсырмалардың жаңа нысандардың жобаларынада байқалады. Тәжірибелі –жобалау жұмыстарының кезендері жобалау бұйымдарынң үлгілері жасалады, тексеріледі, түзету қағидаларының жағдайлары ғылыми –зерттеу жұмыстарында бекітіледі .

Техникалық жобалардың кезеңдерінде арнайы техникалық шешімдер қабылданып ,барлық бөлшектері қарастырылады.Жаңа нысандарды дайындауға жобалау жұмыстарының кезеңдерінде толығымен техникалық жобалау құжаттары жасалады.

Кезең бойынша жасалған тәжірибелер өзіндік нәтижелерін береді, осыған байланысты жобада жіберілген қателіктер мен кемшіліктері көрінеді.

Жобалар деңгейлерге бөлінеді.Жобалау деңгейлері-бұл дегеніміз жобалаудың белгіленген бөлшектері бір немесе бірнеше жобалардың орындалуына сәйкестірілетін рәсімдер жобалардың біріккен белгілері бір деңгейлігін көрсетеді .Жобалау кезеңдерінің құрамының бөлшектері жобалау рәсімдері деп аталады. Жобалау рәсімдері- кезең бөлшектері, ол жобаның шешімінің аяқталуымен белгіленеді. Жобалау рәсімдерін орындау барысында синтез бен анализ тапсырмаларынің шешімдері негізге алынады.Синтездік тапсырмаларды шешу барысында элементтердің құрамы және оның байланыстарының арасындағы мүмкіндіктер анықталады, ал анализдің мақсатының шешімінде синтезидің кескіндік құрылымы бағаланады.

Жобалау барысындағы ең кіші құранды бөлшектерінің жобалау рәсіміннің құрамына кіретін жобалау- жобалау операциясы (отасы) деп аталады. Мысалы жобалау рәсімінің сызба бұйымы жобалау операциясы сызбалы графикалық болуы мүмкін және т.б.