4.Гутарковы стыль

Усе функц.стылі мовы падзяляюцца на 2 групы, а менавіта: гутарковы ці размоўны і кніжны (маст.,публіцыстычны, навуковы,афіцыйна-справавы ці афіцыйны). Такі падзел звязаны з тым, што гуторкавы ці размоўны стыль пераважна рэалізуецца ў вуснай форме, а кніжны – у пісьмовай. Паміж функц.стылямі існуе цесная ўзаемасувязь,напрыклад, элементы гутарковай мовы шырока выяўляюцца ў маст.тэкстах публіцыстыкі. Тэксты могуць ўключаць у сабемоўныя адзінкі, якія характэрныя для гутарковага ці афіцыйнага стыляў. Найбольш строгім і закрытым стылям з’яўл. афіцыйна-справавы,які вызначаецца высокай ступенню дакладнасці.

ГУТАРКОВЫ СТЫЛЬ. – абслугоўвае бытавую сферу зносінаў.Асн.функцыя: абмен думкамі, інфармацыяй.

Стылявыя рысы: дыялагічнасць,суб’ектыўнасць(ацэнка пэўнай асобай каго-небудзь ці што-небудзь,гэтая ацэнка неабавязкова супадае здумкамі іншай асобы);нязрушанасць (выяўляецца за когшт выбару тэмы, ужывання моўных сродкаў,мімікі,жэстаў); эмацыянальнасць; вобразнасць.

Лексічныя прыметы:побач са стыліст.лексікай шырока ўжыв.гутарковыя словы,простамоўныя,дыялектызмы,жарганізмы, трапныя параўнанні,эпітэты,фразеалагізмы.

Марфалаг.прыкметы:словы з памяншальна-ласкальнымі ці павялічальнымі суфіксамі, выклічнікі, цасціцы,гутарковыя формы дзеяслова (завялікі,зацесны)

Сінтаксічныя прыкметы: няпоўныя сказы, словы-сказы, звароткі,пытальныя і клічныя сказы,пераважаюць простыя сказы,але ужываюцца і складаныя сінт.канструкцыі,але яны найчасцей неразгорнутыя.

Роля размоўнага стылю для развіцця літаратурнай мовы вельмі вялікая. Пранікненне элементаў размоўнага стылю ў кніжныя стылі — гэта адзін з асноўных, агульных працэсаў развіцця літаратурнай мовы.

5.Навуковы стыль

Наш час хар-цца бурным развіццём навукі і тэхнікі, павышэннем іх ролі ў жыцці грамадства. Таму авалоданне навуковым стылем на-бывае цяпер асаблівую актуальнасць.Навуковы стыль — паняцце даволі шырокае. Ен выкарыстоўваецца ў галіне навукі і тэхнікі, аб’ядноўваючы неаднародныя па форме віды літаратуры, разнастайныя па зместу і прызначэнню.

Сфера зносін –навукова-вытворчая.Функцыя – паведамленне і тлумачэнне.

Стылявыя рысы:дакладнасць, лагічнасць,аб’ектыўнасць (агульна прынятыя погляды на што-небудзь, гэтай думкі падтрымліваецц большасць), інфармацыйная насычанасць (каб тэкст быў малы, але там паведамлялася шмат інфармацыі).

Лексічныя прыкметы:стылістычна нейтральная лексіка, агульна-літ.словы, словы-тэрміны, ужываюцца спец.словы, якія падкрэсліваюць абагульнена-адцягненный характар маўлення (напрыклад, заўсёды, звычайна,часта)

Марфал.прыкметы: назоўнікі з абстрактным значэннем (тыпу адлюстраванне,уз’ядненне,абнаўленне), ужыв.рэчэўныя назоўнікі у мн.л. замест адз.л (тыпу кіслоты,шчолачы); прыметнікі найчасцей пашыраюць,удакладняюць,хар-ць тое, пра што гаворыцца ў межах навуковай інфармацыі, а таксама ўваходзяць у склад тэрміналагічных словазлучэнняў; актыўна ўжываюцца дзеепрыметнікі, дзеепрыслоўі, пабочныя словы,якія паказваюць на парадак пералічэння(па-першае,па-другое…); дзеясловы цяп.часу; лічэбнікі і амаль не выкарыстоўваецца асабовы займеннік Я.

Сінтакс.прыкметы: ужываюцца як простыя, так і склад.сказы. Складаныя сказы могуць мець розную будову, нярэдка ў складаназалежных сказах асноўная інфармацыя ўтрымліваецца ў даданай частцы(напрыклад, неабходна адзначыць,што…). У сказахдаволі часта выкарыст.аднародныя члены сказа,паколькі яны з’яўляюцца лаканічным сродкам маўлення. Па мэце выказванняамальусе сказы апавядальныя, часам могуць выкарыстоўвацца пытальныя ці клічныя сказы (абмеркаванне дыскусійных пытанняў, у літаратуразнаўчых працах).

У межах навуковага стылю вылучаюць уласна-навуковы, вучэбна-навуковы, навукова-папулярны падстылі.Уласна-навуковы падстыль карыст.падчас напісання манаграфічных даследаваннях, артыкулах, якія змяшчаюцца ў энцыклапедыях, розных акадэм.працах. Вызначаецца асаблівай строгасцю,арганізацыяй моўных сродкаў. Вучэбна-навуковым падстылем афармляюцца вучэбна-метадычныя дапаможнікі,падручнікі,адрасаваныя вучням.Стыль вызначаецца даступнасцю ўспрымання інф-цыі, часам можа ўтрымліваць экспрэсіўныя сродкі маўлення.Тэксты, напісаныя навукова-папулярным падстылем разлічаны на шырокае кола чытачоў.у сувязі з гэтым даецца тлумачэнне словам-тэрмінам непасрэднаў кантэксце із па-за кантэкстам ў выглядзе зносак, гэты падстыль дапускае выкарыстанне эмац.-экспр.лексікі, вобразных сродкаў.