4.4 Ендірілген ақпараттану жүйесінің өзіне жұмсалған қаражатты қайтару мерзімін есептеу

Қосымша капитал ендірудің өзіне жұмсалған қаражатты қайтару мерзімі (Ток) мына формуламен есептеледі:

Тoк=Кдоп/Э (4.10)

Ток=21323444/18726498 =1.13 жыл.

Қосымша капитал ендірудің өзіне жұмсалған қаражатты қайтару мерзімі (Ток) 1.13 жылдан тұрады.

Жоғарыда жүргізілген есептеулерден өңделген автоматтандырылған жүйе өте тиімді екені анық көрініп тұр. Өңделген жүйе салыстырмалы түрде аз уақытта өзіне жұмсалған қаражатты қайтарады.

4.4 Өнеркәсіптік санитарлық жағдай Жұмыс аумағының ауасына қойылатын жалпы санитарлық-гигиеналық талаптар

ГОСТ 12.1.005-92 құжаты кәсіпорындағы жұмыс зонасының ауасына қойылатын талаптарды бекітеді [35, 26, 37]. Бұл стандарт микроклимат көрсеткіштеріне қойылатын жалпы санитарлық-гигиеналық талаптар мен жұмыс зонасының ауасының зиянды заттарының шегін бекітеді. Жұмыс зона ауасының зиянды заттарының шегі жұмыс орнының қайда орналасқанынын тәуелсіз орнатылады.

Микроклиматқа қойылатын талаптар жер асты және кен орындары, транспорттық құралдарда, жануар мен құстар орналасқан орындарда, ауылшаруашылық бұйымдарын сақтау орныдары мен складтарға қатысы жоқ.

Стандарттың радиоактивті заладану кезінде жұмыс орнының ауасына қатысы болмайды.

Жұмыс орындарындағы микроклиматтың оптимальді және шекті көрсеткіштері

Микроклиматты сипаттайтын көрсеткіштер:

• ауа температурасы;

• ауаның салыстымалы ылғалдығы;

• ауа қозғалысының жылдамдығы;

• жылулықтың интенсивтілігі.

Оптимальді көрсеткіштер жұмыс зонасының микроклиматына орындалады, ал шекті көрсеткіштер тұрақты және тұрақсыз жұмыс орындарына дифференциалды түрде таратылады [35, 36]. Өнеркәсіптік жердегі жұмыс орнының температураның оптимальды және шекті көрсеткіштері, салыстармалы ылғалдылық пен ауа қозғалысының деңгейі 1-кестеге сәйкес болуы керек.

Микроклиматтың шекті көрсеткіштері, жұмыс орнында технологиялық талаптар оптимальді нормаға сәйкес келмеген жағдайда ғана орнатылады.

Кабинеттерде, пульттер мен технологиялық процестерді басқару посттарында, есептеу техникасы залдарында міндетті түрде ауа температурасы 22-24⁰С, салыстырмалы ылғалдылық 60-40 % және ауа қозғалысының жылдамдығы 0,1 м/с-тан аспауы керек. Басқа жұмыс орындарында микроклиматтың оптимальді нормалары белгіленген тәртіп бойынша салалық құжаттамаларға сәйкес болуы керек.

Микроклиматтың оптимальды және шекті көрсеткіштерін орнату кезінде жыл периоды да ескерілуі керек, демек, салқын период кезінде жұмыс орнын радиациялық слақындатудан қорғау керек, ал жылы периодта күн сәулесінің тікелей түсуінен қорғау керек.

5.1 кесте – Жұмыс орнындағы микроклиматтың оптимальды және шекті көрсеткіштері

Жыл периоды	Жұмыс категориясы	Температура, 0С					Салыстыр-малы ылғалдылық		Ауа қозғалыс жылдам-дығы
		Оптимальді	Шекті				Оптимальді	Тұрақты және тұрасқсыз	Оптимальді	Тұрақты және тұрасқсыз
			Жоғарғы шек		Төменгі Шек
			Жұмыс орындарында
			Тұрақты	Тұрақсыз	Тұрақты	Тұрақсыз
Сал- қын	Жеңіл – Іа Жеңіл – Іб	22-24 21-23	25 24	26 25	21 20	18 17	40-60 40-60	75 75	0,1 0,1	< 0,1 < 0,2
Жы-лы	Жеңіл – Іа Жеңіл – Іб	23-25 22-24	28 28	30 30	22 21	20 19	40-60 40-60	55 60	0,1 0,2	0,1-0,2 0,1-0,3