4 Жобаның техника-экономикалық негіздемесі. Еңбекті қорғау.

4.1 Жобаның техникалық – экономикалық негізделінуі

Нарықты экономика жағдайындағы, ғылыми техникалық прогрессті жеделдетудің өндіріс тиімділігін көрсетудің негізгі ұстанымдарының бірі болып өндіріске жаңалықтарды енгізу, деңгеймен сапасы жоғары болатын өнімдердің жаңа түрлерін шығару алдыңғы қатарлы технологияларды енгізу болып табылады. Осындай жоғары талаптарға жаңа, жоғары тиімділікті және үнемді жүйелер, приборлар және құрылғылардың жасалынуында сәйкес келуі керек. Әрбір жобаланатын құрылғының техникалық – экономикалық негізделінуі жобаның ең қажетті элементтерінің бірі. Яғни жобалауыш қазіргі нарықты экономикалық кез- келген жобаға баға берудегі маңызды критериінің бірі болып табылады, осы құрылғыны шығару экономикалық жағынан пайдалы болатынын туралы ойлау керек.

Адам іс әрекеттерінің барлық салаларында қолданылатын электронды есептеу техникасыз бұл заманды көз алдымызға елестету оңай емес. Ғылыми техникалық прогресстің дамуымен және өндіріске жаңа технологияларды енгізумен қатар тіркеу және өңдеуді талап ететін ақпарат көлемінде көбейеді. Осыған байланысты компьютерлік техниканың көбі, үнемі өсетін ақпарат көлемін өңдейді, ал бұл дегеніміз электронды есептеу техникасының жылдамдығына жоғары талаптарды қояды. Сондықтанда бара бара жылдамырақ жұмыс істейтін жәнеде жоғары өнімділікпен ерекшеленетін компьютерлерді жасап шығару қажет. Осыған байланысты оның жұмыс істеу сапасының көп көңіл бөлінуі қажет, ал бұл дегеніміз кез –келген жобаланған бұйымға бәсекелес қабілетін береді.

Әлемде, әртүрлі электронды –есептеу құралдарын зерттеумен және жобалаумен айналысатын көптеген фирмалар бар. Электроника саласындағы осы бағыт барған сайын мағыналы және приоритетті болып табылады.

Компьютер жылдамдығын қалыптастыруда ЭЕМ-нің орталық процессірінің арифметикалық- логикалық құрылғысы маңызды рөл атқарады. Ол жерде компьютерге түсетін деректермен орындалатын барлық операциялар іске асырылады. Осы зерттеулерді, ал кейінірек жаңа құрылғыларды жобалау мен шығаруды қаржыландыра алатын мекемелер.

Енді жоғарыда техникалық деңгейде келтірілгеннің бәрі техникалық- экономикалық негізге ауыстырып, өз құнын есептеуін, сонымен қатар осы жобаның өзін -өзі ақтау уақытын көрсетеміз

4.2 Экономикалық көрсеткіштерді есептеу

Жүйені өңдеу және ендіру үшін кететін шығындар төмендегідей болады:

а) өңдеушілердің еңбек ақысы (әлеуметтік қажеттіліктерді есептегенде);

б) автоматтандыру құралдарын сатып алу және тасымалдауға кететін шығын;

в) монтаждауға кететін шығын.

Кесте 4.1 Өңдеушілердің еңбек ақысы

Мамандық	Адам саны	Ендіру мерзімі (ай)	Айлық табыс, теңге	Барлығы, теңге
Инженер-систематехник	1	2	25000	50000
Инженер-Жобалаушы	1	2	25000	50000
Инженер-Программист	1	2	20000	40000
Барлығы	3	6	70000	140000

Өңдеушілердің еңбек ақысы аударуларды есепке ала отырып (Мсо) төмендегідей болады:

(4.1)

Бұл жерде, М - өңдеушілердің еңбек ақысы, - пенсия фондына аударылатын норма, % -бен есептеледі ;

- әлеуметтік қажеттілікке жұмсалатын норма, % -бен есептеледі ;

Пенсия фондына аударылатын норма - 10%, әлеуметтік қажеттілікке жұмсалатын норма - 26%.

=( 140000-14000)*0.26+140000= 172760 теңге.