Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Antichnaya_kultura_12-13uch_god.doc
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
902.14 Кб
Скачать

6. Легенды Древнего Рима

Наиболее известна легенда об основании Рима легендарным царем Ромулом. Известны римские мифы, раскрывающие историю правления семи первых царей. Самым выдающимся из них был Нума Помпилий. Он приучил римлян к мирной жизни, ввел ряд религиозных культов, сеял разумное, доброе, вечное.

Темы для докладов по курсу «Античная культура»

  1. Филипп Македонский и Демосфен

  2. Александр Македонский

  3. Древнегреческие города

  4. Античная мифология: Дионис и Аполлон

  5. Образ жизни древних греков

  6. Древнегреческая семья

  7. Воспитание и образование в древней Греции

  8. Произведения Гомера

  9. Воспитание и образование в древнем Риме

  10. Лукиан. Разговоры богов

  11. Плутарх. Сравнительные жизнеописания

  12. М.Т. Цицерон. Диалоги. (О старости)

  13. Цицерон и его время

  14. Еда и напитки древних греков и римлян

  15. Посещение бани – часть культурной жизни римлянина

  16. Сенека. Письма к Луцилию

  17. Первый триумвират: М. Красс, Г. Помпей, Ю. Цезарь

  18. Цезарь и Клеопатра

  19. Пунические войны

  20. Диктатор Сулла

  21. Культура красноречия в античности

  22. Восстание Спартака

  23. О. Август и его деяния

  24. Константин I Великий (285-337)

  25. Феодосий I Великий (346-395)

  26. Философия. Школа Пифагора

  27. Философия. Сократ – Платон – Аристотель

  28. Тит Лукреций Кар. О природе вещей

  29. Падение западной римской империи

  30. Литература древнего Рима

  31. Театральное искусство в античности

  32. Античная мифология: Прометей

  33. Античная мифология: божества природы (нимфы, дриады, сатиры, селены)

  34. Античная мифология: Елена Прекрасная

  35. Античная мифология: Тезей

  36. Античная мифология: легенды Крита

  37. Античная мифология: подвиги Геракла

  38. Античная мифология: аргонавты

  39. Античная мифология: Эдип

  40. Античная мифология: кентавры

Библиографический список

1. Беккер К.Ф. История Древнего мира: Восток. Греция. – М.: ОЛМА-ПРЕСС, 2001. – 448 с.

  1. Беккер К.Ф. История Древнего мира: Древний Рим. – М.: ОЛМА-ПРЕСС, 2001. – 448 с.

  2. Ботвинник М.Н., Рабинович М.Б. Знаменитые греки и римляне: 35 биографий. СПб: Изд-во «Эпоха», 1993. – 448 с.

  3. Вачьянц А.М. Древняя Греция. Древний Рим. Изд-во «Айрис-Пресс». – 232 с.

  4. Джеймс П. Римская цивилизация / Пер. с англ. М. Звонарева. – М.: ФАИР-ПРЕСС, 2000. – 272 с.

  5. Кравченко А.И. Культурология: Учебное пособие для вузов. – М.: Академический Проект, 2001. – 496 с.

  6. Куманецкий К. История культуры древней Греции и Рима.

  7. Немировский А.И. Мифы древней Эллады. М.:Просвещение, 1992. – 319 с.

  8. Федорова Е.В. Люди императорского Рима. – М.: Изд-во МГУ, 1990. –

366 с.

  1. Хазагеров Т.Г., Ширина Л. С. Общая риторика: Курс лекций; Словарь риторических приемов / Отв. ред. Е. Н. Ширяев. – 2-е изд., перераб. и доп. – Ростов н / Д Феникс, 1999. – 320 с.

Человек и общество в античном мире. – М.: Наука, 1998. – 526 с.

Античная культура

Учебная программа дисциплины

для студентов 1-2 курсов гуманитарных

факультетов педагогического университета

Редактор М. А. Исакова

Корректор Ж. В. Козупица

660049, г. Красноярск, ул. Лебедевой, 89.

Редакционно-издательский отдел КГПУ

Подписано в печать 21. 06. 03. Формат 84 х 108 1 / 32

Усл. печ. л. . Уч.-изд. л. .

Тираж 100 экз. Заказ № . Цена свободная.

Отпечатано ИПК КГПУ

Текст 1. Carmĭna Homeri

Nota sunt carmĭna Homeri, clari Graecorum poētae. De patria et vita Homeri multae fabŭlae exsistŭnt. In carminĭbus Homeri de certaminĭbus et pugnis Graecorum et Trojanorum, de ira Achillis, de fortitudĭne Patrocli, de morte Hectŏris sermo est. Virtutes et audaciam miram Achillis laudat Homerus. In poēsibus Homeri multa alia exempla clara fortitudĭnis invenimus.

Notus, a, um - известный

Clarus, a, um - знаменитый

Carmen, -minis (n) – песня, стихотворение

Exsistĕre - существовать

Certamen, -inis (n) - сражение

Pugna, ae (f) - битва

Trojanus, i (m) - троянец

Ira, ae (f) - гнев

Achiles, is (m) - Ахиллес

Fortitudо, -inis (f) - храбрость

Patroсlus, i (m) – Патрокл

Mors, mortis (f) - смерть

Hector, -oris (m) - Гектор

Sermo, -onis (m) – речь, разговор

Virtus, -utis (f) – мужество, доблесть

Audacia, ae (f) – смелость, дерзость

Mirus, a, um – удивительный, поразительный

Laudare - хвалить

Poēsis, is (f) - стихотворение

Exemplum, i (n) - пример

Invenire - находить

Текст 2. Parĭdis judicium

Juppĭter, cum Thetidem Peleo nubebat, ad epŭlas jussit omnibus deis convenire, excepta Discordia. Postea Discordia pervenit, ab janua misit in medium malum. Illud malum habebat superscriptionem «formosissĭmae». Juno, Venus, Minerva formam sibi vindicare studebant. Inter eas magna discordia orta est. Juppĭter imperavit Mercurio deas in Idam montem ad Parĭdem ducĕre. Paris debebat deas judĭcare. Juno Paridi promisit regna et divitiae in omni Asia. Minerva promisit victorias in proelia et dominium artificiorum. Venus autem Helĕnam, Tyndarei filiam, formosissĭmam omnium muliĕrum, se in conjugium dare promisit. Paris donum posterius priorĭbus anteposuit. Venerem pulcherrĭmam esse judicavit.

Paris, -dis (m) - Парис judicare – судить, рассудить

Judicium, i (n) - суд promitto, misi, missum, 3 - обещать

Thetis, -idis (f) – Фетида (жена Пелея, мать Ахилла)

Peleus, i (m) – Пелей (отец Ахилла)

Nubĕre, 3 – выдавать замуж regnum, i (n) - царство

Epŭlae, -arum (f, pl) – кушанья, явства, пир cum – (зд.) когда

Jubeo, jussit, jussum, 2 - приказывать

Convenire – собираться, сходиться divitiae, -arum (f, pl) - богатства

Exceptus, a, um – исключая (за исключением) omnis, e – весь, всякий

Discordia, ae (f) – раздор, ссора; богиня раздора

Postea – потом, позже proеlium, i (n) - сражение

Pervenire – неожиданно появляться dominium, i (n) - владение

Janua, ae (f) - дверь artificium, i (n) - ремесло

Mitto, misi, missum, 3 – бросать, кидать, посылать autem - же

Medium, i (n) - середина Helena, ae (f) – Елена, жена Менелая

Malum, i (n) – плод (древесный), яблоко Tyndareus, ei (m) – Тиндарей, царь Спарты

Ille, illa, illud – этот, эта, это mulier, -ĕris (f) – (замужняя) женщина

Superscriptio, -onis (f) - надпись

Formosissĭma - красивейшая conjugium, i (n) – брачный союз, супружество

Forma, ae (f) – форма, внешний вид, красота dare – давать, отдавать

Vindicare - присвоить donum, i (n) – дар, подарок

Studere, 2 - стремиться posterior, -ius – следующий, последующий

Orior, ortus sum, -iri – восходить, появляться prior, prius - предыдущий

Imperare, -avi, -atum, 1 – приказывать, повелевать

Ida, ae (f) - Ида antepono, -posui, -positum, 3 – ставить впереди, предпочитать

Mons, montis (m) - гора pulcherrĭma - прекраснейшая

Ducĕre – вести, везти debere – быть должным

Текст 3. De Troja

Scriptores antique narrant: Troja urbs Asiae pulchra, magna et clara est. Troja altitudĭne et magnitudĭne murorum firma est. Urbs arcem altam et fixam habet. Incŏlae urbis in arce domicilium Priami Regis et templa Athanae, Apollĭnis, Artemis aedifĭcant. Priamus, rex Trojanorum, multos filios filiasque habet. In numĕro filiorum Hector est, vir egregious fortitudĭne et virtute. Bello Trojano Hector defensor patriae est.

Scriptor, -oris (m) - писатель

Altitude, -inis (f) - высота

Magnitude, -inis (f) - величина

Murus, i (m) - стена

Firmus, a, um – прочный, крепкий

Arx, -cis (f) – крепость, кремль

Altus, a, um - высокий

Fixus, a, um - крепкий

Domicilium, i (n) - жилище

Rex, -gis (m) - царь

Templum, i (n) - храм

Aedificare – строить, сооружать

Egregius, a, um – превосходный, выдающийся

Defensor, -oris (m) - защитник

Athana, ae (f) - Афина

Artemis, is (f) - Артемида

Текст 4. De mensĭbus

Apud Romanos annus decem menses habebat. Primi mensis nomen erat Martius, srcundi – Aprilis, tertii – Majus, quarti – Junius, quinti – Quintilis, sexti – Sextilis, septĭmi – September, octavi – October, noni – November, decĭmi – December. Numa, secundus rex Romanorum, numĕrum mensium duobus augebat. Postea Romani Quintilem mensem Julium, Sextilem – Augustum nominabant. Julii nomen est a Julio Caesare, Augusti – ab Augusto imperatore. Primus mensis dies Kalendae nominabatur, quintus – Nonae, tertius decĭmus – Idus.

Mensis, is (m) - месяц Decem - десять

Nomen, -minis (n) - имя primus, a, um - первый

Secundus, a, um - второй tertius, a, um - третий

Quartus, a, um - четвертый quintus, a, um - пятый

Sextus, a, um - шестой septimus, a, um - седьмой

Octavus, a, um - восьмой nonus, a, um - девятый

Numa Pompilius – Нума Помпилий (2-ой римский царь, 715-672 гг.)

Duo - два augere, 2 - увеличивать

postea – потом, затем Quintilis, is (m) - Квинтилий

Sextilis, is (m) - Секстилий nominare - называть

Imperator, is (m) - император dies, ei (m) - день

Calendae (Kalendae), -arum (pl, f) – календы (первый день месяца)

Nonae, -arum (pl, f) – ноны (5 или 7 день месяца)

Idus, Iduum (IV, f) – иды (13 или 15 день месяца)

Annus Romanorum:

m. Januarius; m. Februarius; m. Martius; m. Aprilis; m. Majus; m. Junius; m. Julius (Quintilis); m. Augustus (Sextilis); m. September; m. October; m. November; m. December.

Hebdomas, -madis (f) (septem dies):

Lunae dies, Martis dies, Mercuri dies, Jovis dies, Venĕris dies, Saturni dies, Solis dies.

Periodi anni (tempŏra anni):

Hiems, hiemis (f); ver, veris (n); aestas, aestatis (f); autumnus, i (m).

Текст 5. De templis

Homĭnes in oppĭdis et in urbĭbus templa aedificabant.Templum domus dei putabatur. Deus in caelo et in templo habĭtat. Saepe homĭnes antiqui deos orabant in templo. In multis terris templa auro argentque pulchre ornabantur. Graeci in templis simulacra deorum collacabant. Romani gladios et scuta, praedam belli, in templis praebebant et deis consecrabant. Antiqui popŭli multos deos colebant. In templis deis sacrificabant. Multae feriae Romanorum sacrae erant.

Domus, us (f) - дом

Putare – думать, мыслить, считать, полагать

Orare – молить, просить

Simulacrum, i (n) - изображение

Collocare – ставить, помещать

Gladius, i (m) - меч

Scutum, i (n) - щит

Praeda, ae (f) – добыча (военная)

Praebere, 2 – давать, доставлять

Consecrare - посвящать

Feriae, -arum (f, pl) - праздник

Sacer, -cra, -crum - священный

Текст 6. De Proserpina

Ceres dea antiqua fertilitatis erat. Ceres filiam Proserpinam habebat. Olim Proserpina, puella pulchra, in pratis Siciliae ambulabat, cum amicis suis ludebat et flores legebat. Subĭto equos nigros et vehicŭlum aureum puella videt. In vehicŭlo deus Pluto, rex inferorum, sedet. Pluto puellam rapĭt et sub terram in regnum suum portat. Ibi eam reginam inferorum facĭt. Ceres, mater Proserpinae, filiam suam in terra invenire non poterat. Ceres eam mortuam putabat et cum dolore mortem filiae suae deflebat. Hoc tempus omne in terra frigĭda hiems erat. Plantae non florebant. Agri ab aratorĭbus non arabantur. Homĭnes et animalia dolebant et laborabant.

Juppĭter videt hoc discrimen et Proserpinae dicĭt: “Per sex menses in terra vivĕ et sex menses sub terra vivĕ cum tuo marito!”

Itaque nunc per sex menses Proserpina in terra vivĕre poterat: mater Ceres laeta erat. Ver et aestas tum in terra erant. Postea Proserpina ad maritum suum sud terram veniebat: mater Ceres erat dolorosa. In terra autumnus et hiems erant. Et tota natura dormiebat.

Ceres, Cereris (f) – Церера (богиня плодородия)

Fertilitas, -tatis (f) – плодородие (земли)

Olim – однажды, когда-то, нéкогда

Pratum, i (n) - луг

Legĕre – читать, собирать

Ambulare - гулять

Flos, floris (m) - цветок

Subĭto – вдруг, внезапно

Equus, i (m) - конь

Niger, -gra, -grum - черный

Vehicŭlum, i (n) - повозка

Aureus, a, um - золотой

Inferi, -orum (m, pl) – подземное царство

Sedere, 2 - сидеть

Rapĭo, rapĕre (3б) – хватать, похищать

Regnum, i (n) – царство (государство)

Regina, ae (f) - царица

Portare – носить, переносить, привозить

Facĭo, facĕre (3б) - делать

Posse - мочь (poterat – (она) могла)

Mortuus, a, um - мертвый

Deflere - оплакивать

Dolor, -oris (m) – боль, горе

Dolere, 2 - страдать

Dolorosus, a, um - скорбящий

Mors, mortis (f) - смерть

Hoc tempus omne – всё это время

Frigidus, a, um - холодный

Planta, ae (f) - растение

Florere, 2 - цвести

Arator, is (m) - пахать

Arare – пахать, возделывать (землю)

Anĭmal, is (n) - животное

Laborare – работать; испытывать затруднения, мучиться

Discrimen, -mĭnis (n) – критическое положение (ситуация)

Sex - шесть

Vivĕre - жить

Maritus, i (m) – муж, супруг

Itaque – и так, поэтому

Nunc - теперь

Laetus, a, um – радостный, веселый

Tum – тогда, в то время

Venire – приодить, приезжать

Totus, a, um – весь, целый

Dormire - спать

Текст 7. De Theseo (1)

Aliquando Minos, rex Cretae, cum incŏlis Attĭcae bellabat. Nam Aegeus, rex Atheniensium, filĭum Minois necavit, nunc studebat adversarium donis placare. Minos autem: “Injuria, - inquit, - me violavistis”. ItaqueMinos jussit septem puĕros et septem puellas in Cretam deportare quotannis. Illi puĕri et puellae Minotauro, bestiae saevae, in cibo praebebantur. Minotaurus in labyrintho habitabat. Daedalus, artifex clarus, illud opus mirabĭle creavit.

Cum Minos tertium tributum postulavit, Theseus, filius Aegei, patri suo et civĭbus Athenarum dixit: ”Satis diu libĕros misĕros monstro horrĭdo praebuĭmus. Multi filii filiaeque civium nostrorum miserrĭme perierunt. Nunc ego in Cretam cum libĕris vestris navigabo, beluam illam necabo et hanc poenam turpem finiam.”

Deinde Aegeus navigium velis atris ornavit et dixit nautis: “Si filius meus Minotaurum occidet, ornate navigium velis albis, si non – atris!”

Theseus, i (m) - Тезей labyrinthus, i (m) – лабиринт Cibus, i (m) – еда, корм

Aliquando - однажды Daedalus, i (m) - Дедал

Creta, ae (f) - Крит artifex, -cis (m) – мастер velum, i (n) - парус

Bellare – вести вой opus, opĕris (n) – труд, произведение

Aegeus, i (m) - Эгей mirabĭlis, a, um – удивительный, поразительный

Atheniensis, is (m) - афинян creare, -avi, atum – создавать, творить

Necare, -avi, atum - убивать cum – (зд.) когда ater, -tra, -trum - черный

Nunc - теперь tributum, i (n) – дань, подать, налог

Studere, 2 - стремиться postulare – требовать occidĕre - убивать

Adversarius, i (m) – противник, соперник satis – довольно, достаточно

Donum, i (n) – дар, подарок diu – долго Praebeo, praebui, 2 – давать, предоставлять

Placare – умилостивить, утихомирить monstrum, i (n) - чудище

Injuria, ae (f) - несправедливость belua, ae (f) – чудовище, страшное животное

Violare – обидеть, оскорбить horrĭdus, a, um – грубый, ужасный

Jubeo, jussi, jussum, 1 - приказывать miserrĭme – к несчастью Deinde – потом, затем

Deportare - отвозить pereo, perii, peritum, perire - погибать

Quotannis - ежегодно navigare – идти на корабле

Minos, -ois (m) - Минос poena, ae (f) - наказание

Minotaurus, i (m) - Минотавр turpis, e - позорный

Bestia, ae (f) - зверь finire - закончить

Saevus, a, um - свирепый navigium, i (n) - корабль

Текст 8. De Theseo (2)

Septem puĕri et septem puellae pro sacrificiis in Cretam navigaverunt. Ariadna, Minois filia, misericordia commota, Theseo glomus fili longi donavit. Puella volebat, ut Theseus redĭtum labyrintho reperiret*. Illa gladĭum mirum item Theseo dedit, ut Minotaurum superaret*.

Theseus Minotaurum occidit. Postea ipse cum puĕris puellisque cum Ariadna fugae se mandavit. Omne intĕgri in Graeciam navigabant. Theseus autem verba patris de velorum colorĭbus memorĭa non retinuit. Vela atra, quae calamitatis signum erant, non mutavit. Aegeus, ad litus maris in saxo sedens, filii adventum expectabat. Vela nigra conspexit, filium vivum videre desperavit et in mare se praecipitavit. Id mare nunc Aegaeum appellatur.

Pro (+abl.) – как, в качестве integer, -gra, -grum – целый, невредимый

Sacrificium, i (n) – жертва (жертвоприношение) color, is (m) - цвет

Misericordia, ae (f) – сострадание, жалость memoria retinere - помнить

Commotus, a, um – движимый (подвигнутый)

retineo, retinui, retentum, 2 - удерживать

Commovere, 2 – двигать, побуждать calamĭtas, -tatis (f) – бедствие, гибель

Glomus, glomĕris (n) - клубок signum, i (n) – знак, признак; знамя

Filum, i (n) - нить, нитка muto, -avi, -atum, 1 - менять

Dono, -avi, -atum, -are – давать, дарить litus, -oris (n) - берег

Velle (volebat – она хотела) – желать, хотеть mare, is (n) - море

Ut – чтобы (с целью) saxum, i (n) – камень, скала

Redĭtus, us (m) - возвращение sedere - сидеть

Reperire, 4 – вновь отыскивать sedens - сидящий

Reperiret – вновь он бы нашел (форма: imperfectum conjunctivi activi)

Illa – (зд.) она adventus, us (m) - прибытие

Gladius, i (m) - меч exspectare (expectare) – ждать, ожидать

Mirus, a, um - удивительный vivus, a, um - живой

Item – так же desperare - отчаиваться

Do, dedi, datum, dare – давать, дарить praecipitare – низвергать, губить

Superare – преодолевать, побеждать superaret (Imp. Conj. Act.) – победил бы

Occido, occidi, occisum, 3 - убивать

Ipse - сам mare Aegaeum – Эгейское море

Fugae se mandare – обратиться в бегство

Текст 9. De Sparta

Sparta olim erat oppĭdum Graeciae. Lacedaemonii sive Spartani in Sparta habitabant. Oppĭdum muros fixos non habebat, fortitudo virorum Spartam defendebat. Lycurgus civitatem Spartanam praeclare instituebat. Secundum leges Lycurgi pueri, adulescentes, juvĕnes corpŏra exercebant. Libĕri discebant parentes et senes honorare, legĭbus parere, modeste respondere. In gymnasiis Spartanis puĕri ludebant et discebant: gymnasium erat schola disciplinae et patientiae. Corona lauri uti praemium puĕris dabatur. Simulacra Hermae dei gymnasia ornabant, nam in tutela Hermae erant.

Lycurgus, i (m) – Ликург (царь)

Olim – некогда, когда-то

Civĭtas, -tatis (f) – община, государство

Praeclare - прекрасно

Instituĕre – учреждать, устанавливать

Secundum + acc. – согласно, сообразно

Adulescens, -entis (m, f) – юноша, девушка

Juvĕnis, is (m, f) – юноша, девушка

Exercere – упражнять, тренировать

Libĕri, -orum – дети (свободных граждан)

Parens, -entis (m, f) - родитель

Senex, senis (m) - старик

Honorare – почитать, уважать

Parere – повиноваться, подчиняться

Modeste - скромно

Gymnasium, i (n) - гимнасий

Ludĕre – играть, учиться

Disciplina, ae (f) – дисциплина, учение

Patientia, ae (f) - терпение

Corona, ae (f) - венок

Laurus, i (f) - лавр

Uti - как

Praemium, i (n) - награда

Simulacrum, i (n) - изображение

Hermes, ae (m) - Гермес

Tutela, ae (f) – защита, покровительство

Текст 10. De Aenea

Graeci jam diu Trojam urbem oppugnant. Decĭmo anno Trojam capiŭnt. Aeneas, unus e ducĭbus Trojanorum, cum patre sene et filio parvŭlo et cum sociis naves conscendit. Post multos et longos errores in Italiam advenit. Rex Latinus Aenean in hospitium accĭpit. Et Latinus filiam Laviniam in matrimonium ei dat. Sed primum Trojani cum Rutŭlis pugnabant. Enim Latinus antea filiam Laviniam Turno, Rutulorum duci, in matrimonium dare promittebat. Aeneas Turnum vincit. Postea Aeneas oppĭdum Lavinium condĭt. Ascanius, Aeneae filius, (sive Julus appellatur) Albam Longam urbem novam aedificabat. Ea gente Romŭlus, condĭtor Romae, erat.

Aeneas, ae (m) – Эней (троянский царевич) Julus, i (m) - Юл

Sive - или Alba Longa – Альба-Лонга (город)

Jam – уже Ea – из этого (рода)уже

Diu – долго Gens, gentis (f) – род, племя

Oppugnare – осаждать, брать Condĭtor, is (m) - основатель

приступом

Decĭmus, a, um – десятый Condĕre - основать

Annus, i (m) – год Ascanius, i (m) - Асканий

Capĕre, 3 – брать, получать

Unus - один

Dux, ducis (m) – вождь, полководец

Pater, -tris (m) - отец

Senex, senis (m) - старик

Parvŭlus, a, um - маленький

Socius, i (m) - союзник

Socius, a, um – союзный, совместный

Navis, is (f) - корабль

Conscendĕre + acc. – всходить (на корабли)

Error, -oris (m) – блуждание, странствие, ошибка, заблуждение

Advenire - прибывать

Hospitium, i (n) – гостеприимство; гостиница

Accipĕre, 3 - принимать

Matrimonium, i (n) – брак, супружество

Ei - ему

Primum – сперва, сначала

Rutŭlus, i (m) – рутул (племя)

Enim – ведь, ибо

Antea – раньше, прежде

Turnus, i (m) – Турн (царь рутулов)

Promittĕre, 3 – обещать, отпускать

Vincĕre - побеждать

Lavinium, i (n) – Лавиний (город)

Текст 11. De Tantălo

Tantălus, Jovis filius, rex Phrygiae, omnĭbus deis carus erat. Et Juppĭter jussit eum admitti ad convivia deorum. Tamen Juppĭter vetuit ea, quae audit, hominĭbus aperire.

Tantălus autem putabat hoc sibi licere. Ob eam perfidiam Juppĭter jussit eum apud infĕros in media aqua collocari et perpetŭa siti et fame cruciari. Nam quamquam in media aqua stabat, Juppĭter jussit aquas recedĕre, si Tantălus haurire cupiebat.

Item poma pulcherrĭma ei super caput pendebant, sed, si is ea cupiebat decerpĕre, Juppĭter jussit ramos vento amoveri. Nec dormire quidem misĕro licuit, nam capĭti ejus saxum ingens impendebat, cujus ruinam semper timebat. Talia de Tantălo poētae antiqui tradŭnt.

Tantalus, i (m) - Тантал Phrygia, ae (f) - Фригия

Carus, a, um - дорогой admitti (infin. praes. pass.) – допускать, позволять

Convivium, i (n) - пир tamen - однако

Veto, -avi, -atum, 1 - запрещать aperire - открывать

Puto, -avi, -atum, 1 – думать, считать, полагать hoc - это

Liceo, licui, -, licere, 2 - разрешить perfidia, ae (f) – вероломство, нечестность

In media aqua – в воде (посреди воды) collocari (collocare) - поместить

Perpetuus, a, um – непрерывный, постоянный sitis, is (f) - жажда

Fames, is (f) - голод cruciari (cruciare – мучить, пытать) - мучиться

Quamquam - хотя sto, steti, statum, 1 - стоять

Recedĕre – отступать назад si - если

Haurire – пить, черпать cupio, cupivi, cupitum, 3 – страстно желать

Item – таким образом, так же pomum, i (n) - плод

Super - над caput, capĭtis (n) - голова

Pendere, 2 is – (зд.) он

Decerpĕre, 3 - срывать ramus, i (m) – ветвь, ветка

Ventus, i (m) - ветер quidem – же, хотя, правда, именно

Saxum, i (n) – камень, скала ingens, -entis - огромный

Impendere, 2 – свисать, нависать (подвешивать) ruina, ae (f) – обвал, разрушение

Talia – (зд.) такое trado, tradidi, traditum, 3 – передавать, сообщать

Текст 12. Daedalus et Icarus (1)

Daedălus Atheniensis artifex egregius et ingeniosus erat. Ille existimabatur propter caedem commissam in Athenis. Daedălus missus est in exilium in Cretam insŭlam, ubi rex Minos regnabat. Ibi Daedălus labyrinthum, aedificium mirabĭle aedificavit. Nemo ex labyrintho exĭtus reperire poterat.

Post alĭquot annos causa amoris patriae Daedălus Cretam relinquĕre statuit, quamquam Minos id ei prohibebat. Daedălus alas sibi et Icăro filio suo paravit: pennas in ordĭne posuit et cera eas conjunxit (ut veras aves imitari).

Artifex, -cis (m) – мастер, художник volatus, us (m) - полет

Egregius, a, um - выдающийся instruo, -struxi, -structum, 3 – наставлять, инструктировать

Ingeniosus, a, um - талантливый medius, a, um – средний, промежуточный

Existimo, -avi, -atum, 1- судить, ценить via, ae (f) – путь, дорога

Caedes, is (f) - убийство

volo, -avi, -atum, 1 - летать (volaret – чтобы полетел)

Committo, -misi, -missum, 3 - совершать advolare - подлететь

Exilium, i (n) – ссылка, изгнание autem - же

Creta, ae (f) - Крит

imprudens, -entis – неблагоразумный, неопытный

Regnare – царствовать, управлять praeceptum, i (n) – предписание, наставление

Mirabilis, e - удивительный obliscor, -litus sum – забывать, не помнить

Aedificare – возводить, строить audax, -cis – смелый, дерзкий

Exitus, us (m) – ссылка, изгнание delectatus, a, um – услажден, увлечен

Reperire – вновь находить subito - внезапно

Aliquot – несколько, немного

desero, deserui, desertum, 3 – оставлять, покидать

Causa – из-за, по причине propius - ближе

Amor, is (m) - любовь tum - тогда

Relinquĕre - покидать vinctus, a, um - связанный

Statuĕre – принимать решение implorans, -antis – молящий, просящий

Quamquam - хотя infelix, -cis - несчастный

Id - это aspicio, aspexi, aspectum, 3 – замечать, видеть, смотреть

Prohibere, 2 – запрещать, препятствовать frustra - напрасно

Ala, ae (f) - крыло vane – тщетно, напрасно

Sibi - себе unda, ae (f) - волна

Parare, -avi, -atum, 1 - готовить

Penna, ae (f) - перо tabesco, tabui, 3 – таять, уменьшаться

Ordo, -ĭnis (m) – ряд, порядок decĭdo, -cidi, 3 - упасть

Pono, posui, positum, 3 – класть, ставить, располагать

Ars, artis (f) - искусство cera, ae (f) - воск

Conjungo, -junxi, -junctum, 3 – связывать, скреплять

Ut - чтобы devoveo, -vovi, -votum, 2 - проклинать

Verus, a, um - настоящий avis, is (f) - птица

Imitari (infinitivus praesentis passivi) – имитировать, подражать

Текст 13. Daedalus et Icarus (2)

Ante volatum filium suum instruxit, ut inter caelum et terram media via volaret. Puer autem imprŭdens, praeceptorum patris sui oblitus et volatu audaci valde delectatus, subĭto patrem suum deseruit. Ille propius ad solem advolavit. Tum cera, qua pennae vinctae erant, tabuit. Et puer, frustra a patre auxilium implorans, in mare decĭdit.

At pater infelix vane vocabat filium suum. Pennas aspexit in undis. Tum Daedălus suas artes devovit.

Artifex, -cis (m) – мастер, художник volatus, us (m) - полет

Egregius, a, um - выдающийся instruo, -struxi, -structum, 3 – наставлять, инструктировать

Ingeniosus, a, um - талантливый medius, a, um – средний, промежуточный

Existimo, -avi, -atum, 1- судить, ценить via, ae (f) – путь, дорога

Caedes, is (f) - убийство

volo, -avi, -atum, 1 - летать (volaret – чтобы полетел)

Committo, -misi, -missum, 3 - совершать advolare - подлететь

Exilium, i (n) – ссылка, изгнание autem - же

Creta, ae (f) - Крит

imprudens, -entis – неблагоразумный, неопытный

Regnare – царствовать, управлять praeceptum, i (n) – предписание, наставление

Mirabilis, e - удивительный obliscor, -litus sum – забывать, не помнить

Aedificare – возводить, строить audax, -cis – смелый, дерзкий

Exitus, us (m) – ссылка, изгнание delectatus, a, um – услажден, увлечен

Reperire – вновь находить subito - внезапно

Aliquot – несколько, немного

desero, deserui, desertum, 3 – оставлять, покидать

Causa – из-за, по причине propius - ближе

Amor, is (m) - любовь tum - тогда

Relinquĕre - покидать vinctus, a, um - связанный

Statuĕre – принимать решение implorans, -antis – молящий, просящий

Quamquam - хотя infelix, -cis - несчастный

Id - это aspicio, aspexi, aspectum, 3 – замечать, видеть, смотреть

Prohibere, 2 – запрещать, препятствовать frustra - напрасно

Ala, ae (f) - крыло vane – тщетно, напрасно

Sibi - себе unda, ae (f) - волна

Parare, -avi, -atum, 1 - готовить

Penna, ae (f) - перо tabesco, tabui, 3 – таять, уменьшаться

Ordo, -ĭnis (m) – ряд, порядок decĭdo, -cidi, 3 - упасть

Pono, posui, positum, 3 – класть, ставить, располагать

Ars, artis (f) - искусство cera, ae (f) - воск

Conjungo, -junxi, -junctum, 3 – связывать, скреплять

Ut - чтобы devoveo, -vovi, -votum, 2 - проклинать

Verus, a, um - настоящий avis, is (f) - птица

Imitari (infinitivus praesentis passivi) – имитировать, подражать

Текст 14. De theatro antiquo

Theatra antique Athenis saecŭlo sexton ante aeram nostrum aedificabantur. Primum theatrum apud fanum Dionysii dei erat. In medio theatro orchestra stabat. Ante orchestram aedificium erat, quod scaena appellabatur. Loca, ubi cives sedebant et tragoedias spectabant, theatrum appellabantur. In orchestra tragoediae agebantur et chori cantabant. In scaena autem variae machĭnae habebantur. Auxilio machinarum imprimis dei vel deae in tecto scaenae apparebant. Inde proverbĭum: “Deus ex machĭna”.

Theatrum, i (n) - театр

Athenae, -arum (f, pl) - Афины

Saecŭlum, i (n) - век

Sextus, a, um - шестой

Aera, ae (f) - эра

Fanum, i (n) – святилище, храм

Dionysius, i (m) - Дионис

Medium theatrum – середина театра

Medius, a, um – средний, внутренний

Orchestra, ae (f) - оркестр

Stare - стоять

Scaena, ae (f) - сцена

Aedificium, i (n) – постройка, сооружение, здание

Appellare – звать, называть

Locus, i (m) - место

Loca (n, pl) - местность

Sedere, 2 - сидеть

Tragoedia, ae (f) - трагедия

Spectare – смотреть, созерцать

Agĕre – гнать, вести, делать, поступать

Chorus, i (m) - хор

Cantare - петь

Autem - же

Varius, a, um – различный, пестрый

Machĭna, ae (f) - машина

Auxilium, i (n) - помощь

Imprimis – во-первых, прежде всего

Vel – либо, или

Tectum, i (n) – крыша, кров, дом

Apparere, 2 – появляться, показывать

Inde – оттуда, поэтому (вот откуда пословица…)

Ex (e) - из

153

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]