Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
С. Т. Иксатова -ылмысты- ---Ы- ерекше б-лім.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
1.9 Mб
Скачать

Әскери мүлікті қасақана құрту немесе бүлдіру (387-бап)

Қылмыстың заты қару-жарақ, оқ-дәрі, әскери көлік құралдары, түнде көретін приборлар, өзге де әскери мүліктер. Қылмыс объективтік жағынан қару-жарақты, оқ-дәріні, қозғалыс құралдарын, әскери техниканы немесе өзге де әскери мүлікті қасақана құрту немесе бүлдіру арқылы жүзеге асырылады. Құрту деп көрсетілген заттарды толық жою арқылы оны өзінің тікелей мақсатында пайдалана алмайтын жағдайға келтіруді айтамыз. Бүлдіруге-көрсетілген заттардың өз қажеттерін едәуір жоғалтуы, оны қалпына келтіру үшін біршама шығынның қажет болуы жатады. Қылмыс құрамы материалдық. Қылмыс әскери мүлікті қасақана құртқан немесе бүлдірген уақыттан бастап аяқталған деп танылады. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей немесе жанама қасақаналықпен істеледі. Қылмыстық ниет-бұзақылықтан, бастыққа кек қайтарудан, әскери қызметке көңілі толмаудан болуы мүмкін.

Әскери мүлікті абайсызда құрту немесе бүлдіру (388-бап)

Бұл қылмыс құрамының субъективтік жағының белгісінен басқа белгілері бойынша Қылмыстық кодекстің 387-бабының 2-тармағында көрсетілген қылмыс құрамымен дәлме-дәл сәйкес келеді. Қылмыстық кодекстің 388-бабындағы қылмыс кінәның абайсыздық нысаны арқылы жасалады.

Әскери мүлікті жоғалту (389-бап)

Қылмыс объективтік жағынан қызметте пайдалану үшін сеніп берілген қару-жарақты, оқ-дәріні немесе әскери техника заттарын сақтау ережелерін бұзуы, егер бұл олардың жоғалуына әкеп соғу арқылы сипатталады. Қылмыс әрекет немесе әрекетсіздік арқылы істелуі мүмкін. Жоғалту мүлікті қарамай тастаудан, оның сақталу ережелерін бұзудан, ұрлатып немесе басқадай жолдармен иеліктен шығарып алу арқылы болуы мүмкін. Қылмыс материалдық құрамға жатады. Мүлікті пайдалану ережелерін бұзу мен орын алған зардаптың арасындағы себепті байланыс анықталуы қажет. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей немесе жанама қасақаналықпен жасалуы мүмкін.

Айналадағыларға қауіп туғызатын қару-жарақты, сондай-

ақ заттар мен нәрселерді ұстау ережелерін бұзу (390-бап)

Айналасындағыларға үлкен қатер туғызатын қару-жарақты, оқ-дәрілерді, радиоактивті материалдарды, жарылғыш және өзге де заттар мен нәрселерді ұстау ережелерін бұзу, егер бұл абайсызда адам денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы залал келтірсе, әскери мүліктің жойылуына не өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса осы қылмыс құрамы орын алады. Қылмыс объективтік жағынан заң диспозициясында көрсетілген ережелерді бұзу мен зардаптың арасындағы себепті байланыстан тұрады. Қылмыс құрамы материалдық. Ауыр зардаптарға-ірі көлемдегі материалдық залал келтіру; әскери техниканың істен шығып қалуы; құнды әскери немесе азаматтық объектінің жойылуы немесе бүлінуі; әуе, су жер кеңістігінің улануы; аса маңызды әскери шаралардың болмай қалуы жатады. Қылмыс субъективтік жағынан кінәның абайсыздық нысаны арқылы (немқұрайдылық немесе менмендік) жасалады.

Машиналарды жүргізу немесе пайдалану ережелерін бұзу (391-бап)

Қылмыстың затына әскери: арнаулы немесе көліктік машиналар жатады. Әскери машинаға танкі, бронекөлік, өздігінен қозғалатын ракеталық және артиллериялық қондырғылар, арнаулы машинаға-құрылыс, өрт сөндіру, медициналық, жөндеу жұмысын жүргізуге пайдаланылатын техникалар жатады. Көліктік машинаға жеңіл, жүк көліктері жатады. Қылмыс объективтік жағынан әскери арнаулы немесе көліктік машинаны жүргізу немесе пайдалану ережелерін бұзу, абайсызда адамның денсаулығына ауыр (Қылмыстық Кодекстің 103-бабының 1-тармағы) немесе орташа ауырлықтағы зиян (Қылмыстық Кодекстің 104-бабының 2-тармағы), абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне (391-баптың 3-тармағы) әкеп соқса, көрсетілген ережелерді бұзу мен орын алған зардаптың арасындағы себепті байланыстың болуы арқылы сипатталады. Көлікті жүргізу ережелерін бұзуға-оның жылдамдығын үдету, басып озу ережесін бұзу, тыйым салған бағдаршам белгісін бұзып, жүріп кетулер жатады. Көлікті пайдалану ережелерін бұзуға-мас адамды көлік жүргізуге жіберу, техникалық ақауы бар көлікті пайдалануға шығару, жабдықталмаған техникамен адам тасу т.с.с. жатады. Қылмыс құрамы материалдық. Субъективтік жағынан қылмыс абайсыздықпен істеледі.