Қарауыл қызметін (вахта) атқарудың жарғылық ережелерін бұзу (377-бап)

Қарауыл (вахта) қызметі Қазақстан Республикасы Қарулы күштердің қарауыл қызметі жарғысымен реттеледі. Қарауыл қызметі жауынгерлік міндетті атқаруға жатады және жеке құрамнан Жарғыда көрсетілген барлық талаптарды мүлтіксіз орындауды, аса қырағылықты және батылдықты талап етеді. Қарауыл қызметі мемлекеттік немесе әскери объектілерді, әскери жасауларды, тәртіптік батальон мен гауптвахтаны күзету үшін белгіленеді. Қарауыл қызметіне соғыс-теңіз флоты корабльдеріндегі вахталық қызметтер де жатады. Қарауыл қызметіне Ішкі істер министрлігінің Ішкі әскер қызметі жүзеге асыратын аса маңызды мемлекеттік объектілерді, арнаулы жүктерді түзеу мекемелерін, тұтқындағылар мен сотталғандарды күзету қызметтері де жатады. Заң бойынша қарауыл құрамына кіретін адамның қарауыл қызметінің жарғылық ережелерін бұзуы, егер бұл әрекет қарауыл күзететін объектіге зиян келтіруге немесе өзге зиянды зардаптардың болуына әкеп соқса қылмыстық жауаптылық пайда болады. Келтірілген зиянға күзетілетін объектіден әскери мүліктің талан-таражға түсуі; әскери техниканың бүлінуі немесе жоғалуы; гаупвахтадағы пайда болған бей-берекетсіздік т.с.с. жатады. Қылмыс құрамы материалдық, қылмыс қарауыл қызметін атқарудың жарғылық ережелерін бұзудан зиян келтірілген сәттен аяқталған деп танылады. Ауыр зардаптарға әскери жасауды ұрлау немесе бүлдіру, күзетілетін мемлекеттік немесе әскери объектілердің өте қатты бүлінуі, әскери қару-жарақты ұрлау, адамдардың қаза болуы, тұтқындағы немесе сотталған адамның қашып кетуі т.с.с. жатады.

Ішкі қызмет атқарудың және горнизонда патруль болудың жарғылық ережелерін бұзу (378-бап)

Қылмыс объективтік жағынан бөлімнің тәуліктік нарядына (қарауыл мен вахтадан басқа) кіретін адамның ішкі қызмет атқарудың жарғылық ережелерін бұзуы, сол сияқты патруль нарядының құрамына енген адамның гарнизонда патруль болудың жарғылық ережелерін және осы ережелерді дамытуға шығарылған бұйрықтар мен өкімдерді бұзуы, егер ол зиянды зардаптарға әкеп соқса, оның алдын алу осы адамның міндетіне кіретін болса деп сипатталған. Ішкі қызмет атқарудың ережелерін бұзуға тәуліктік нарядқа кіретін адамның ішкі қызмет атқарудың жарғылық ережелерін орындамауы немесе тиісті дәрежеде орындамауы (мысалы, қызмет орнын өз бетімен тастап кету; талан-тараждың жолын кесуге шара қолданбау; әскери қызметшілердің жарғыға сай келмейтін әскери қатынастары, бөлімнің аумағына бөтен адамдардың кіруі; бөлім орналасқан жерден көліктерді тексермей шығару т.с.с. әрекеттер жатады. Гарнизонда патруль болудың жарғылық ережелерін бұзуға патруль нарядының құрамына енген адамның өз қызметін мүлдем орындамауы немесе тиісінше орындамауы (мысалы патруль кестесінен немесе маршрутынан бас тарту; заңсыз қару қолдану; біреуді негізсіз ұстау; спирт ішімдіктерін ішу; әскери тәртіпті бұзған әскери қызметшіге сақтандыру шараларын қолданбау) жатады. Қылмыс құрамы материалдық. Көрсетілген жарғылық ережелерді оның алдын алуға міндетті адамның бұзуы зиянды зардаптарға әкеп соқса қылмыстық жауаптылық туындайды. Ауыр зардаптарға-адамның абайсызда қаза болуы, жәбірленушіге ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірілуі, патруль наряды құрамына кіретін адамның жауапсыздығынан қоғамдық тәртіптің өрескел бұзылуы т.с.с. жатады. Қылмыс субъективтік жағынан қасақаналықпен жүзеге асырылады. Абайсыздықпен жарғылық ережелерді бұзу қылмыс құрамын түзбейді. Қоғамдық тәртіпті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету ережелерін бұзу осы міндеттерді жүзеге асыруға міндетті әскери нарядтың құрамына кіретін адамдардың өздеріне жүктелген міндеттерді орындамауынан, соның салдарынан азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделеріне зиян келтіру арқылы көрініс табады. Қылмыс құрамы материалдық. Көрсетілген ережелерді бұзу мен одан орын алған зардаптың арасын байланыстыратын себепті байланыс болуы шарт. Ауыр зардаптарға әкеп соққан әрекеттер үшін жауаптылық Қылмыстық Кодекстің 379-бабының 2-тармағында көзделген. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей немесе жанама қасақаналықпен жасалады. Қару-жарақ, сондай-ақ заттар мен нәрселер, әскери мүліктерді, техниканы пайдалану мен оны сақтаудың ережелеріне қарсы қылмыстар.