Хатталған немесе иелік етуге тыйым салынған не тәркілеуге жататын мүлікке қатысты заңсыз әрекеттер (357-бап)

Қылмыстық іс жүргізу кодексінің талаптарына сәйкес егер айыпкер, сезікті қылмыс істеу арқылы мүліктік зиян келтірсе келтірілген зиянның орнын толтыру мақсатымен олардың мүлкі хатталуға, пайдалануға тыйым салынуға немесе иелік етуге шектелуі мүмкін. Қылмыстың объектісі-соттың әділсоттылықты жүзеге асыру және сот үкімін орындау жөніндегі дұрыс қызметін реттейтін қоғамдық қатынастар. Қылмыстың затына-хатталған, тыйым салынған немесе иелік етуге шектеу қойылған мүліктер (357-баптың 1-тармағы), тәркілеуге жататын мүліктер (357-баптың 2-тармағы) жатады. Қылмыс объективтік жағы бойынша хатталған, тыйым салынған немесе иелік етуге шектеу қойылған мүлікті осы мүлік сеніп берілген адамның ысырап етуі, иеліктен шығаруы, жасырып қалуы немесе заңсыз беруі, сол сияқты несие ұйымдары қызметкерінің тыйым салынған, не жұмсау операциялары тоқтатылып қойылған ақша қаражатымен банк операцияларын жүзеге асыруы арқылы жүзеге асырылады. Мүлік өзіне сақтауға сеніп берілген адамның оны өз қажетіне жаратып ысырап етуге, ал осы мүлікті бөтенге сату, айырбастау, беру немесе сыйлау жолымен өткізу иеліктен шығару деп танылады. Мүлікті алуға қиындық туғызуға байланысты жасалған кез келген әрекеттер оны жасырып қалу деп, ал тергеушінің немесе судьяның келісімінсіз мүлікті басқа біреуге сақтауға беруін заңсыз беру деп түсінген жөн. Несие ұйымдары қызметкерлерінің кінәлының хатталған салымдарын басқа адамдардың атына аударуы, осындай ақша қаражаттарын төлем ақы ретінде жұмсауы банк операцияларының ережелерін бұзуға жатады.Қылмыс субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен істеледі. Қылмыстың субъектісі-16-ға толған, мүлік өзіне сақтауға сеніп берілген адам немесе тыйым салынған не жұмсау операциялары тоқтатылып қойылған адам қаражатымен банк операцияларын жүзеге асырған несие ұйымдарының қызметкері.

Сотталғандар мен басқадай қылмыстық-құқықтық күштеу шараларын өтейтіндердің жасайтын қылмыстары. Бас бостандығынан айыру орнынан, тұтқындаудан немесе қамаудан қашу (358-бап)

Қылмыстың бұл түрінің қоғамға қауіптілігі орасан. Бас бостандығынан айыру орнынан, тұтқыннан немесе қамаудан қащқан адам қылмыстық жауаптылықтан құтылаудан немесе жазаны өтеуден бұлтару мақсатын көздейді. Қылмыстың объектісі-сот және тергеу органдарының, сондай-ақ түзеу мекемелерінің бірқалыпты дұрыс қызметі болып табылады. Қылмыстың объективтік жағы бас бостандығынан айыру орнынан, тұтқыннан немесе қамаудан қашу арқылы сипатталады. Заңда көрсетілген негіздер болмаған жағдайда жазасын өтеуді адамның бас бостандығынан айыру орнынан, алдын ала қамаудағы адамның тұтқын немесе қамау орындарынан өз бетімен кетіп қалуын көрсетілген орындардан қашу деп айтамыз. Яғни заңның диспозициясында көрсетілген бас бостандығынан айыру, тұтқындау немесе қамау орындарынан қашқан реттерде ғана осы қылмыс туралы сөз болады. Бас бостандығынан айыру орындарына-қоныс колониялары, түзеу колонияларының барлық түрі, кәмелетке толмағандарға арналған тәрбие колониялары, түрмелер, тәртіптік әскери бөлімдер жатады. Алдын ала тұтқындау орындарына-ІІМ-нің, МҰҚК-нің айыпкерлерінен күдікті адамдарды ұстайтын уақытша ұстау изоляторлары және тергеу изоляторлары, оларды таситын арнаулы көлік құралдары, арнайы жабдықталған сот мәжілісінің залындағы орындар, прокурордың, тергеушінің, анықтама жүргізушінің кабинеттері жатады. Қамау орындарына-арнаулы қамау үйлері жатады. Қылмыс құрылысы жағынан формальдық құрамға жатады және ол көрсетілген орындардан кінәлының қашқан уақытынан бастап аяқталған деп саналады. Бас бостандығынан айыру, тұтқын немесе қамау орындарынан қашу созылмалы қылмысқа жатады. Олар қашқындарды ұстаған немесе олардың кінәсын мойындап өздері келген уақыттан бастап аяқталған деп саналады. Әкімшілік жолмен қамауға алынғандардың іс-әрекеті Қылмыстық кодекстің 358-бабына жатпайды. Сондай-ақ заңсыз бас бостандығынан айыру, тұтқын немесе қамау орындарында отырғандардың (мысалы сот үкімінде белгіленген мерзімнен артық отырғандар) өз бетінше осы орындардан кету қашуға жатпайды, өйткені олардың іс-әрекетінде қылмыс құрамы жоқ. Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен істеледі. Кінәлы адам заңсыз, негізсіз, тиісті рұқсатынсыз бас бостандығынан айыру, тұтқындау, қамау орындарын өз бетінше тастайтынын сезеді және осы орындардан қашуды тілейді. Қылмыстың мақсаты-қылмыстық жауаптылықтан немесе жазаны өтеуден жалтару. Қылмыстың субъектісі-16-ға толған бас бостандығынан айыру жазасын алып сотталған және осы жазаны өтеп жатқан адам, алдын ала қамауда отырған сотталушы, айыпкер немесе күдікті адам.