Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
С. Т. Иксатова -ылмысты- ---Ы- ерекше б-лім.doc
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
1.9 Mб
Скачать

Төтенше жағдайлар кезінде тыйым салынған ереуілге басшылық жасау, кәсіпорынның, ұйымның жұмысына кедергі келтіру (335-бап)

Аталған қылмыстың қоғамға қауіптілігі сол төтенше жағдай туралы заңға сәйкес тыйым салынған ереуілді басқарып, ұйымдардың жұмысының дұрыс жүруіне кедергі келтіріледі. Қылмыстың объектісі болып белгіленген төтенше жағдай туралы заңды бұзу және ұйымдардың басқару қызметіне кедергі жасау болып табылады. Объективтік жағынан қылмыс әрекет күйінде жасалады. Яғни төтенше заң тыйым салған ереуілді басқару арқылы мекеме, кәсіпорын, ұйым жұмысына кедергі келтіріледі. Тыйым салынған ереуілді басқару төтенше жағдай кезінде жүзеге асырылса, қылмыс аяқталған қылмыс деп саналады. Қылмыс құрамы формальдық құрамға жататындықтан қылмыстың зардабының болу, болмауы қылмыстық жауаптылыққа әсер етпейді. Орын алған зардап болса, ол тек жаза мөлшерін белгілегенде есепке алынады. Қылмыс субъективтік жағынан тек тікелей қасақаналықпен жүзеге асырылады. Төтенше жағдай кезінде ереуіл өткізуге болмайтынын біле тұра кінәлы адам сол әрекетті саналы түрде істеп, өз ойын жүзеге асырады. Қылмыстың субъектісі ереуілді басқарушылар ғана болады.

Қоғамдық бірлестік мүшелерінің мемлекеттік органдардың қызметіне заңсыз араласуы (336-бап)

Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтарының бірлесу бостандығына құқығы бар. Қоғамдық бірлестік мүшелерінің мемлекеттік органдардың заңды қызметіне кедергі жасауы немесе мемлекеттік органдардың немесе олардың лауазымды адамдарының функцияларын иемденуі, сол сияқты мемлекеттік органдарда саяси партиялар ұйымдарын құру егер бұл әрекеттер азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін не қоғам мен мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін елеулі түрде бұзуға әкеп соқса-іс-әрекет қылмыс деп танылып, кінәлы Қылмыстық Кодекстің 336-бабы бойынша жауапқа тартылады. Қылмыстың тікелей объектісі қоғамдық бірлестік қызметін реттейтін қоғамдық қатынастар. Объективтік жағынан қылмыс әрекет арқылы-қоғамдық бірлестік мүшелерінің мемлекеттік органдардың заңды қызметіне әртүрлі кедергілер жасау, мемплекеттік органдарға тиесілі қызметті өздеріне жатқызу, мемлекеттік органның лауазымды адамының атқаратын функциясын иеленіп әр түрлі әрекеттер жасау жолымен жүзеге асырылады. Осы заңсыз әрекеттерден азаматтардың құқықтары, заңды мүдделері елеулі түрде бұзылуы қажет. Тек осындай зардап орын алғанда ғана кінәлының әрекетінде қылмыс құрамы орын алады. Елеулі түрде бұзудың бар немесе жоғын сот органдары нақты жағдайларға байланысты анықтайды. Заңда көрсетілген, елеулі түрде зардапқа әкеп соққан әрекеттер осы қылмыстың аяқталғанын білдіреді. Қылмыс субъективтік жағынан қасақаналықпен (тікелей немесе жанама) жүзеге асырылады. Қылмыстың субъектісі 16-ға толған, қоғамдық бірлестік мүшелері.

Заңсыз қоғамдық бірлестіктер құру немесе олардың қызметіне қатысу (337-бап)

Қызметі азаматтарға зорлық жасаумен немесе олардың денсаулығына өзге де зиян келтірумен ұштасқан не азаматтардың азаматтық міндеттерін орындаудан бас тартуға немесе құқыққа қарсы өзге де әрекеттер жасауға түрткі болған діни немесе қоғамдық бірлестіктер құру немесе оған басшылық жасау, сол сияқты діни негіздегі партия, не шет мемлекет немесе шетел азаматтары, немесе шетелдік не халықаралық ұйымдар қаржыландыратын саяси партиялар немесе кәсіптік одақтар құру немесе оған басшылық жасау көрсетілген қылмысты істеуге жатады. Қылмыстың тікелей объектісі Қылмыстық Кодекстің 336-бабындағы көрсетілген құраммен бірдей. Объективтік жағынан талданып отырылған құрам белсенді әрекет күйінде: заңсыз діни немесе қоғамдық бірлестіктер құру; оларға басшылық жасау; шет мемлекет, шетел азаматтары немесе халықаралық ұйымдар қаржыландыратын діни партиялар, саяси партиялар, кәсіподақтар құру және оларға басшылық жасау арқылы жүзеге асырылады. Яғни көрсетілген әрекеттердің барлығы қоғамдық бірлестіктер немесе саяси партиялар туралы заңға қайшы болуы қажет. Осы іс-әрекеттер орын алысымен қылмыс аяқталған деп танылады, өйткені ол материалдық-формальдық құрамға жатады. Субъективтік жағынан қылмыс тікелей қасақаналықпен жүзеге асырылады. Қылмыстың субъектісі-арнаулы, заңсыз қоғамдық бірлестіктер құрған немесе оған басшылық жасаған 16-ға толған адам.