Әскери қызметтен жалтару (326-бап)

Қылмыстың тікелей объектісі-әскери қызметке шақырылу тәртібі болып табылады. Объективтік жағынан алғанда қылмыс әскери қызметтен босату үшін заңды негіздер болмаған кезде осы қызметке шақырудан жалтару арқылы жүзеге асырылады. Көрсетілген қылмыс әрекет немесе әрекетсіздік күйде жүзеге асырылады. Заң бойынша әскери қызметке шақырылған адам әскери орган белгілеген уақытта, белгіленген орынға келуге міндетті. Осы тәртіпті бұзып, уақытында келмеу немесе кешігіп келу, я болмаса мүлдем келмей қою шақырудан заңсыз жалтару деп табылады. Шақырудан жалтарудың тәсілі сан түрлі: өтірік ауырып қалу, жалған құжат көрсету, өз денесін жарақаттау т.с.с..Бұлтару тәсілі қылмысты іс-әрекетті саралауға әсер етпейді, ол тек жаза тағайындағанда есепке алынуы мүмкін. Қылмыс құрамы жөнінен формальдық. Әскери қызметтен жалтару фактісі орын алған уақыттан бастап қылмыс аяқталған деп саналады. Егер әскери қызметтен босату үшін заңды негіздер болса, онда қылмыс құрамы орын алмайды. Заңды негіздерге-әскери қызметке шақырылу жасына толмау немесе осы жастан асып кету, әскери қызметке денсаулығы бойынша жарамсыз деп танылу, әскери қызметті басқа мемлекеттің қарулы күштері құрамында өтеп келу, тағы сол сияқтылар жатады. Қылмыс субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен істеледі. Адам әскери қызметке міндетті бола тұра заңды негізсіз әскери қызметке шақырылудан жалтарғаны сезеді және соны тілейді. Қылмыстың субъектісі арнаулы-Қазақстан Республикасы әскери қызметті өтеуге міндетті шақыру жасына толған, әскери қызметке жарамды деп танылған, одан босатылуға заңды негізі жоқ азаматтары болып табылады. Қылмыстық кодекстің 326-бабының 2-тармағында осы қылмыстың ауырлататын түрлері:

а)өзінің денсаулығына зиян келтіру арқылы;

б) ауруды сылтаурату жолымен;

в) құжаттарды бұрмалау немесе өзге де алдау арқылы жасалған әрекеттер үшін жауаптылық көзделген. Кінәлының өз пайымдауынша әскери қызметтен жалтаруға негіз боларлықтай өзіне дене жарақатын салуы денсаулығына зиян келтіру деп танылады. Ауыр сылтауратуға-кінәлының өтірік ауырып (керең, ақсақ, мылқау, есі дұрыс емес боп көрінуі арқылы) әскери қызметтен жалтару амалдарын істеу әрекеттері жатады. Құжаттарды бұрмалауға-кінәлының жалған құжаттар арқылы, әскери қызметтен жалтару әрекеттері жатады. Өзге де алдау әрекеттеріне-дәрігерлік комиссия мүшесі болып табылатын лауазымды адамды сатып алу жолымен әскерге жарамсыз деген жалған қорытынды алу, отбасылық жағдайы туралы көрінеу жалған мәлімет тапсыру, тағы сол сияқтылар жатады.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздеріне

қарсы қылмыстар.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік туын, Мемлекеттік

елтаңбасын немесе мемлекеттің әнұранын қорлау (317-бап)

Қылмыстың тікелей объектісі-Қазақстан Республикасының басқару тәртібі, Мемлекеттік рәміздерінің беделі. Қылмыстың заты-Мемлекеттік ту, Мемлекеттік елтаңба, Мемлекеттік әнұран. Мемлекеттік ту- Мемлекеттік елтаңба, Мемлекеттік әнұран Қазақстан Республикасының мемлекеттігінің ресми рәміздері болып табылады.

Қылмыстың объективтік жағы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын, Мемлекеттік елтаңбасын, Мемлекеттік әнұранын қорлау арқылы сипатталады. Қорлау деп-Мемлекеттік туды, Мемлекеттік елтаңбаны жария түрде жұлып тастау, өртеу, таптау, жою немесе бүлдіру, оларға әдепсіз сөздер, суреттер салып сайқымазақ ету сияқты әрекеттер жатады. Мемлекеттік әнұранды қорлауға оның мәтініндегі сөздерді бұрмалап келемеж ету. Әнұранның мазмұнын көрінеу теріс бұрмалау, оған қорлайтын әдепсіз сөздер қосып айту сияқты әрекеттер жатады. Қылмысты әрекеттер жария түрде жүзеге асырылуы қажет. Іс-әрекеттің бөтен адамдардың (біреу болса да) көзінше жүзеге асырылуы немесе ешкім жоқта Мемлекеттік туға, Мемлекеттік елтаңбаға, Мемлекеттік әнұранға сайқымазақ сөздер, суреттер салып, оның көпшілікке аян болуы жария іс-әрекеттің белгілері болып табылады. Қылмыс формальдық құрамға жатады және ол заңда көрсетілген заттарды қорлау әрекеттерін жасаған уақыттан бастап аяқталған деп табылады. Қылмыс субъективтік жағынан алғанда тікелей қасақаналықпен істеледі. Кінәлы адам мемлекеттік рәміздерді қорлайтынын сезеді және соны істеуді тілейді. Қылмыстың субъектісі-16-ға толған адам.