Магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезінде қауіпсіздік ережелерін бұзу (303-бап)

Магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезінде қауіпсіздік ережелерін бұзу, егер бұл әрекет абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтіруге не ірі залал келтіруге соқса-жауаптылық Қылмыстық Кодекстің 303-бабында көзделген. Қылмыстың тікелей объектісі магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу жұмыстарының қауіпсіздігін реттейтін қоғамдық қатынастар, қосымша тікелей объектісі адамдардың өмірі немесе денсаулығы, сондай-ақ меншік қатынастары болады. Кейінгі кезде көліктің түріне-магистралдық труба құбырлары жатқызылады. Магистралдық труба құбырлары арқылы белгілі бір қашықтыққа мұнай, газ өнімдері жеткізіледі. Бұл объектілерге қауіпсіздік ережелерін бұзу жарылысқа, өртке, адамдардың қаза болуына, қоршаған ортаның бүлінуіне, ірі материалдық залалға әкеліп соғады. Осы бап бойынша труба құбырлары көлігінің бір түрі-магистралдық труба қылмыстың заты болып табылады. Труба құбырларының басқа түрлері- қосымша және қоймалық, жер үсті және жер асты су құбырлары қауіпсіздік ережелерін бұзған жағдайда кінәлы адам мүлікті жою немесе бүлдіру, құрылыс, техника қауіпсіздігі ережелерін бұзғаны үшін жауаптылыққа тартылады. Қылмыс объективтік жағынан:

а) магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезінде қауіпсіздік ережелерін бұзу; б) заңда көрсетілген зардаптардың орын алуы; в) осылардың арасындағы себепті байланыстың болуымен сипатталады. Қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезінде қауіпсіздік ережелерін бұзу фактісінің ғана орын алуы жеткіліксіз, көрсетілген қауіпсіздік ережелерін бұзудың нәтижесі заңда көрсетілген зардапқа-адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян (303-баптың 2-тармағы); екі немесе одан да көп адамның өліміне (303-баптың 3-тармағы) әкеп соққан әрекеттермен ұштасуы қажет. Қылмыс материалдық құрамға жатады. Ол заңда көрсетілген зардаптардың біреуі болса да орын алған уақыттан бастап аяқталған деп саналады. Қылмыс субъективтік жағынан тек қана абайсыздық нысанда (менмендік немесе немқұрайдылық) жасалады. Қылмыстың субъектісі-көрсетілген жұмысты жүргізу кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау өзіне жүктелген 16-ға толған адам.

Труба құбырларын зақымдау немесе қирату (304-бап)

Труба құбырларының адамдар денсаулығына немесе қоршаған ортаға зиян келтіруге нақты қатер төндірген зақымдалуы немесе немесе қиратылуы-Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексі бойынша қылмыс болып саналып, кінәлы Қылмыстық кодекстің 304-бабы бойынша жауапқа тартылады. Қылмыстың затына-магистралдық труба құбырларына жатпайтын басқа-бірақ магистралдық құбырлардан тарайтын қоймалық қосымша жер асты және жер үсті газ, су, жылу-басқа құбырлар жатады. Қылмыс объективтік жағынан қылмыс заты-труба құбырларының зақымдалуы немесе қиратылуы арқылы сипатталады. Зақымдалу деп-труба құбырларының тесілуі, ішін ара істен шығуы, ал қиратылуы деп оның мүлдем іске жарамсыз болып қалуы. Труба құбырларының зақымдануы немесе қиратылуы адамдар денсаулығына немесе қоршаған ортаға нақты зиян келтіру қатерін төндіруі қажет (газдың иісі шығуы, жанар-жағар майлардың кеңістікке таралуы, олардың өрт қаупін төндіруі, т.с.с.) Қылмыс құрамы формальдық, ол заңда көрсетілген труба құбырларының зақымдануы немесе күйреуінен адамдардың денсаулығы мен қоршаған ортаға нақты зиян келтіру қатерін төндірген уақыттан бастап аяқталған деп табылады. Қылмыс субъективтік жағынан абайсыздықпен істеледі. Қылмыстың субъектісі-16-ға толған кез келген адам.