Поезды қажет болмаған жағдайда өз бетінше тоқтату (301-бап)

Поезды стоп-кранмен не ауа тежегіш магистралдарын ажырату жолымен немесе өзге әдіспен қажет болмаған жағдайда өз бетінше тоқтату, егер бұл кісі өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса-кінәлы Қылмыстық Кодекстің 301-бабымен жауапқа тартылады. Қылмыстың тікелей объектісі-поездың бірқалыпты, қауіпсіз жұмысы, қосымша тікелей объект адамдардың өмірі немесе денсаулығы, меншігі болуы мүмкін. Қылмыс объективтік жағынан:

а) поезды стоп-кранмен не ауа тежегіш магистралдарды ажырату жолымен немесе өзге де әдіспен қажет болмаған жағдайда өз бетінше тоқтату;

б) одан қылмыстың зардабы-кісі өлімі немесе өзге де ауыр зардаптардың болуы;

в) олардың арасындағы себепті байланыс. Өз бетімен тоқтату деп ешбір қажетсіз, негізсіз жүріп келе жатқан поезды тоқтатуды айтамыз. Тоқтатудың тәсілдері әр түрлі: стоп-кранды пайдалану арқылы, ауа тежегіш магистралды ажырату, өзге әдіспен-қызыл жалаумен немесе қызыл от жанған әйнек арқылы, жолға көлденеңдеп тұрып алу арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Аса қажеттілікке жағдайында (мысалы ауыр жағдайдағы ауру адамға дәрігерлік көмек көрсету) поезды өз бетінше тоқтату қоғамға қауіпті іс-әрекет болып табылмайтындықтан қылмыс қатарына жатпайды. Поезды қажетсіз өз бетінше тоқтатудың зардабы-кісі өлімі немесе өзге де ауыр зардаптарға (адамдардың ауыр дене жарақатын алуы, поездың күйреуі, жолдың істен шығуы т.б.) әкеліп соғады. Істелген іс-әрекет пен орын алған зардаптың арасында себепті байланыс болуы шарт Қылмыс субъективтік жағынан екі нысандағы кінә түрімен (іс-әрекет жөнінде қасақаналықпен, ал одан туындайтын зардап жөнінде абайсыздық) істеледі. Қылмыстың істелу ниеті әр түрлі болуы мүмкін, бірақ ол саралануға әсер етпейді. Егер кінәлы адам поезды қасақаналықпен, адам өлтіру үшін тоқтатса, онда ол кісі өлтіргені үшін жауапқа тартылады. Қылмыстың субъектісі-16-ға толған кез келген адам.

Көлікте қолданылатын ережелерді бұзу (302-бап)

Жол, құрылыс және басқа ұйымдарда басқару міндеттерін атқаратын және жолдарды және жол құрылыстарын, олардың жабдықтарын пайдалану, сондай-ақ жол қозғалысын ұйымдастыру үшін жауапты адамдарды көлікте қолданылатын тәртіп қорғау және қозғалыс қауіпсіздігі ережелерін бұзуы, егер ол: а) ірі көлемде залал келтіруге; б) орташа ауырлықтағы дене зақымын келтіруге әкеп соқса кінәлы адам Қылмыстық Кодекстің 302-бабы бойынша жауапқа тартылады. Қылмыстың тікелей объектісі жол қозғалысы қауіпсіздігі ережелері және көлікте қолданылатын тәртіп, ал қосымша тікелей объектісі адамдардың денсаулығы, меншігі болуы мүмкін. Қылмыстың объективтік жағы: а) жол құрылыс және басқа ұйымдарда басқару міндеттерін атқаратын және жолдарды және жол құрылыстарын, олардың жабдықтарын пайдалану жол қозғалысын ұйымдастыру үшін жауапты адамдардың көлікте қолданылатын тәртіпті қорғау және қозғалыс қауіпсіздігі ережелерін бұзу;

б) ірі көлемдегі залал немесе орташа ауырлықтағы дене зақымын келтіру зардаптары; в) көрсетілген ережелерді бұзу мен зардаптың арасындағы себепті байланыс. Қылмыс құрамының диспозициясы бланкеттік. Бұл жерде көлікте қолданылатын ережелерді бұзу-әрекетсіздікпен жүзеге асырылады. Жолдарды және жол құрылыстарын салуда-жүруге байланысты қауіпсіздік белгілері қойылмауы, мысалы жолдағы апандардың беті жабылмай қалады, нәтижесінде көлік соған құлап апат болады немесе жаңа салынып жатқан жолда жүруге тыйым салынған белгі қойылмайды.