15) Гiсторыя беларускага пiисьма

-iдэяграфiчнае пiсьмо

-знакавае (пiктаграфiчнае)

У VIIст. Зроблена глаголiца- сiстэма пiсьма. IX –стварэнне кiрылiцы.

Разам з хрысцiянствам на ўсходнеславянскiя землi прыйшла пiсьменнасць на стараславянскай мове i

паступова выцiснула язычнiцкую культуру i iншыя сiстэмы лiтарнага пiсьма, што iснавалi ва ўсiх славян у IX стагоддзi. Са стараславянскай кніжнай мовай сутыкаюцца традыцыі вуснай мовы народа. У выніку сінтэзу гэтых дзвюх моў выпрацоўваецца варыянт пісьмовай мовы, якая існуе паралельна са шматлікімі дыялектамі ўсходніх славян. Яе называюць старажытнай усходнеславянскай або старажытнарускай мовай. Гэта мова становіцца дзяржаўнай мовай Кіеўскай Русі. На ёй былі створаны такія сусветна вядомыя помнікі, як “Слова аб палку Ігаравым”, творы Уладзіміра Манамаха, летапіс “Аповесць мінулых гадоў”

16) Прынцып беларускага правапiсу

Правапіс, або арфаграфія (грэч. огіНоз- правільны і ^гарНо-пішу),- гэта сукупнасць праві-лаў, якія вызначаюць аднастайнае, абавязковае для ўсіх унармаванае напісанне слоў і іх значымых частак.

Сучасная беларуская арфаграфія адлюстроўвае асноўныя арфаэпічныя і граматычныя нормы літаратур-най мовы. Беларускі правапіс грунтуецца пераваж-на на двух прынцыпах - фанетычным і марфала-гічным.

1) фанетычны (-аканне; -яканне;-дзеканне; -цеканне) . Калі напісанне перадае гучанне слова і літары абазначэння фанемы; а гук. Супадзенне не ў націскной пазіцыі оэ - у адзін гук а - аканне, е,ё пераходзяць у я, у першым складзе перад націскам - яканне.Правапіс ы,і пасля прыставакПравапіс галосных ў складаных словах. Правапіс прыстаўных галосных і зычных ў.Правапіс прыставак на з, с.Правапіс падоўжаных зычных.

2) марфалагiчны прынцып цi фанематычны.( Горад- гарадскi)

Гэта прынцып забяспечвае адностайнае напісанне адных і тых жа марфем, незалежна ад адрозневанняў вымаўлення.Правапіс звонкіх і глухіх, правапіс цвёрдых і мяккіх,Правапіс шыпячых і свісцячых, выбухных і афрыкат.Напісанне традыцыйнае, калі мы слова пішам па традыціі.(9-10)Дыферынцыраванныя напісанні выкарыстовывыецца для адрознівання слоў.

17) Асаблiвасцi правапiсу галосных I зычных у словах-тэрмiнах

1) фанетычны (-аканне; -яканне;-дзеканне; -цеканне) . Калі напісанне перадае гучанне слова і літары абазначэння фанемы; а гук. Супадзенне не ў націскной пазіцыі оэ - у адзін гук а - аканне, е,ё пераходзяць у я, у першым складзе перад націскам - яканне.Правапіс ы,і пасля прыставакПравапіс галосных ў складаных словах. Правапіс прыстаўных галосных і зычных ў.Правапіс прыставак на з, с.Правапіс падоўжаных зычных.

18. Назоунік як частіна мовы. Цяжкасці ва ужыванні назоунікау.

Назоунік – самастойная частіна мовы, якая аб’ядноувае словы са значэннем прадметнасці і мае граматычныя катэгорыі роду, ліку і склону.

Назоунікі належаць да аднаго з трох родау (мужчынскага, жаночага ніякага): лук, рака, поле; маюць форму адзіночнага або множнага ліку: аловак – алоукі, знічка – знічкі; змяняюцца па склонах: Н. пакоша, Р. пакошы, Д. пакошы, В. пакошу і г.д. Категорыі роду, ліку, склону з’яуляюцца самастойнымі і асноунымі катэгорыямі для назоунікау.

Назоунікі характырызуюцца спецыфічнымі словаутваральнымі суфіксамі: жартоу-нік, ка-сец, двой-к-а.

Асноуная сінтаксічная функцыя назоуніка – быць у сказе дзейнікам ( у назоуным склоне) ці дапауненнем (ва ускосных склонах).

Назоунік можа таксама выкрнваць ролю іншых членау сказа: выказніка, недапасаванага азначэння, акалічнасці, можа быць прыдаткам і зваротнікам