
- •7© А. І. Бельскі, 1997 удк 882.6(07(072.3)4) ббк 84(4Бея)я721 б 44
- •Ці лёгка быць маладым паэтам?
- •«Цвітуць аблокі»... «паралонавыя аблокі»
- •Пра традыцыі і наватарства
- •«У вершы можна свет змясціць...»
- •Маладая паэзія 80-90-х гг.: тэмы, вобразы, матывы, настроі
- •I разам з ёй да нозняе гадзіны Мы слухалі трывожна крыгалом, Не ведаў я, што грэў тады Радзіму I не падманным, а жывым агнём.
- •I ўсе пачулі, хто пачуць хацеў: — Любіце свет, не забывайце Бога... Анёл ма-над зямлёю праляцеў I асвяціў у Храм людзям дарогу.
- •«...У вершах — жыццё»
- •Творчья воблікі, штрыхі да партрэтаў
- •I ў немачы забыцца...
- •I цягне да камля,
- •I пад акном насвіствае пагодак...
- •I хто падзеліць нам пароўну хлеба?
- •I калі знойдуць Там душу — Тады пішу я недарэмна.
- •I так бервяно к бервяну За сценай узводзіў сцяну, I кожны глядзеў, як будую, Нібыта на казку жывую.
- •I па дарозе вечнасці да Бога
- •Плакала музыка, Не — спявала.
- •I падаў град, халодны і сыпучы, I з ветрам цёк па беразе пясск.
- •I куды ён імкнецца?
- •«Гартаваць гібкі верш...»
- •«Крылаў... Шырокі ўзмах»
- •Ідэалы і каштоўнасці
- •Шляхі маладой прозы: цяжкасці, пошукі, набыткі
- •Літаратурныя партрэты
- •«Паміж папярэднім і наступным»
- •Пуцявінамі абнаўлення Драматургія Маладосць шукае
- •I Першы Рым, і Трэці — ўсё крычыць: «Не рымляне — і шэлега не варты!»
- •Імёнаў непаўторнае аблічча
- •Сцежкі вядуць на бальшак
- •.У прадчуванні новых сустрэч
- •Пытанні і заданні
- •.Літаратура
- •Кароткія біяграфічныя звесткі1
- •1 Звесткі пададзены на 1 чэрвеня 1997 г.
I разам з ёй да нозняе гадзіны Мы слухалі трывожна крыгалом, Не ведаў я, што грэў тады Радзіму I не падманным, а жывым агнём.
«Радзіма пачынаецца з жанчыны..»
«Ні дня не пражыць без Радзімы, Бо дзень без Радзімы — пакута...» — прызнаецца паэт I. Пракаповіч у сваёй першай кніжцы «Рэха малітваў» (1993). «Я» і Бацькаўшчына-Беларусь — вось духоўнае поле роздуму паэта ў вершах «Айчыны не выбіраюць...», «У блакітных вачах Беларусі...», «З нас кожны калісьці будзе шчаслівы...» і інш. Най- вялікшае шчасце для паэта — адчуваць крэўную еднасць з роднай зямлёй: «Я адгэтуль выйшаў родам. Тут жыву. I тут мой край» («Беларусь, мой колер сіні...»). Быць сынам Беларусі азначае для паэта любіць яе дзейснай любоўю. Ягоны лірычны герой з рыцарскай высакароднасцю, ахвярнасцю заўсёды гатовы бараніць духоўныя і гістарычныя святыні роднага краю. «Айчынай жывуць»,— даводзіць паэт, таму лічыць здраду ёй вялікім маральным злачынствам. «Мой храм — Беларусь»,— такі высокі ідэал патрыятычнай лірыкі I. Пракаповіча.
З другой паловы 80-х гг. у маладой беларускай паэзіі, як і ўвогуле ў сучаснай паэзіі, магутна загучала тэма Адраджэння, якая ўсве- дамляецца паэтамі як тэма духоўна-патрыятычная, грамадзянская. Заняпад і абарона роднай мовы, занядбанне гістарычнай памяці, абуджэнне нацыянальнай самасвядомасці, грамадзянскай актыўнасці — вось далека не поўны абсяг адраджэнскай тэматыкі ў паэзіі А. Сыса, В. Шніпа, С. Сокалава-Воюша, В. Куртаніч, братоў А. і В. Дэбішаў і інш. Духоўныя і гістарычныя страты, выраканне і адступніцтва ад святога на роднай зямлі не дае спакою М. Скоблу: Праўды святой супольніцы — кнігі Скарыны, Буднага, Крыж Еўфрасінні Полацкай... «Страчана...» «Знішчана...» «Згублена...»
А па-над штучным прадзівам магнітафоннай стужкі мова далёкіх прадзедаў просіцца ў нашы душы!
«У апошнім музеі Беларусі...»
У вяртанні да сваёй нацыянальнай існасці, шанаванні роднага — зарука самасцвярджэння беларусаў як народа. Іначай у музейныя экспанаты сапраўды ператворыцца і наша мова, і спадчына, і культура.
А. Мінкін вывярае свой паэтычны голас па адраджэнскім пафасе паэзіі ЯКупалы і М. Багдановіча: «Прыйдзі, вясна! Вярні нам песню I голас згублены вярні!» («Водгулле сурмы»), I. Пракаповіч таксама арыентуецца на нацыянальна-патрыятычную традыцыю паэзіі канца XIX — пачатку XX ст.: «Кожны ў свет увайшоў, каб змагацца За святыні Радзімы і маці, Роднай мовы сваёй не цурацца I свой велічны род не паганіць...» («У блакітных вачах Беларусі...»). Адраджэнскую паэзію В. Куртаніч вылучае высокі эмацыянальна-публіцыстычны напал пачуцця. «Не быць жа мове нашай паланёнай...», «Ты не зводны, мой народзе, сілай!» — уздымна, з аптымізмам прамаўляе яна ў сваёй першай кнізе «Птушыным шляхам» (1990). Тэма адраджэння народа і асобы, як бачым, пашырае грамадзянскія і маральна- палітычныя далягляды паэзіі.
Апошнім часам у паэзію паўнаўладна ўваходзяць вобразы Бога, Божага Храма, рэлігійныя матывы. I гэта не даніна модзе, а духоўны знак і сімвал нашага часу. З разбурэннем штучных ідэалаў, адыходам ваяўнічай атэістычнай дагматыкі, усяго тлумнага і наноснага пачалося шуканне сапраўднага маральна-духоўнага апірышча. Бог і Боскае ў чалавечай душы — вось тое вечнае, высокагуманістычнае, што здольна перайначыць грамадскае быццё: