II. Күүндвр тогталһн. Сурһульч болн замч хойрин күр.

III. Келвр тогталһн.

Эн үлгүрлә ирлцҗәх җирһлиннь нег йовдлын тускар келҗ өгтн.

Дән – цусн уңта.

IV. Деформированн зәңгс чиклтн.

1) Эзлнә, дегтрин, хальмг, һол орм, көрңд, үүдәврмүд, номтнрин, бичәчнрин, болн.

2) «Дегтр — ухани булг», келчксн, гиһәд, биший, өвкнр, мана.

3) Соньмсна,болад, дасад, күүкд-көвүд, үзг, дегтрәр, умшдг.

4) Дегтрин, мел, түрүн, саң, саамд, болдгнь, эн, эднд.

5) Асхн, цутхлңд, болһн, бичкн уга, ик, цуглрна.

V. Билгин көдлмш. Тууль чиләҗ бичтн.

Кезәнә эмгн өвгн хойр бәәҗ. Эдн һурвн көвүтә бәәҗ.

январь 2013

9-гч класст хальмг келнә шүүврин даалһврмуд

19 - вариант

I. Текстәр көдллһн.

Хальмг күн йовн йовҗ менд сурдго бәәсмн. Менд медх йовдлар керг кеһәд, зооц, ундан авад чигн ах-дүүһинь герүр ирдг бәәсмн. Менд сурсн күн олн зүсәр седклән медүлдг бәәсмн.

Амрар: “Менд бәнт?” - гиҗ сурдг. Иигҗ сурснь күүнә эрүл мендәр соньмсҗахан медүлҗ бәәнә. Кемрҗән зовх зовлң уга бәәхинь медхин төләд: “Амр тавта бәнт?”, эс гиҗ “Амр менд бәнт?” гиҗ сурдг бәәсмн. “Сән бәнт?” гисн сурлһн түрү-зүдү уга, хар-бог уга бәәхиг батлҗах седкл медүлҗәнә гиҗ келх кергтә.

Мөртә күн мөрнәсн бууһад менд сурдг, йовҗ йовсн улс агчмин зуур зогсад, мендән медлцх зөвтә болдг. Күн менд сурхла, хәрүһинь тодрхаһар өгдг бәәсмн, зуг хад-нойд, гелң-ламнр ахрар “бәәнә” гиҗ келдг бәәсмн.

1.1. Текстиг айслулҗ умштн. Үүдсн седклиннь тускар келҗ өгтн.

1.2. Текстд нер өгтн

1.3. Меддг хальмг авъясин тускар келтн.

1.4. Текстин һол учр-утхинь медүлҗәх үгмүд (ключевые слова) буулһҗ бичтн.

II. Күүндвр тогталһн. Сурһульч болн зуульчлач хойрин күр.

III. Келвр тогталһн.

Эн үлгүрлә ирлцҗәх җирһлиннь нег йовдлын тускар келҗ өгтн.

Эндр кергиг

Маңһдур гиҗ бичә кел.

IV. Деформированн зәңгс чиклтн.

1) Һазрас, киитн, һарчана, цоохр, ур.

2) Ишкә гер, хотна, бәәнә, үзгт, деед, нег.

3) Һазрурн, тоһруд, нисч, эврәннь, ирҗ, төрскн.

4) Хальмг, холас, цәәһин, каңкнна,үнр.

5) Һаза, мөрн, модн, татата, герин, зогсчана, тергнд, кер.

V. Билгин көдлмш. Тууль чиләҗ бичтн.

Кезәнә эмгн өвгн хойр бәәҗ. Эдн һурвн көвүтә бәәҗ.

январь 2013

9-гч класст хальмг келнә шүүврин даалһврмуд

20 - вариант

I. Текстәр көдллһн.

Күүнд хувц белглдг заңшл бас эндр өдр күртл күцәгдҗ йовна. Эн кергиг шишлң дүрмәр күцәдг учрас “өмскүл өмскҗ” йовсинь “Нууц товчанд” темдглгдҗ. Тер хувциг авн бийәр ээмдалдан күргәд өмсәд һардг төләднь “өмскүл” гиҗ нерәдсн болдг. “Нууц товчанд” “шидкүл” гидг үг бас харһна. Санхд, “шидкүл” гисн күцц биш, күцәҗ уйх “шидчксн” хувцн эс гиҗ хувц уйх эд боллта. “Өмскүл” гисн – захта, ханцта, өмсәд һархд белн, эртәснь күүнд белглхәр белдсн хувцн.

1.1. Текстиг айслулҗ умштн. Үүдсн седклиннь тускар келҗ өгтн.

1.2. Текстд нер өгтн

1.3. Меддг хальмг авъясин тускар келтн.

1.4. Текстин һол учр-утхинь медүлҗәх үгмүд (ключевые слова) буулһҗ бичтн.