Жұмыстың орындалу реті

№1-тапсырма

1. Оқу-өлшегіш стендті қолдана отырып, l суретке сәйкесті жартылайпериодты түзеткіштің жұмысын оқып үйрену үшін сүлбені жинаңыз. Ол үшін Д₁ диодты орналастырып, Д₄ диодтың орнына қысқаша тұйықтаңыз. Д₂ және Д₃ диодтары қоспаңыз. Дәптерге №1 кестені сызыңыз.

2. К₁ және К₂ кілттерін жоғары көтеріп, ағытылған жағдайына қойыңыз.

3. Өлшегіш аспаптардың көрсетуін кестеге жазыңыз.

4. К₁ айырып қосқышты төменгі жағдайына ауыстырып, аспап көрсеткіштерін жазып алу керек.

5. К₂ айырып қосқышын жүктеме резисторды төменгі жағдайына ауыстырып қосыңыз, бұл оның тұрақты қосылған орнына сәйкес келеді. Аспаптар көрсетуін кестеге жазыңыз.

№2-тапсырма

1. Түзеткіштің «көпірлі» сүлбесін жинаңыз. Ол үшін диодтарды сәйкесті ұяларға орналастырыңыз.

2. Жоғарыдағы жұмысты орындаудың 2- 5 қайталаңыз.

№1кесте

Аспап-тар	1-ші сүлбе	1-ші сүлбе	1-ші сүлбе	2-ші сүлбе	2-ші сүлбе	2-ші сүлбе
V1–сол жағында V2-оң жағында	К1 және К2 ағытылған	К1 қосылған	К2 қосылған	К1 және К2 ағытылған	К1 қосылған	К2 қосылған
V1
V2

Алынған мәліметтерге сәйкесті қорытынды жасаңыз.

Бақылау сұрақтары:

1. Айнымалы токты түзеткіштердің қолданылуы.

2. Жеке жартылайпериодты түзеткіштердің жұмыс жасау принципі?

3. Түзеткіштің көпірлі сүлбесінің жұмысын түсіндіріңіз.

4. Сүлбедегі және оның элементтерінің мақсатын түсіндіріңіз.

№ 12 зертханалық жұмыс

1. Геометриялық оптика

КІРІСПЕ

Сурет 19

Шағылу және сыну заңдары (сурет 19):

(3)

(4)

Түсу бұрышы шамалы болғанда :

(5)

Сурет 20

Параллель сәулелердің шоғы линзадан өткенде не жинақты, не жинақсыз сәулелер болады. Линзадан өткен сәулелер шоғының қиылысу нүктесі оның тоғыстық жазықтығында орналасқан (сурет 20 а, б). Бұл нүктені нүктелік жарық көзі деп санауға болады.

Линзаның тоғыстық жазықтығындағы нүктеден шығатын толқын, линзадан өткеннен кейін жазық болады (параллель сәулелер шоғы, сурет 20 в), сондықтан осы белгі бойынша тоғыс қашықтығын анықтауға болады.

Сурет 21

Жұқа линзаның формуласы (сурет 21)

(6)

Мұндағы - линзаның тоғыс қашықтығы.

Линзаның көлденең ұлғаюы (сурет 21)

(7)

Бұдан заттың өлшемін өлшеу немесе екі нүктенің арасындағы қашықтықты өлшеу әдістері шығады. Бірінші әдіс: және өлшеп, мынаны анықтаймыз:

(8)

Екінші әдіс. Линзадан қашықтықта орналасқан шамасы болатын кескінді алған соң, оны осы нүктеде (заттан қашықтықта орналасатын) шамасы болатын тағы да бір кескінін алғанша жылжытады.

Пайда болған жаңа қашықтық, бұрынғы қашықтыққа тең екені көрініп тұр. (6) және (7) формулалардан шығады:

(9)

Үшінші әдіс. Алдыңғы әдістерден ерекшелігі линзаны, сондай-ақ жазықтығында кескін бақыланатын қалқаны да Э2 қозғалтамыз (сурет 21). Егер бастапқы кескінннің өлшемі болса, қашықтыққа линзаны жылжытқаннан кейін болатын болса (Э2 қалқаның жаңа жазықтығында пайда болған кескін), онда (6) және (7) формулалардан аламыз:

(10)

Екінші және үшінші әдістер жұқа линзаға, сондай-ақ қалың линзаға да жарамды. Бұл әдістер линзаның орнын анықтауды қажет етпейді. Үшінші әдісте тек оның орын ауыстыруын юілсе болғаны.