Прыёмы вучэбнай работы характэрызуюць спосабы здзяйснення вучэбнай дзейнасці. Яны падпарадкаваны вучэбным задачам, якія патрабуюць прымянення таго або іншага прыёма, ужо засвоенага вучнямі або новага.
Усеагульнымі ў матэматыцы як навуцы з’яўляюцца адносіны “больш”, “менш”, “роўна”. На аснове іх В.В.Давыдаў прапануе наступную паслядоўнасць вывучэння рацыянальных лікаў у падручніках па матэматыцы для пачатковых класаў.
1. Параўнанне канкрэтных велічынь ( даўжыні, плошчы, аб’ёму) спачатку “на вока”, а затым накладаннем, прыкладаннем, пераліваннем і г. д.
2. Мадэляванне велічынь адрэзкамі. Параўненне велічынь з дапамогай адрэзкаў. Напрыклад:
А
Б В Параўнанне
Ё
мкасці
адрэзкаў
як мадэлей
вады А
ёмкасцей вады
Б Б
3. Абазначэнне адрэзкаў літарамі, іх параўнанне шляхам мадэлявання адносін літарамі А>Б, Б<А.
4 Ураўніванне мадэлей – адрэзкаў двумя спосабамі з запісам выніку літарамі: А = Б + В – паяўленне дзеяння складання, А - Б = В – паяўленне дзеяння аднімання.
5.Увядзенне мерак па вымярэнню велічынь. Мадэляванне велічынь адрэзкамі. Вымярэнне адрэзкаў меркай і паяўленне паслядоўнасці цэлых неадмоўных лікаў.
.
. . . . . . . . . . мерка
0 1 2 3 4 5
Паменшым
мерку ў 2 разы: новая мерка
6. Пераход да меншай меркі і ўвядзенне дзеяння множання.
. . . . . . . . . . .
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 5•2=10
7. Пераход ад меншай да большай меркі і ўвядзенне дзеяння дзялення : 10 : 2 = 5.
8. З дапамогай мадэлявання і пераходу да мерак у 10 разоў большых (меншых) за дадзеную ўводзяцца таксама дзесятковыя дробы, працэнты і дзеянні над
П Л А Н
1.Дыягностыка матэматычнай падрыхтоўкі вучняў першага класа.
2.Далікавы перыяд навучання
3. Знаёмства з кожным адназначным лікам.
4. Прыёмы складання і аднімання лікаў у межах 10.
5. Складанне табліцы складання ў межах 10..
Літаратура
Асноўная: 1, гл. 4 2, гл.2 п.2.1-2.8 Дадатковая: 3, гл.2,п.1
Ключавыя словы:лік і лічба, геаметрычныя фігуры, спосабы арыентыроўка ў прасторы і час
заключаецца ў падрыхтоўцы першакласнікаў да навучання матэматыцы па раздзелах.
1. Атаясамліванне і адрозненне прадметаў па адной з уласцівасцяў:
па
форме:
, , ,
па
колеру:
, ,
,
зверху,над
па велічыні: ,
2.Прасторавыя
злева
справа
ўяўленні:
знізу,пад
3.Уяўленні часу: спачатку, потым, пазней, учора, пазаўчора, сёння, заўтра, паслязаўтра, да, пасля.
4.Утварэннне
мноства прадметаў па пэўнай
уласцівасці:
- па колеру (чырвоныя)
-
па форме (кругі)
5.Класіфікацыя
прадметаў па адной і 2-ух уласцівасцях:
- сінія
трохвугольнікі.
6.Упарадкаванне прадметаў па ўласцівасцях:
-
па даўжыні
7.Упарадкаванне прадметаў па колькасці:
на
2 больш
5>3 3+2=5
на 2 менш 3<5 5-2=3
8. Выдаленне часткі мноства: столькі ж
роўна
=
У гэты перыяд настаўнік павінен выявіць, адкарэтыраваць і паглыбіць ў вучняў уменні:
- упарадкоўваць мноствы прадметаў па форме, велічыні і колеру, класіфікаваць іх;
- параўноўваць мноствы прадметаў на аснове біекцыйнай адпаведнасці, ураўн1ваць іх;
лічыць прадметы ў прамым і адваротным парадку, пачынаючы з любога ліку, валодаць правіламі лічэння, каб адказаць на пытанні: «Колькі?», «Які па ліку?»;
называць суседзяў ліку, параўноўваць лікі;
паказваць і называць лічбы і суадносіць іх з адпаведнай колькасцю прадметаў;
паказваць і называць матэматычныя сімвалы («+», « -». «=», « > », « < »);
- рашаць простыя задачы на складанне і адніманне;
паказваць і называць прасцейшыя геаметрычныя фігуры і іх элементы;
валодаць прасторавымі ўяўленнямі тыпу «вышэй-н1жэй», «злева-справа», «зверху-знізу» і інш.;
валодаць часовымі ўяўленнямі тыпу «сёння-заўтра-паслязаўтра-пазаўчора» і іншыя
-
-- Паказ на канкрэтных мноствах утварэння новага ліку
(а +1, а –1);
= назва ліку і паказ яго абазначэння лічбай;
-- параўнанне новага ліку з папярэднімі лікамі з
выкарыстаннем лікавага праменю і без яго;
- вызначэнне месца ліку ў радзе лікаў;
- паказ складу ліку з меншых лікаў рознымі спосабамі;
- навучанне пісьму лічбы, якая абазначае лік:
* паказ узору напісання лічбы;
* выдзяленне элементаў лічбы;
* паказ паслядоўнасці пісьма;
* пісьмо лічбы па ўзору і без яго.
Асаблівасці знаёмства вучняў з адназначнымі лікамі:
- лікі вывучаюцца адрэзкамі натуральнага раду лікаў ад І да вывучаемага ліку;
-лік прадстаўляецца , як колькасць элементаў мноства (колькі?) і як член паслядоўнасці гэтых элементаў мноства ( які па ліку?);
- вывучаеца склад ліку са складаемых;
- лік «0» вывучаецца пазней (пасля ліку 5).
тры
3
лік назва ліку лічба
ПРЫЁМЫ СКЛАДАННЯ І АДНІМАННЯ АДНАЗНАЧНЫХ ЛИКАу
Этап |
Выпадкі складання і аднімання |
Прыёмы |
Тэарэтычныя асновы |
1. |
а+1; а – 1 |
Прылічванне і адлічванне 1 |
Нумарацыя і ўтварэнне лікаў |
2. |
а+2;а+3;а+4 а-2; а-3; а-4 |
Прыбаўленне і адніманне ліку па частках |
Сэнс дзеянняў складання і аднімання |
3. |
Плюс 6;7;8;9 3+6=6+3=9 |
Выкарыстанне перамяшчальнай ўласцівасці складання |
Перамяшчальная уласцівасць складання |
4. |
Мінус 5;6;7;8; 9 9-6=(6+3)-6=3 |
Выкарыстанне сувязі дзеянняў складання і аднімання |
Залежнасць паміж кампанентамі і вынікамі дзеянняў |
На аснове перамяшчальнай уласцівасці складання табліца складання прыме выгляд
2
+2=4
3+2= 3+3=6 1 2 3 4 5 6 7 8 9
4+2=6 4+3=7 1 2 3 4 5 6 7 8 9
6+2=8 5+3=8 4+4=8 2 3 4 5 6 7 8 9
7+2=9 6+3=9 5+4=9 3 4 5 6 7 8 9
Прыёмы 4 5 6 7 8 9 Табліца
вылічэнняў: 5 6 7 8 9 Піфагора
3
+5=
8 3 + 5 =8 6 7 8 9 5+3=8
3
+3=6
3+4+1 7 8 9 8–5=3
6+2=8 8 9
8-3=5 9
ЯК ВЫВУЧАЮЦЦА АРЫФМЕТЫЧНЫЯ ДЗЕЯННИ ПА В.В.ДАВЫДАВУ?