2.Жеке табыс салығы бойынша декларация

Осы Ережелер «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) және «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» (бұдан әрі - Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы Заң), «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» (бұдан әрі - зейнетақымен қамсыздандыру Заңы) Қазақстан Республикасының Заңдарына сәйкес әзірленген.

Ереже жеке табыс салығы және әлеуметтік салықтар бойынша осы Ереженің қосымшасына сәйкес есептерінің нысанын жасау тәртібін (декларация) айқындайды (бұдан әрі – Декларация), жеке табыс салығын, әлеуметтік салықтарды есептеуге, сондай-ақ жинақтаушы зейнетақы қорына мiндетті зейнетақы жарналарын сомаларын аударуға (бұдан әрі – мiндетті зейнетақы жарналары) есептеу, ұстау (қоса есептеу) және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына (бұдан әрі – әлеуметтiк аударым) әлеуметтiк аударымның сомаларын есептеуге, ұстауға (қоса есептеуге) арналған.

Арнайы салық режимін қолданатын шаруа немесе фермер қожалықтары, шағын және кәсіпкерлік субъектілерін қоспағанда, Салық кодексінің 18, 19 тарауларына, 6 бөлім, 12 бөлімдеріне сәйкес оңайлатылған декларация негiзiндегi жеке тұлғаларға қатысты Декларация салық агентімен жасалады.

Осы Ережелердiң мақсаттары үшiн Салық кодексінің 355-бабы 2-тармағына сәйкес заңды тұлғалардың шешімімен мойындалған құрылымдық бөлімдер әлеуметтік салықты өздері төлеушілер жеке табыс салығы бойынша салық агенттері болып мойындалады.

1. Декларация Декларацияның өзінен (200.00-нысан) және салық міндеттемелері туралы ақпараттарды егжей-тегжейлі көрсетуге арналған оған қосымшалардан (200.01 – 200.08 нысандар) тұрады.

2. Декларацияны толтыру кезінде түзетуге, өшіруге және тазалауға жол берілмейді.

3. Көрсеткіштер болмаған кезде тиісті тор көздер толтырылмайды.

5. Декларациядағы тиісті көрсеткіштерді ашуды талап ететін жолдарды толтыру кезінде Декларацияға қосымша, міндетті толтыруға жатады.

6. Көрсетуге жататын деректер жоқ болған жағдайда Декларацияға қосымша жасалмайды.

7. Декларацияға қосымшаның парағында бар жолдардағы көрсеткіштер саны асып түскен жағдайда, қосымшаның осындай тағы парағы толтырылады.

8. Осы Ережеде мынадай арифметикалық белгілер қолданылады: «+» - қосу; «-» - алу; «х» - көбейту; «/» - бөлу; «=» - тең.

9. Соманың теріс мәні тиісті жолдың (бағанның) бірінші сол жақтағы торкөзінде « - » белгісімен белгіленеді.

10. Декларация жасау кезінде:

1) қағаз түрінде – қара немесе көк сиялы қаламмен немесе қаламұшпен, баспа әріптермен немесе баспа құрылғысымен толтырылады;

2) электронды түрде – Салық кодексінің 68-бабына сәйкес толтырылады.

11. Декларацияға Салық кодексінің 61-бабы 3-тармағына сәйкес салық агенті немесе оның өкілдігі және салық агентінің немесе оның өкілдігінің Қазақстан Республикасының заңнамасымен бекітілгендей мөрі өз атында болған жағдайда қол қойылады және куәландырылады.

12. Декларацияны беру кезінде:

1) декларация қағаз түрінде келу тәртібінде қағаз тасығышта - екі данада жасалады, бір данасы салық органының белгісімен салық төлеушіге қайтарылады;

2) хабарламасы бар тапсырыс хатпен қағаз тасығышта - салық төлеуші почта немесе өзгелей байланыс ұйымының хабарламасын алады;

3) «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі) қолданысқа енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (енгізу туралы Заң) 3-бабына сәйкес электронды түрде жіберіледі.

13. Қосымшаның «Салық төлеуші туралы жалпы ақпарат» бөлімінде Декларацияның «Салық төлеуші туралы жалпы ақпарат» бөліміндегі көрсетілген тиісті деректерді көрсетеді.

БИЛЕТ №10

1. Жылдық жиынтық табысқа енгізілетін табыстар 1. Жылдық жиынтық табысқа салық төлеуші табыстарының барлық түрлері:  1) өткізуден түсетін табыс;  2) құн өсімінен түсетін табыс;  3) туынды қаржы құралдары бойынша табыс;  4) міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыс;  5) күмәнді міндеттемелер бойынша табыс; 6) банктердің және лицензия негізінде банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың құрылған провизияларының (резервтерінің) мөлшерлерін азайтудан түсетін табыс; № 100-IV ҚР Заңның 23 бабына сәйкес 85-баптың 1-тармағы 7) тармақшасының қолданылуы 2012 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатылды 7) сақтандыру, қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру, қайта сақтандыру ұйымдары құрған сақтандыру резервтерін азайтудан түсетін табыс; 8) талап ету құқығын басқаға беруден түсетін табыс;  9) кәсіпкерлік қызметті шектеуге немесе тоқтатуға келісім бергені үшін алған табыс;  10) тіркелген активтердің шығып қалуынан түсетін табыс;  11) табиғи ресурстарды геологиялық зерттеуге және өндіруге дайындық жұмыстарына арналған шығыстарды, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылардың басқа да шығыстарын түзетуден түсетін табыс; 12) кен орындарын әзірлеу салдарын жою қорына аударымдар сомасының кен орындарын әзірлеу салдарын жою жөніндегі іс жүзіндегі шығыстар сомасынан асып кетуінен түсетін табыс; 13) бірлескен қызметті жүзеге асырудан түсетін табыс;  14) егер бұрын бұл сома шегерімге жатқызылмаса, негізсіз ұсталып, бюджеттен қайтарылғанайыппұлдардан басқа, таңылған немесе борышкер таныған айыппұлдар, өсімпұлдар және басқа санкция түрлері;  15) бұрын жүргізілген шегерімдер бойынша алынған өтемақылар;  16) өтеусіз алынған мүлік түріндегі табыс; 17) дивидендтер; 

. № 133-ІV ҚР Заңымен 18) тармақша өзгертілді (бұр.ред.қара) 18) депозит, борыштық бағалы қағаз, вексель бойынша сыйақылар, ислам жалдау сертификаты;  19) оң бағамдық айырма сомасының халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес анықталған теріс бағамдық айырма сомасынан асып кетуі; 20) ұтыстар; 21) әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде алынған табыс;  22) кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан түсетін табыс;  . № 133-ІV ҚР Заңымен бап 22-1) тармақшамен толықтырылды 22-1) ислам банкінде орналастырылған инвестициялық депозит бойынша табыс; 23) сенімгерлікпен басқару шарты бойынша сенімгерлікпен басқару құрылтайшысы немесе сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге жағдайларда пайда алушы алатын (алынуға жататын), мүлікті сенімгерлікпен басқарудан түсетін таза табыс;  24) осы тармақтың 1) – 23) тармақшаларында көрсетілмеген басқа да табыстар енгізіледі.  2. Егер табыстардың бірнеше баптарында бір және сол табыстар көрсетілуі мүмкін болатын жағдайда, көрсетілген табыстар жылдық жиынтық табысқа бір рет енгізіледі.  Табыстың қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес танылу күні табыстың осы Кодекске сәйкес танылу күнінен ерекшеленетін жағдайда, көрсетілген табыс салық салу мақсатына орай бір рет есепке алынады. Бұл ретте, салық салу мақсатына орай табыстың танылу күні осы Кодекстің ережелеріне сәйкес айқындалады. 3. Егер сенімгерлікпен басқарушы болып табылатын салық төлеушіге мүлікті сенімгерлікпен басқаруды құру туралы актімен мүлікті сенімгерлікпен басқару құрылтайшысы немесе пайда алушы үшін салық міндеттемесін орындау жүктелсе, мүлікті сенімгерлікпен басқару шарты бойынша сенімгерлікпен басқару құрылтайшысының немесе сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге жағдайларда пайда алушының табыстары осы бөлімнің мақсатында осы салық төлеушінің жылдық жиынтық табысына қосылады. 4. Салық төлеушінің осы Кодекстің 131 және 132-баптарына сәйкес табыстарын түзетуге құқығы бар. 2. Қосылған құн салығының жалпы түсінігі.

Жанама салықтар операциялардан, тауарлардан, ойын сауықтардан алынатын салықтар. Басқа сөзбен айтқанда, жанама салықтардың ерекшеліктері –  кәсіпорындардан, тауар сатып алатын азаматтардан емес, тиісті тауар сатушылардан түседі. Бұл салықтар тауарларды тұтыну барысында алынады және олар бағаға қосылады. Яғни баға қаншалықты  көтеріңкі болса, салық сомасы соншалықты жоғары болады.

    Жанама салықтардың түрлеріне тоқталатын болсақ, олар мынадай топтарға бөлінеді: акциздер, қосылған құнға салынатын салық және кедендік баж. Енді осы салықтың түрлеріне қысқаша мәлімдеме беретін болсақ , акциздер дегеніміз- белгілі бір отандық және импорттық тауарларды өндіруге немесе сатуға салынатын салықтар. Яғни қалыптасқан қағида бойынша тұрғындарға арналған және мемлекеттің монополиясы болып табылатын тапшы, жоғары рентабельді тауарлар мен өнімдерге салынады.  Мемлекет акциз салығын сұраным мен ұсынымды реттеуге, сонымен қатар мемлекеттік бюджетті толықтыру үшін пайдаланады. Ал қосымша құн салығы дегеніміз- салық айналымының ерекше түрі болып табылады.  Қосылған құнға салынатын салықтың классикалық нысаны- тауарлар мен қызметтерді түпкілікті жеке тұтынуға жұмсалатын шығынға салынатын салық. Жанама салықтардың келесі түрі- кедендік баждар. Кедендік баждар дегеніміз- мемлекетке келетін немесе шығатын тауарлардан алынатын ақшалай алымдар.

Қосылған құн салығы-тауарларды, жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өндіру және олардың айналасы процесінде қосылған, оларды өткізу бойынша салық салынатын айналым құныңын бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы тауарлар импорты кезіндегі аударымды білдіреді. Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге тиісті қосылған құн салығы сатылған тауарлар үшін есептелген қосылған құн салығының сомасымен алынған тауарлар үшін төленуге тиісті қосылған құн салығының  сомасы арасындағы айырма ретінде айқындалады.

Қосылған құн салығы жанама салықтардың бірі болып табылады. Бюджетке төленетін қосылған құн салығы салық сомасының айырмасымен ұйғарылады.Оған жұмыстар мен қызметтер және салық сомасы, тауар алуға жататын төлемдер, істел-ген жұмыстар мен көрсетілген қызметтер және тағы басқалар жатады.

     Қосылған құн салығың тиімді пайдалану шет елдердегі тәжірбиелерде анықталып отыр, атап айтқанда осы салық либерализациялық бағамен байланысады, жоғарғы баға болса салық сомасы сонша жоғары болады.

     Экономикадағы тұрақсыздық жағдайда дұрыс қолданылмаған қосылған құн салығы сатып алушыларға теріс әсер етеді . Сонымен қатар тауар шығырушыға да теріс әсерін тигізеді.

      Қосылған құн салығын төлеушілері:

 Жеке кәсіпкерлер;

 Заңды тұлғалар, мемлекеттік мекемелерді қоспағанда;

 Қызметін Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент еместер;

    Заңды тұлғалардың қосылған құн салығын дербес төлеушілер ретінде танылған құрылымдық бөлімшелнрі қосылған құн салығын төлеушілер болып табылады.

    Тауарлар импорты кезінде қосылған құн салығын төлеушілер Қазақстан Рес-публикасының кеден заңдарына сәйкес тауарларды Қазақстан Республикасы-ның аумағына импортайтын тұлғалар болып табылады.

Салық салу объектісі салық салынатын айналым және салық салынатын импорт болып екіге бөлінеді.

Тауарларды өткізу бойынша айналым.

1.Тауарларға қатысты өткізу бойынша айналым:

1)      тауарға меншік құқығын беруді, оның ішінде:

 тауарды сатуды;

 тауарды тиеп жөнелтуді, оның ішінде басқа тауарларға (жұмыстарға, қызмет көрсетулерге) алмастыруды;

 тауар экспортын;

 тауарды тегін беруді;

 жарғылық капиталға жарна төлеуді;

жұмыс берушінің жалдамалы қызметкерге жалақы есебінен тауар беруін;

 тауарды төлем мерзімін ұзарту шартымен  тиеп жөнелтуді;

 мүлікті қаржы лизингіне беруді;

 комиссия шарттары бойынша тауарды тиеп жөнелтуді;

 қарызды төлемеген жағдайда кепіл берушінің кепілге қойылған мүлкін беруін;

 кәсіпкерлік қызмет мақсаты үшін сатып алынған тауарды кәсіпкерлік қызметке жатпайтын шараларды өткізу үшін, сонымен қатар қосылған құн салығын төлеушінің не оның жалдамалы қызметкерлерінің, қатысушылардың немесе басқа да тұлғалардың жеке тұтынуы үшін пайдалануын;

 бір заңды тұлғаның  қосылған құн салығын дербес төлеушісі болып табылатын бір құрылымдық бөлімшесінің екінші құрылымдық бөлімшесіне тауар жөнелтуін;

 бұрын экспорт режимінде шығарылған тауарды кері импорт режимінде қайтаруды білдіреді.

 2. Жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өткізу бойынша айналым кез-келген жұмыстар орындауды немесе қызмет көрсетудің, соның ішінде олардың тегін орындалуын, сондай-ақ тауарды өткізуден өзге сыйақы үшін кез келген қызиетті оның ішінде:

 мүлікті уақытша иелікке беруді және мүлікті жалдау шартымен пайдалануды;

 санаткерлік меншік объектілеріне, соның ішінде жарғылық капиьалға салым ретінде берілетін құқықтар беруді;

 жұмыс берушінің жалдамалы қызметкерге жалақы есебінен жұмыстар орындауын, қызметтер көрсетуін;

 қосылған құн салығын дербес төлеушілер болып табылатын бір заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелері арасында жұмыстар орындауын, қызметтер көрсетуін білдіреді.

3.Мыналар өткізу бойынша айналым болып табылмайды:

    бірлігінің құны екі айлық есептік көрсеткіштен аспайтын тауарды жарнамалық мақсатта беру не сыйлау;

   тапсырысшының мердігерге дайын өнімді мердлігердің дайындауы, ұқсатуы, құрастыруы( монтаждау, орындау), жөндеуі және объектілер салу үшін алыс- беріс тауарларын тиеп жөнелтуі. Осы тауарлар Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде дайындалған, ұқсатылған, құрастырылған, жөнделген жағдайда, егер оларды әкету Қазақстан Республикасының кеден заңдарына сәй-кес " Тауарларды кеден аумағынан тыс жерлерде ұқсату”режимі жүзеге асырылса, осы тауарлардың тиеп-жөнелтілуі өткізу бойынша айналым болып табылмайды;

    Қайтарылатын ыдысты тиеп жөнелту.Құны онымен жіберетінөнімді өткізу құныны кірмейтін және осы өнімді беру жөніндегі шартта белгіленген талаптар мен мерзімді, бірақ ұзақтығы алты айдан аспайтын мерзімде өнім берушіге қайтарылуға тиісыдыс қайтарылатын ыдыс болып табылады. Егер ыдыс белгі- ленген мерзімде қайтарылмаса, ондай ыдыс өткізу бойынша айналымға еңгізі- ді;

   Бұрын экспорт режимінде шығарылған тауарды кері импорт режимінде қайтаруды қоспағанда, тауарды қайтару;

 Шартта белгіленген мерзімдер мен талаптарда қайта әкелуге жататын тауар- ларды көрмелер, басқа да мәдени және спорт шараларын өткізу үшін Қазақстан Республикасының шегінен тыс дерлерге әкету, егер бұл Қазақстан Республика-сының кеден заңдарына сәйкес " Тауарларды уақытша әкету ” кеден режимімен рәсімделсе;

  Жер қойнауын пайдланушы жаңадан құрған және сатып алған, жер қойнауын  пайдалану жөніндегі операцияларды орындау үшін пайдаланылатын және Қазақстан Республикасына берілуі тиіс мүлікті жер қойнауын пайдаланушыны- ның жер қойнауын пайдалануға жасалған келісім-шарт талаптарына сәйкес Қазақстан республикасының меншігіне беруі, өткізу бойынша айналым болып табылмайды.

БИЛЕТ №11

1. Салық шегерімдері

1. Қызметкердің төлем көзінен салық салынатын табысын анықтау кезінде төлемдердің кезеңділігіне қарамастан, күнтізбелік жыл ішіндегі әрбір ай үшін мынадай салық шегерімдері қолданылады:

1) республикалық бюджет туралы заңда белгiленген және табысты есепке жазу күнi қолданыста болатын ең төменгi жалақы мөлшерiндегi, табыс есебiне жазылатын тиiстi айдағы сома. Бiр жылдағы салық шегерiмiнiң жалпы сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгiленген және ағымдағы жылдың әрбiр айының басында қолданыста болатын ең төменгi жалақы мөлшерiнiң жалпы сомасынан аспауға тиiс;

2) Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңнамасында белгіленген мөлшердегі міндетті зейнетақы жарналарының сомасы;

3) өз пайдасына енгізілетін ерікті зейнетақы жарналарының сомасы;

4) жеке тұлғаның жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша өз пайдасына енгізетін сақтандыру сыйлықақыларының сомасы;

5) Қазақстан Республикасының резиденті жеке тұлғаның Қазақстан Республикасының тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы туралы заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында тұрғын үй жағдайын жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүргізуге тұрғын үй құрылыс жинақ банктерінен алған қарыздары бойынша сыйақыны өтеуге бағытталған сомалар;

6) осы баптың 6-тармағында белгіленген мөлшерде және шарттарда медициналық қызметтерге (косметологиялық қызмет көрсетулерден басқа) ақы төлеуге жұмсалатын шығыстар.

2. Егер осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген салық шегерімінің сомасы осы Кодекстің 156-бабында көзделген түзетулер ескеріле отырып, салық салуға жататын, міндетті зейнетақы жарналарының сомасына азайтылған, қызметкердің бір айға айқындалған табысының сомасынан асып кетсе, онда асып кеткен сома қызметкердің салық салынатын табысын азайту үшін күнтізбелік жыл шегінде келесі айларға рет-ретімен ауыстырылады.

Салық кезеңі ішінде жұмыс орны өзгерген жағдайда осы тармақтың ережелері қызметкердің жаңа жұмыс орны бойынша қолданылмайды.

3. Егер жеке тұлға бір ай ішінде күнтізбелік он алты күннен аз уақыт қызметкер болса, онда қызметкердің табысын айқындау кезінде осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес салық шегерімі жүргізілмейді.

4. Осы баптың 1-тармағының 1), 3) - 6) тармақшаларына сәйкес салық шегерімі құқығы салық төлеушіге өзі берген өтініштің негізінде, жұмыс берушілердің біреуінен ғана алатын табыстары бойынша беріледі.

5. Осы баптың 1-тармағының 3) - 5) тармақшаларында белгіленген салық шегерімі құқығы тиісті құжаттар:

1) ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт және ерікті зейнетақы жарналарын төлегенін растайтын құжат;

сақтандыру шарты және сақтандыру сыйлықақыларын төлегенін растайтын құжат;

3) тұрғын үй құрылыс жинақ банкімен Қазақстан Республикасының аумағында тұрғын үй жағдайын жақсарту жөніндегі іс-шаралар жүргізуге арналған банктік қарыз шарты және аталған қарыз бойынша сыйақылардың өтелгенін растайтын құжат болған кезде беріледі.

6. Егер:

1) күнтізбелік бір жылдағы салық шегерімінің жалпы сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгiленген және тиiстi қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын ең төменгі жалақының 8 еселенген мөлшерінен аспаса;

2) қызметкер медициналық қызметтер (косметологиялық қызмет көрсетуден басқа) алғанын және оларды төлеуге арналған нақты шығыстарды растайтын құжаттарды табыс етсе;

3) осындай шығыстар бойынша осы Кодекстің 156-бабының 1-тармағы 18) тармақшасының ережелері қолданылмаса, салық төлеушіге осы баптың 1-тармағының 6) тармақшасында белгіленген салық шегерімін жасау құқығы беріледі.