§146. Сравнительные предложения

Сравнительные предложения вводятся союзами ὡς, ὥσπερ, ὅπως как, каким образом, подобно тому как, словно; наречиями ὅσον насколько, ὅσῳ чем и т. п. В управляющем предложении им могут соответствовать указательные наречия: οὕτως, ὧδε так, таким образом, τοσοῦτον настолько, τοσούτῳ тем.

В сравнительном предложении употребляются такое время и наклонение, какие по общему смыслу были бы в предложении независимом. Например: σοὶ θεοὶ πόροιεν, ὡς ἐγὼ θέλω да вознаградят тебя боги, как я желаю; ὡς γιγνώσκεις, οὕτω ποιεῖς как ты знаешь, так и делаешь.

Следует не забывать многозначности союза ὡς: помимо сравнительных, он может присоединять предложения причины (§143), цели (§122), времени (§141), следствия (§148).

Περὶ τοῦ Νείλου ποταμοῦ

Ὁ Νεῖλος ποταμὸς ἐκ Αἰθιοπίας ῥέων ἐξίησιν εἰς τὴν θάλατταν δυοῖν στομάτοιν (dualis), τὸ δὲ πάλαι ἑπτὰ στόμασιν ἐξίει· ἄλλοι δὲ ποταμοὶ διὰ τῆς Αἰγύπτου οὐ ῥέουσιν. Κατ' ἔτος οὖν ὁ Νεῖλος ὕδωρ ἐπὶ γῆν ἱεὶς καὶ πηλὸν καταλείπων τοὺς ἀγροὺς παμφορωτάτους τίθησιν· λέγουσι δὲ καὶ τὸ ὕδωρ, ὃ τὰ φρέατα τὰ ἐν τῇ Αἰγύπτῳ καὶ τὰ ἐν τῇ Λιβυκῇ ἐρήμῳ ἀνίησιν, ἐκ τοῦ Νείλου ποταμοῦ ῥεῖν· ὅπου δ' ἂν πηγαὶ ὕδωρ ἀνιῶσιν, ἡ γῆ πολλὰ δένδρα καὶ καρποὺς φέρει.

Λυκοῦργος νόμον περὶ βασιλέων τίθησιν

Λυκοῦργος ἔταξε θύειν βασιλέα ὑπὲρ τῆς πόλεως καὶ ἡγεῖσθαι τῆς στρατιᾶς. Οἱ δὲ βασιλεῖς ἐλάμβανον καὶ γέρα ἀπὸ τῶν θυομένων καὶ γῆν ἐν πολλαῖς τῶν περιοίκων πόλεων· ἐπὶ δὲ δείπνῳ δυοῖν μέροιν ἐτιμῶντο, ἵνα διαδιδοῖεν ἄλλοις, οὓς βούλοιντο τιμάν. Πάντες δ' ὑπανίσταντο βασιλεῖ, οἱ δ' ἔφοροι οὔ· καὶ ὅρκους ἀλλήλοις ἐδίδοσαν ἔφοροί τε καὶ βασιλεῖς, ὁ μὲν βασιλεὺς κατὰ τοὺς τῆς πόλεως νόμους βασιλεύσειν, οἱ δ' ἔφοροι τὴν βασιλείαν φυλάξειν. Αὐταὶ μὲν τιμαὶ ζῶντι βασιλεῖ ἐδίδοντο, τελευτήσαντα δὲ ὡς ἥρωα ἐτίμων.

1. Ἤδη Ἀναξαγόρας ὁ φιλόσοφος ἐδίδασκε τὸν ἥλιον τῇ σελήνῃ ἐντιθέναι τὸ φῶς. 2. Οἱ νόμοι τοιοῦτοί εἰσιν, οἷοι οἱ τιθέντες. 3. Πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων μέτρον εὐδαιμονίας τὰς τῆς γαστρὸς ἡδονὰς τίθενται. 4. Ἐκοσμήθη ἡ Ὀλυμπία ἐκ τοῦ πλήθους ἀναθημάτων, ἅπερ ἐκ πάσης ἐνετίθεντο τῆς Ἑλλάδος. 5. Οἱ παλαιοὶ τοῖς νεκροῖς ὀβολὸν εἰς τὸ στόμα κατετίθεσαν, ἵνα διδοῖεν Χάρωνι. 6. Ἡ μωρία δίδωσι ἀνθρώποις κακά. 7. Δὶς δίδως, ἐὰν ταχέως διδῷς. 8. Δίκην διδοίη ὁ τὴν πατρίδα προδιδούς. 9. Ἀργύρου οὐκ ἦν ποτε οὔτε χρυσοῦ νόμισμα, ἀλλὰ οἱ ἄνθρωποι ἀντεδίδοσαν βοῦς καὶ ἀνδράποδα καὶ ἀγρὸν καὶ ἄργυρον καὶ χρυσόν. 10. Ἡρακλῆς λέγεται φυτεῦσαι Ὀλυμπίασιν ἐλαίαν, ἀφ' ἧς οἱ στέφανοι τοῖς νικήσασιν ἐδίδοντο. 11. Οὐ πάντες ἐξιᾶσιν εἰς πόντον ῥόοι. 12. Ἐν τῇ Κορίνθου ἀγορᾷ ᾠκοδόμηται κρήνη καὶ Ποσειδῶν ἐπ' αὐτῇ χαλκοῦς καὶ δελφὶς ὑπὸ τοῖς ποσίν ἐστι τοῦ Ποσειδῶνος, ἀφιεὶς ὕδωρ. 13. Καταλυθέντος τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου ὀλιγαρχίαι ἐν ταῖς πλείσταις τῆς Ἑλλάδος πόλεσι καθίσταντο. 14. Καθιστάσθω ἕκαστος εἰς τὴν ἑαυτοῦ τάξιν. 15. Θησεὺς τὸν δῆμον κύριον τῆς πολιτείας καθίστησιν. 16. Δημόκριτος ὑποτίθεται τάς τε ἀτόμους καὶ τὸ κενόν· αὐταὶ δὲ δίνῃ φερόμεναι συνίστανται καὶ διΐστανται. 17. Λύσανδρος ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων ἐμισεῖτο, ὅτι πασῶν τῶν πόλεων, ὧντινων κρατήσαι, ἁρμοστὰς προίστη καταλύσας τὰς δημοκρατίας. 18. Πυθαγόρας εἶπεν, ὅτι ἡ ψυχὴ μεθισταῖτο εἰς ἄλλα σώματα. 19. Ὅσῳ μάλλον ὁ Κλέων ὑπέφευγε τὸν πλοῦν, τόσῳ (μᾶλλον) ἐπεκελεύοντο τῷ Νικίᾳ παραδιδόναι τὴν ἀρχήν. 20. Οἱ Ἀθηναῖοι, ὡς συγγραφεῖς λέγουσιν, μετὰ τὴν ἐν Μαραθῶνι μάχην πολλὰ πλοῖα παρεσκευάζοντο.

Упражнения. Определить глагольные формы, восстановить приставки в неассимилированном виде: ἀνετίθει, παρατίθετε (2), προδίδου, προεδίδου, προδιδούς, καθίεσθε (3), ἐφίεντο, ὑφίει (2), ἀφιέντων (2), μεθίσταμεν (2), διίστη (2), περιιστάναι, ἀνθισταῖτο.