Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Учебник Козаржевского.doc
Скачиваний:
9
Добавлен:
01.04.2025
Размер:
2.9 Mб
Скачать

§104. Аттракция относительного местоимения

В определительном придаточном предложении относительное местоимение может употребляться не в том падеже, которым управляет глагол, а в падеже пропущенного указательного местоимения главного предложения, например: ψεῦδος οὐδὲν, ὧν (= τούτων, ἅ) λέγω нет никакой лжи в том, что (досл. в чем) я говорю; χρῶμαι οἷς (=τούτοις, ἅ) ἔχω пользуюсь тем, что (досл.: чем) имею.

Это явление, называемое аттракцией, т. е. привлечением относительного местоимения, встречается и в русском языке (например: бьет, чем попало, откуплюсь, чем только пожелаешь и т. п.).

Путем аттракции получились сокращенные выражения: ἀνϑ' ὧν = ἀντὶ τούτων, ἅ за то, что; ἐν ᾧ = ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ в то время как; ἐξ (ἀϕ') οὗ = ἐϰ (ἀπὸ) τούτου τοῦ χρόνου с тех пор как; ἐς ὅ = εἰς τοῦτον τὸν χρόνον до тех пор, пока и др.

Аттракции подвергаются также местоимения οἷος, ὅσος, ἡλίϰος, ὅστις.

§105. Аккузатив как падеж прямого дополнения

В греческом языке, в отличие от русского, прямое дополнение всегда, даже при отрицательной конструкции, употребляется в аккузативе: στέργετε τὴν ἡσυχίαν любите покой!; μὴ στέργετε τὴν ἡσυχίαν не любите покоя!

Некоторые греческие глаголы, несогласно с управлением в русском языке, требуют дополнения в аккузативе. Это глаголы со значением приносить пользу (или вред) (в русск. яз. — дат. пад.); бояться, стыдиться, избегать (в русск. яз. — род. пад.); быть скрытым (в русск. яз. — от кого); не доставать (в русск. яз. — у кого, кому) и др. Например: ϕεῦγε ἡδονὴν ϕέρουσαν ὕστερον βλάβην избегай удовольствия, приносящего впоследствии вред.

Περὶ νόμων ϰαὶ ἐϑῶν τινων Περσιϰῶν

Νόμος ὅδε ἦν Περσιϰός· πάντες Πέρσαι, ϰατὰ τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν ἕϰαστος, δῶρα ϕέρουσι βασιλεῖ· οἱ μὲν πλούσιοι ἢ βοῦς ἢ οἶς ἢ οἶνον ἢ ἄλλο τι, οἱ δὲ πενέστεροι γάλα ϰαὶ ϕοίνιϰας ϰαὶ ϰαρποὺς ἡμέρων δένδρων. Ἄλλος δὲ νόμος ἦν αὐτοῖς ὅδε· ὁ εἰς ὀϕϑαλμοὺς ἥϰων βασιλέως ϑεραπεύει αὐτὸν ὡς ϑεόν. Οἱ Πέρσαι πασῶν ἡμερῶν τοῦ ἔτους μάλιστα ταύτην ἐϑεράπευον, ᾗ ἕϰαστος ἐγένετο*· ἐν ταύτῃ πλείω σῖτα τῶν ἄλλων εἶχον· ϰαὶ ἐνόμιζον ἑαυτοὺς εἶναι τῶν ἄλλων ἀνϑρώπων τὰ πάντα πολλῷ ἀρίστους.

*ἐγένετο родился (аорист).

Φιλόσοϕος ϰαὶ μαϑητής

Μ. Λέγε μοι, ὦ διδάσϰαλε, τίνα νομίζεις σοϕόν.

Φ. Ὅστις τὰς τύχας ϰάλλιστα ϕέρει, οὗτός ἐστιν ἀνὴρ σοϕός· αὐτὸς γὰρ οὐ μόνον τὴν εὐτυχίαν, ἀλλὰ ϰαὶ τὴν ἑαυτοῦ τελευτὴν ἀνδρείως ϕέρει, ὥσπερ Σωϰράτης.

Μ. Τίνας ἀρετὰς λέγεις πρώτας;

Φ. Διϰαιοσύνην ϰαὶ σωϕροσύνην ϰαὶ ἀνδρείαν ϰαὶ εὐσέβειαν· εἰσὶ μὲν ϰαὶ ἄλλαι ἀρεταί, αὗται δὲ αἱ τέτταρες προέχουσι τῶν ἄλλων. Ὁ γὰρ εὐσεβὴς ϑεραπεύει ϰαὶ τοὺς γονέας ϰαὶ στέργει τὴν πατρίδα ϰαὶ πάντα, ἃ στέργειν πρέπει, ϰαὶ οὐχ ἥϰιστα τοὺς ϕίλους. Οἱ γὰρ ϕίλοι ἡμῖν ἐν τῷ βίῳ ὥσπερ στῆλαί τινες ἀναγϰαῖοί εἰσιν· ϰαλῶς δὲ λέγει Πυϑαγόρας, οὗ μάλιστα ϑαυμάζω τὴν σοϕίαν· ϕίλος ἐστὶν ἄλλος ἐγώ. Ἄνϑρωπον οὖν ταύτας τὰς ἀρετὰς ϰαὶ ταῦτα τὰ ἀγαϑὰ ἔχοντα νομίζω σοϕόν.

 

1. Τῆς Βαβυλῶνος τὸ μέσον ποταμὸς διείργει, ᾧ ὄνομά ἐστιν Εὐϕράτης. 2. Δημοσϑένης ὁ ῥήτωρ λέγει· ὃ βούλεται, τοῦϑ' ἕϰαστος ϰαὶ οἴεται. 3. Ζῶά τινα οἴϰους ὑπὸ τῆς γῆς ἔχει. 4. Κῦρος εἰς χώραν ἧϰεν, ἐν ᾗ οὔτε χόρτος ἦν, οὔτε ἄλλο οὐδὲν δένδρον. 5. Ἢ λέγε τι σιγῆς ϰρεῖττον, ἢ σιγὴν ἔχε. 6. Ἡ σωϕροσύνη ἐστὶ ϰατὰ Πλάτωνα ἡδονῶν τινων ϰαὶ ἐπιϑυμιῶν ἐγϰράτεια. 7. Ὅστις ἄλλον τινὰ ἀποϰτείνει, τούτῳ ϑάνατός ἐστι ζημία. 8. Τί γὰρ πατρῴας ἀνδρὶ ϕίλτερον χϑονός; 9. Οἷστισι τῶν πολιτῶν Ἀριστείδης οὐ ϕίλος ἦν; 10. Οὔ μοι μέλει, ὅ τι λέγεις, ἀλλ' ἅττα πράττεις. 11. Εἴ τις δύο λαγὼς διώϰει, οὐδέτερον ϰαταλαμβάνει. 12. Ἅττα χαλεπὰ ἦν πάσχειν, ταῦτα ἡδέα ἐστὶ τῇ μνήμῃ. 13. Ἔστι παροιμία· οἷα ἡ δέσποινα, τοιαύτη ϰαὶ ἡ ϰύων. 14. Τῷ ϰαλῶς τοὺς παῖδας παιδεύειν οἱ Ἕλληνες περιγίγνονται πάντων τῶν ἀνϑρώπων. 15. Τὸ μὲν ψέγειν ῥᾴδιόν ἐστιν, τὸ δ' ἀποϕαίνεσϑαι ὅ τι δεῖ πράττειν χαλεπόν. 16. Αὕτη ἄλλη πρόϕασις ἦν Κύρῳ τοῦ ἀϑροίζειν στράτευμα. 17. Τίς ἐστιν αἰτία τῆς λύπης σου; 18. Ἡ ἐπιστήμη ϰαλόν ἐστιν. 19. Ὁ στρατηγὸς ἐπορεύετο σὺν ᾗ εἶχε δυνάμει. 20. Ἐν ᾧ δὲ ὡπλίζοντο, ἧϰον οἱ σϰοποί. 21. Ἑπτὰ πύλας εἶχον Θῆβαι, ἣ μητρόπολις ἦν τῆς Βοιωτίας. 22. Οἱ Θετταλοὶ ἐϰώλυον τὸν Ἀγησίλαον τῆς παρόδου. 23. Ὡς ὄναρ, ὡς ἄνϑος τοῦ βίου χρόνος τρέχει· τί μάτην ταραττόμεϑα; (Ἀνδρεῖος Κρήσιος)

Упражнения. Просклонять: νόμος τις, ἔϑος τι; ὁπόσος, -η, -ον.