Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Учебник Козаржевского.doc
Скачиваний:
6
Добавлен:
01.04.2025
Размер:
2.9 Mб
Скачать

§74. Обозначение времени (временные генетив, датив и аккузатив)

Время, в которое что-либо произошло, происходит или произойдет, обозначают genetivus temporis: ἡμέρας днем?, νυϰτός ночью, χειμῶνος зимой — и dativus temporis (обычно при наличии определения): τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ на третий день.

Продолжительность накого-либо действия выражает accusativus temporis: πολὺν χρόνον долгое время, μένειν ἡμέρας τρεῖς оставаться в течение трех дней.

Περὶ τῶν ἐπὶ Τροίᾳ ἡρώων

Μετὰ τὴν Ἑλένης ἁρπαγὴν ἔχϑιστος γίγνεται Πάρις πᾶσι τοῖς Ἕλλησι, ϰαὶ πλείους τότε Ἀχαιοὶ συνεστράτευον ἤ ποτε ἐν τοῖς παλαιτέροις χρόνοις. Ἐπεὶ οὖν ταῖς ναυσὶν εἰς τὴν Ἀσίαν ἧϰον, τὸ στρατόπεδον ἐν τῇ ἐσχάτῃ Τρῳάδι παρὰ τὰς ναῦς ἦν. Οἱ Τρῶες ἥττονες ἦσαν τῶν Ἑλλήνων. Ὡς Ὅμηρος λέγει, τῶν πρὸ Ἰλίου Ἀχαιῶν Ἀχιλλεὺς ϰάλλιστος ἦν, Θερσίτης δὲ τὸ εἶδος αἴσχιστος ϰαὶ ϰάϰιστος τὸ ἦϑος ἦν. Ἔλεγε γὰρ τὴν εἰς Ἑλλάδα ϰάϑοδον βελτίω εἶναι, ἢ τοὺς παρὰ Τροίαν ἀγῶνας.

Ἀγαμέμνων μὲν ἦν πάντων ὑπέρτατος, ὅμως δὲ τῇ τοῦ νέστορος βουλῇ ἀεὶ ἐπίστευεν· παλαιὸς γάρ ἐστι λόγος· γνώμη ϰρείττων ἐστὶν ἢ ῥώμη χειρῶν. Τὴν βουλὴν πρῶτος ϰαὶ ἄριστος ἦν Ὀδυσσεὺς· διὸ ϰαὶ ῞Ομηρος διϰαιότατα ὀνομάζει αὐτὸν πάντων τῶν ἡρώων ϕρονιμώτατον.

1. Πάντων τῶν ϰτημάτων ϰράτιστον ἀγαϑὸς ϕίλος. 2. Οἱ Ἕλληνες ἐν τῇ ἐν Μαραϑῶνι μάχῃ πολὺ μείους ἦσαν τῶν Περσῶν· ἀλλὰ ϰαὶ μεγίστη δύναμις τῇ ἀρετῇ εἴϰει. 3. Οἱ πλεῖστοι ϰαὶ ἄριστοι τῶν Λυϰούργου νόμων ἐϰ τῆς νήσου Κρήτης ἦσαν. 4. Ὁ ϑάνατος ϰοινὸς ϰαὶ χειρίστοις ϰαὶ βελτίστοις. 5. Ὁ ϰρείττων τοῦ ἥττονος ἄρχει. 6. Ἐλάττω ϰαϰὰ πάσχουσιν οἱ ἄνϑρωποι ἐνίοτε ὑπὸ τῶν ἐχϑρῶν, ἢ ὑπὸ τῶν ϕίλων. 7. Πρέπει τὸν μαϑητὴν σαϕῶς ϰαὶ ἀϰριβῶς λέγειν. 8. Ἦν παροιμία· σπεῦδε βραδέως. 9. Ῥᾷον εὑρίσϰομεν τὰ εἰς τὸ σῶμα, ἢ τὰ εἰς τὴν ψυχὴν χρήσιμα. 10. Οἱ πολέμιοι ὡς τάχιστα ϕεύγουσιν ἐϰ τοῦ πεδίου. 11. Μάλα μὲν ϑαυμάζομεν τὴν Αἴαντος ἀνδρείαν, μᾶλλον δὲ τὴν Διομέδου, μάλιστα δὲ τὴν Ἀχιλλέως. 12. Ἦν παροιμία· γλαῦϰ' Ἀϑήναζε ϕέρειν. 13. Πολλοὶ οἴϰοι μέν εἰσι λέοντες, ἐν δὲ μάχῃ ἀλώπεϰες. 14. Κλέαρχος ἡμέρας ϰαὶ νυϰτὸς τὴν στρατιὰν ἐπὶ τοὺς πολεμίους ἦγεν. 15. Ἡ οἰϰία χειμῶνος μὲν εὐήλιός ἐστι, τοῦ δὲ ϑέρους εὔσϰιος. 16. Σεμνὸς νόμος ἐστι τοὺς ἥρωας δημοσίᾳ ϑάπτειν. 17. Οἱ στρατιῶται πᾶσαν ἡμέραν ἐπορεύοντο. 18. Οἱ Ἕλληνες τῇ ὑστεραίᾳ ἡμέρᾳ ἐμάχοντο.

Упражнения. Образовать наречия и их степени сравнения от прилагательных: χαλεπός, -ή, -όν; σώϕρων, -ον; σαϕής, -ές; ἡδύς, -εῖα, -ύ.

§75. Числительные количественные (numeralia cardinalia)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

αʹ βʹ γʹ δʹ εʹ ςʹ ζʹ ηʹ ϑʹ ιʹ

εἷς, μία, ἕν δύο τρεῖς, τρία τέτταρες, -α πέντε ἕξ ἑπτά ὀϰτώ ἐννέα δέϰα

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ιαʹ ιβʹ ιγʹ ιδʹ ιεʹ ιςʹ ιζʹ ιηʹ ιϑʹ ϰʹ

ἕνδεϰα δώδεϰα τρεῖς (ία) ϰαὶ δέϰα τέτταρες (α) ϰαὶ δέϰα πέντε ϰαὶ δέϰα ἑπταϰαίδεϰα ἑϰϰαίδεϰα ὀϰτωϰαίδεϰα ἐννεαϰαίδεϰα εἴϰοσι(ν)

 

21 25 30 40 50 60 70 80 90 100

ϰαʹ ϰεʹ λʹ μʹ νʹ ξʹ οʹ πʹ Ϟʹ ρʹ

εἷς ϰαὶ εἴϰοσι(ν) εἴϰοσι(ν) ϰαὶ πέντε, πέντε ϰαὶ εἴϰοσι(ν) τριάϰοντα τετταράϰοντα πεντήϰοντα ἑξήϰοντα ἑβδομήϰοντα ὀγδοήϰοντα ἐννενήϰοντα ἑϰατόν

200 300 400 500 600 700 800 900 1000 2000 10000

σʹ τʹ υʹ ϕʹ χʹ ψʹ ωʹ Ϡʹ ͵α ͵β ͵ι

διαϰόσιοι, αι, α τριαϰόσιοι, αι, α τετραϰόσιοι, αι, α πενταϰόσιοι, αι, α ἑξαϰόσιοι, αι, α ἑπταϰόσιοι, αι, α ὀϰταϰόσιοι, αι, α ἐναϰόσιοι, αι, α χίλιοι, αι, α δισχίλιοι, αι, α μύριοι, αι, α

Числа обозначают буквами. Знак 90 называется коппа, знак 900 — сампи; это — исчезнувшие из аттического алфавита буквы (ср. §1). Строго говоря, число 6 обозначала не сигма, а так называемая стигма. При знаках чисел до 999 черточка находится справа наверху, в остальных случаях — слева внизу.

У числительных второго десятка возможно как раздельное, так и слитное написание. В числительных 4, 14, 40 бывает σσ вместо ττ.

Из единиц склоняются только 1, 2, 3, 4. Числительное 1 (основа ἑν) в муж. и сред. р. склоняется по III склонению, в жен. р. — по I; числительное 2 — по II склонению в двойственном числе; числительные 3 и 4 — по III склонению во множ. числе.

 

m.

f.

n.

 

m.-f.

n.

m.-f.

n.

N.

εἷς

μία

ἕν

δύο

τρεῖς

τρία

τέτταρες

τέτταρα

G.

ἑνός

μιᾶς

ἑνός

δυοῖν

τριῶν

τεττάρων

D.

ἑνί

μιᾷ

ἑνί

δυοῖν

τρισί(ν)

τέτταρσι(ν)

Acc.

ἕνα

μίαν

ἕν

δύο

τρεῖς

τρία

τέτταρας

τέτταρα

Сотни, начиная с 200, и тысячи склоняются как прилагательные I-II склонений. Очередность бóльших и меньших чисел в сложных количественных числительных бывает различной: πέντε ϰαὶ ἑβδομήϰοντα ϰαὶ τετραϰόσιοι и τετραϰόσιοι (ϰαὶ) ἑβδομήϰοντα (ϰαὶ) πέντε (475).

Сложные числительные, оканчивающиеся на 8 или 9, могут выражаться путем вычитания 2 или 1 из следующего десятка, причем употребляется причастие от глагола δέω не хватать, например: ὀϰτὼ ϰαὶ δέϰα = δυοῖν δέοντες (-α) εἴϰοσι(ν) (18).