8.1 Сурет – Әр түрлі импульсті модуляция сигналдары

8.2 Дискреттік модуляциялау әдістері

Кодтық символдар {a_i} тізбегі болып есптелетін кодталған хабар U(t) дискреттік модуляция кезінде сигнал элементтерінің {s_i} тізбегіне айналады. Соңғысы кодтық сигналдардан тек электрлік көрсеткішімен ерекшеленеді. Жеке түрде дискреттік модуляция мазмұны кодтық символдардың {a_i} тасымалдаушыға f(t) әсерінен тұрады. Мұндай дискреттік модуляция үздіксізге ұқсас. Модуляция бойынша тасымалдаушының бір көрсеткіші анықтаушы кодтың өзгеру заңы бойынша өзгереді. Әдетте тасымалдаушы ретінде үзіліссіз тоқ қолданылады (гармоникалық тербеліс). Бұл жағдайда амплитудалық (АМ), жиіліктік (ЖМ) және фазалық (ФМ) модуляциялар алынады. Дискреттік модуляцияны манипуляция деп те атайды, ал дискреттік модуляцияны іске асыратын құрылғыны (дискреттік модуляторды) манипулятор немесе сигнал генераторы деп атайды. АМ кезінде 1 символына τ_о уақыт ағымындағы тасушы тербелістің жіберілуі, ал 0 символына тербелістің жоқтығы (кідіріс) сәйкес келеді. ЖМ кезінде f₁ жиілігі бар тасушы тербелістің жіберілуіне 1, ал f₀ тербелістің жіберілуіне 0 сәйкес келеді. ФМ кезінде 1-ден 0-ге және 0-ден 1-ге өткенде тасушының фазасы 180º-қа өзгереді. Модуляцияланған сигнал мұнда екі мән қабылдайды - s₁(t), s₂(t).

Қазіргі кезде салыстырмалы фазалық модуляция (ОФМ) қолданылады. ФМ-ге қарағанда тасушы тербеліс 1 символын жібергенде 180º-қа өзгеріп, 0 символын жібергенде өзгеріссіз қалады.

ОФМ кезінде әр жіберілімнің манипуляциясы алдыңғысына қатысты болады. Сөйтіп, тасымалдаушы тербелістің қалаған көрсеткішіне манипуляция жүргізуге болады: жиілік өзгертсек ОЖМ, амплитуда өзгертсек ОАМ ала аламыз.

Манипуляцияланған сигналдардың спектрі. s₁(t) және s₂(t) сигналдары – гармоникалық тербелістің кесінділері, сондықтан олардың спектрлері шексіз болса да, тасушы жиіліктер ω₀,ω₁,ω₂ жанында орналасқан.

а) модульдеуші бастапқы сигнал.

8.2 Сурет - Дискреттік модуляция кезіндегі сигналдардың уақыттық диаграммалары

8.1 кесте - Манипуляциаланған сигналдардың спектр ұзындағы

Манипуляция түрі	АМ	ЖМ	ФМ	ОФМ
Спектр ұзындығы, Гц	2В	2(В+∆fД)	2В	2В

Мұнда, В – модуляция жылдамдығы, Бод; ∆f_Д – девиация жиілігі, Гц.

Манипуляцияланған сигналдарды жіберетін байланыс арнасының сипаттамасын есептеу үшін спектр құрылысын толықтай білу қажет емес, тек келесі көрсетілген формула бойынша екілік манипуляцияланған сигналдың спектр ұзындығын табу керек:

.

8.3. Импульстер жүйесінің спектрі

Импульстер жүйесінің спектрі дискретті болады:

Мұндағы комплексті спектрдің амплитудасы дискретті мәндегі үздіксіз спектрден алынуы мүмкін arg

үшін:

Спектрда тек тақ гармоника болады: 1, 3, 5,…. Т=5 үшін:

8.3 Сурет - Импульстер жүйесінің спектрі

9 Дәріс. Бөгеуге тұрақты кодтау теориясы

Дәріс мақсаты: Бөгеуге тұрақты кодтау теориясымен және тиімді кодтау теоремасымен танысу.

Мазмұны:

а) өткізгіштік қабілеті және құжаттарды жіберу жылдамдығы;

б) мәліметтердің артықшылығы;

в) тиімді кодтау теоремасы.

9.1 Өткізгіштік қабілеті және құжаттарды жіберу жылдамдығы

Электробайланыста кедергіге қалыпты қарсы тұруды қамтамасыз ету басты мәселелердің бірі болып табылады. Байланыс жүйесі бөгеуілдер болса да, сигналдар мен мәлметтерді жіберудің берілген сапасын қамтамасыз ете алатын болып жобалану және қаналу керек. Бөгеулердің сигналдар жіберуіне ықпал етуін есептеу және осы ықпалдың кішірею жолдарын табу – кедергіге қалыпты қарсы тұратын кодтау туралы теорияның шешіліп отыратын басты мәселелердің бірі болып табылады.

Кедергіге қалыпты қарсы тұратын кодтау және қателіктерді түзу түзететін кодтау осындай байланыс жүйелерінле қолданылады – кері каналдың қайта жіберуге сауал жіберудің болмайтын немесе қол жетпейтін, арнадағы қайта жіберу сауалының іркілісі өте үлкен болуы немесе, ақыр аяғында, бөгеулер деңгейі соншалық үлкен, сондықтан қайта жіберудің саны өте көп болып кетеді.

Сигнал беру жылдамдығы – дегеніміз уақыт бірлігінде байланыс каналымен таралатын өзара мәліметтердің саны

. (9.1)

Өткізгіштік қабілет – дегеніміз берілген арна үшін максималды жетілетін мәліметті жіберу жылдамдығы

, (9.2)

мұндағы ДХ максимумы таратушының барлық ықтимал бөлістерімен ізделінеді немесе Нс көзінің барлық ФПВ. С мөлшері тек байланыс каналының сипаттамасы бола алады, және мәліметтер таратушының статисткасына тәуелді емес.