Бұрыштама

Бұрыштама – мекемеге келіп түскен іс қағаздарының бұрышына жазылатын мекеме басшының қысқаша нұсқауы.

Бұрыштама жазу – түскен құжат мазмұнымен сіздің танысқандығыңыздың ғана емес, сонымен қатар ол бойынша шешім қабылдағандығыңыздың, нұсқау бергендігіңіздің белгісі. Сіздің күнделікті танысып, нұсқау беретін құжаттардың сан түрлігіне қарай жазылатын бұрыштама түрі де соншалықты көп болуы мүмкін. Ең бастысы бұрыштама қысқа жазылуы керек. Онда нұсқауды орындауға тиіс адам мен орындалу мерзімі анық көрсетілу керек. Не істеу керектігі нақты көрсетілуі тиіс. Бұрыштамада мағынасы екіұшты сөздер жазылмайды.

Мысалы:

Алматы электротехника

Қарсы емеспін зауытының директоры

16.07.09 Н.Ә. Әміреев мырзаға

Өткізу бөліміні технигі

Н.Сағындықұлынан

өтініш

Қазақ ұлттық техникалық университетін бітіруіме байланысты мені өткізу бөлімінің инженері қызметіне ауыстыруыңызды сұраймын.

12.02.2011ж. қолы

15.07.09 (Қолы)

Бұрыштама құжаттың бірінші бетінің жоғары жағына, ал брошюра түріндегі құжаттардың мұқабасына жазылады.

Қаламмен, мүмкіндігінше анық, үлкендеу етіп, қысқартуларсыз жазу керек. Нұсқауды орындау тапсырылатын адамның аты-жөнінің басқы әріптері, фамилиясы, орындау мерзімі анық жазылады, күні, айы екі санмен көрсетіледі. Мысалы, 03.03. («3 наурыз» емес), 05.01. («5 қаңтар» емес). Бұрыштама ресми стильде жазылады. Басы артық сөздер қолданылмай, істің негізгі мәні ғана айтылады. Бұрыштамаға күні жазылып, басшының қолы қойылады немесе фамилиясы жазылады.

Бұрыштаманың түрлері:

Қарсы емеспін Келісемін Қаралсын Талқылансын Бекітілсін Бекітемін Тапсырылсын Ұсыныстар даярлансын Комиссия құрылсын Баяндалсын Таныстым Растаймын Куәландырамын Шара қолданылсын Жеке еңбек шарты бұзылсын Қызметінен босатылсын

17. Жұмыстан шығарылсын 18. Өтемақы төленсін 19. Мәселе қаралады 20. Қабылданбайды 21. Орындалсын 22. Шешілсін 23. Қаралады 24. Іске қосылсын 25. Жарамсыз деп табылсын 26. Жауапты адам тағайындалсын 27. Қосымша мүмкіндіктер қарастырылсын 28. Жолға қойылсын 29. Бақылауға алынсын 30. Өзгерістер енгізілсін 31. Тағайындалсын 32. Арнайы комиссия құрылсын

Негізгі сөздік:

Қарсы емеспін – не против

Келісемін – согласен

Қаралсын – рассмотреть

Талқылансын – обсудить

Бекітілсін – утвердить

Бекітемін – утверждаю

Тапсырылсын – поручить

Ұсыныстар даярлансын – подготовить предложения

Комиссия құрылсын – создать комиссию

Баяндалсын – доложить

Визирование

Пройдя первичную обработку, документ поступает ответственному лицу на рассмотрение. Просмотрев документ, ответственное лицо выносит свое решение, пишет фамилию, расписывается и ставит дату т.е. визу.

Виза (визирование) пометка должностного лица на документе.

Виза (визирование) – это не только знакомство с содержанием вновь поступившего документа, вместе с тем, это знак принятия решения по данному документу и инструкция к ее выполнению.

Основные требования, предъявляемые к визе (визирование):

• точность

• конкретность

• лаконичность

На внутренние и внешние документы виза накладывается в левом верхнем углу. На служебных документах и факсах виза (визирование) накладывается на первой странице документа.

Виза (визирование) включает следующие сведения:

• фамилию, имя и отчество исполнителя

• содержание задания

• личная подпись ответственного

• день, месяц, год визирование

Самый эффективный символ даты - это арабские цифры, например: 15.01.2013г.

Если дата дня или месяца состоит из одной цифры, то впереди цифры ставятся «0».

Например: 04.02. 2013г.

СОБЖ (СРСП) тапсырмалары

Сөздерді қазақшаға аударыңыздар:

составная часть документа - реквизит –

постоянный реквизит - переменный реквизит –

полная информация - требующий –

необходимый - заполняется –

типографическим способом - документация -

организционно - распорядительные документы –

документы, регулирующие трудовые отношения -

документы, регулирующие гражданско-правовые отношения –

визирование - резолюция –

регистрационный номер документа –

отметке о поступлении документа в организацию-

справочные данные об организации –

текст документа - заголовок текста –

отметка об утверждении документа - дата –

официальные документы - способ расположении документа –

единая форма - названии организации –

общепринятый стандарт - при подготовке документа –

обязательный - подпись –

Тест тапсырмалары:

1. Деректеме дегеніміз –

а) құжаттың ресімдеудің негізгі түрі;

ә) құжатты толтырудың тәсілдері;

б) құжаттың жеке құрамды бөлігі;

в) құжаттың ресімдеудің негізгі элементтері:

2. Деректеме –латын сөзі –

а) «жазу мәнері, жазу құралы» деген сөз;

ә) «қажетті, талап етілетін» деген сөз;

б) «құжаттау, құжаттама» деген сөз;

в) «дәлелдеу тәсілі, куәлік» деген сөз;

3. Деректеменің түрлері -

а) күрделі,қарапайым;

ә) айрықша,ерекше;

б) қолайлы, көрнектілігі;

в) тұрақты, ауыспалы;

4. «Гриф утверждения документа» сөзінің аудармасы –

а) құжатты бекіту грифі;

ә) құжатты толтыру үлгісі;

б) құжатты тіркеу туралы;

в) құжатты анықтау туралы;

5. Деректемелерге қойылатын бірінші талап:

а) ресми құжатты тіркеудің басты элементі;

ә) ресми құжатты толтырудың міндетті элементі;

б) ресми құжатты орындаудың басты белгісі;

в) ресми құжатты есепке алудың негізгі бөлігі;

6. Деректемеге қойылатын екінші талап:

а) орналасуы заң актілерімен бекітілген;

ә) толтырылуы стандартқа сай келеді;

б) орналасу тәртібі стандартпен анықталған

в) бірінші басшының қолы қойылады;

7. Тұрақты деректемелерге –

а) Анықтама, қолхат, сенімхат, өтініш, қаулы, бұйрық жатады.

ә) ҚР Мемлекеттік Елтаңбасы, ҚР наградаларының бейнесі жатады.

б) Ішкі және сыртқы құжаттар, мекменің өз құжаттары жатады.

в) Түпнұсқа, көшірме, отпуск, выписка, дубликат жатады.

8. Тұрақты деректеме дегеніміз –

а) бірыңғай нысандағы типографиялық тәсілмен жасалатын құжат;

ә) мекеменің ішкі және сыртқы құжаттары;

б) мекеменің әрекеті, қызметін көрсететін құжат;

в) мекеменің басқа мекмелермен қарым-қатынасы;

9. Ауыспалы деректеме дегеніміз –

а) құжатты тіркеу кезінде толтырылады.

ә) құжатты жіберу кезінде толырылады.

б) құжатты анықтау кезінде толтырылады.

в) құжат дайындау кезінде толтырылады.

10. Тұрақты деректемелерге-

а) құжаттың коды, мекеменің логотипі, ұйымның атауы жатады.

ә) құжаттың нөмірі, мекеменің құжаты, ұйымның жұмысы жатады.

б) құжатты қабылдау, тіркеу, анықтау, жікте, анықтау жатады.

в) құжатпен жұмыс, құжатты толтыру, құжаттысақтау жатады.

11. Создания документов и их отправления в дело-

а) құжаттың тіркелуі және анықталуы;

ә) құжаттың іске асырылуы және сақталуы;

б) құжаттың адресат бойынша жіберілуі;

в) құжаттың орындалуы және іске жіберілуі;

12. Названия вида документа и регистрационный номер документа –

а) құжаттың мекемеге түсірілуі және қабылдануы;

ә) құжаттың бөлінуі және таратылуы;

б) құжат түрінің атауы және құжаттың тіркеу нөмірі;

в) құжаттың орындалуы және іске жіберілуі;

1. тапсырма . Нүктенің орнына тиісті сөздерді қойыңыз.

Құжат – ............., ............... деген мағынаны білдіреді. Құжат қандай да бір ............, бір нәрсеге деген ......... растайтын іс қағазы. Құжат ..........

куәландыратын іс қағазы. Бір нәрсе туралы ................. куәлік. Құжаттың басты қызметі - ......................, ............, ............. . Құжатты топтастыру - .......... мен ...................... бойынша бөлу. Құжатқа қойылатын қосымша талаптар .............., .............., ................ . Құжаттың басты қызметі –

.........., .............., .............. . Құжатқа қойылатын басты талаптар - ......., ........., ............, .........., ..............., .............. . Құжаттың негізгі қызметтері – олар: ................, ................., ..............., .............., ................., ............... .