73. Қанның түсті көрсеткіштерін есептеу жолдарын талдаңыз

Жұмыстың мақсаты: Қандағы гемоглобин мөлшерін анықтау, қанның түсті көрсеткішін және бір эритроциттегі гемоглабиннің молекула санын есептеп шығару тәсілдерімен танысу.

Жұмысқа қажетті құрал – жабдықтар: Гемометр, стерилизацияланған ине, 0,1 N тұз қышқылы ерітіндісі, сорғыш қағаз, мақта, спирт, эфир, йод, дистилденген су. Жұмыс адамдармен н/е күні бұрын дайындалған жануарлар қанымен жүргізіледі.

Жұмыстың барысы:

1) Гемоглабинді анықтау үшін қандағы гемоглабинді тұз қышқылының көмегімен тұз қышқылы гематинге айналдырады да, оның түсін стандартты ерітінді түсімен салыстырады. Ол үшін арнаулы аппарат – сали гемометры деп аталатын аспап қолданылады.

2) ҚТК = НВ *Э / Э (алғ. 3 цифр)

3) Бір эритроциттегі гемоглобиндер санын есептегенде гемоглобиннің салмақ мөлшерін өте кішкентай өлшем – пикограммен (ПГ) көрсетеді.

ЭГС =НВ г/л / Э (млн) = ПГ

4) Қанның түсті көрсеткішін номограмма бойынша анықтау.

Қорытынды: НСІ-ды (0,1 нормальды) гемометрге құйдық. Саусақтан қан алып, 0,02 мл қан құйдық. Оған дистильденген су құйып, араластырамыз.

Араластырғанда алынған нәтижеміз - 60.

74. Қандағы гемоглобин мөлшерін анықтау әдісін талдаңыз.

Жұмыстың мақсаты: Қандағы гемоглобин мөлшерін анықтау, қанның түсті көрсеткішін және бір эритроциттегі гемоглабиннің молекула санын есептеп шығару тәсілдерімен танысу.

Жұмысқа қажетті құрал – жабдықтар: Гемометр, стерилизацияланған ине, 0,1 N тұз қышқылы ерітіндісі, сорғыш қағаз, мақта, спирт, эфир, йод, дистилденген су. Жұмыс адамдармен н/е күні бұрын дайындалған жануарлар қанымен жүргізіледі.

Жұмыстың барысы:

1) Гемоглабинді анықтау үшін қандағы гемоглабинді тұз қышқылының көмегімен тұз қышқылы гематинге айналдырады да, оның түсін стандартты ерітінді түсімен салыстырады. Ол үшін арнаулы аппарат – сали гемометры деп аталатын аспап қолданылады.

2) ҚТК = НВ *Э / Э (алғ. 3 цифр)

3) Бір эритроциттегі гемоглобиндер санын есептегенде гемоглобиннің салмақ мөлшерін өте кішкентай өлшем – пикограммен (ПГ) көрсетеді.

ЭГС =НВ г/л / Э (млн) = ПГ

4) Қанның түсті көрсеткішін номограмма бойынша анықтау.

Қорытынды: НСІ-ды (0,1 нормальды) гемометрге құйдық. Саусақтан қан алып, 0,02 мл қан құйдық. Оған дистильденген су құйып, араластырамыз.

Араластырғанда алынған нәтижеміз - 60.

75. Қандағы эритроциттер санын анықтау

Жұмыстың мақсаты: Эритроциттерді санауға арналған камераның құрылысымен, қанды сұйылту және ондағы эритроциттерді анықтау тәсілімен танысу.

Жұмысқа қажетті құрал – жабдықтар: Горяевтің есептеу камерасы, эритроцитті араластыратын құрал, микроскоп, жабынды әйнек, ине, 2 % хлорлы натрий ерітіндісі, дистильденген су, спирт, эфир, йод, мақта.

Жұмыстың барысы:

1. Қанды сұйылту

2.Горяев камерасын жұмысқа дайындау.

3.Эритроциттерді санау.

Х = А * 4000 * 2000 / 80.

Х --- 1мм³ қандағы эритроциттер саны, А ---80 кіші квадратшадағы н/е үлкен квадраттағы эритроциттер саны. А/80 --- бір кіші квадратшадағы эритроциттер саны 1/ 4000 --- кіші квадратшаның көлемі. 200 --- қанды сұйылту дәрежесі.

Қорытынды: Саусақтан қан алдық. Эритроциттер санын анықтау үшін Горяев камерасын 3 % қолдандық. Оған 4 мл NaCI + 0,02 мл араластырып, болған соң эритроциттер санын мынадай формуламен есептеп шығардық:

А-480

Х = А * 4000 * 2000 / 80 = 4800000

Эритроциттер санын есептедік.

76 )Адамның назарын қажет ететін жұмысты істеу кезінде жұмыс қарқындылығын талдаңыз. Адамның жұмыс істеу қабілеттілігі жөнінде еңбек қызметінің көрсеткіштері бойынша баға беруге болады(уақыт бірлігіндегі орындалатын еңбек операцияларының саны мен сапасы).Алайда өндірістік жағдайларда бұл көрсеткіштерге қызметшіге тәуелсіз өндіріс кемшіліктері әсер етуі мүмкін:материалдардың, құралдардың , энергияның жетіспеуі немесе шикізаттың қанағаттанарлықсыз сапасы , т.б . Сондықтан жұмыс істеу қабілеттілігін зерттеу үшін әдетте организмнің функционалдық жағдайының көрсеткіштерін өолданады,бұл сол немесе басқа кәсіби қызметті адамның потенциалдық орындау мүмкіндіктерін сипаттайды.Бұл жұмыста ойлау еңбегінің бір түрі-корректор қызметі моделденеді.Қажетті құрал –жабдықтар : назардың негізгі қасиеттерін анықтауға арналған корректуралық кестелер мен суреттер , көру өткірлігін анықтауға арналған кестелер, форстер периметрі, секундомерлер.Жұмыс барысы: Студенттер 5 адамнан тұратын топтар құрады:біреуі зерттелуші және төртеуі тәжірибе жүргізушілер . Тәжірибе жүргізушілер зерттелушінің көру өткірлігі мен ахроматикалық көру өрісін , жүрек соғысының жиілігін ,тыныс алу жиілігін анықтайды .Кестелер мен суреттер көмегімен зейінін тұрақтылы мен назар аудара алуын бағалайды, содан соң , зерттелуші кестемен жұмыс істеуге кіріседі.Жұмыс істеу ұзақтығы 10 мин . Зерттелуші тәжірибе жүргізушінің тапсырмасымен әр минут ішінде кестеден әртүрлі әріптерді іздестіреді(бірінші минутта–И,екінші минутта – Н,т.б. ), оған қоса бір минутта табылған әріптердің жалпы санын есте сақтайды. Тәжірибе жүргізуші әр минут соңында зерттелушінің жұмысын тоқтатады,корректуралық кестеде аялдамалар шақтарын 1,2,3,4,5 және т.б сандарымен белгілеп бір минутта зерттелушінің тапқан әріптер санын дәптеріне енгізеді .Зерттелушіні кестені соңына дейін қарап шығып , қайтадан басына келеді , осылай он минут жұмыс істейді . Жұмыстың жылдамдығы жөнінде он минут ішінде қаралған белгілердің жалпы саны бойынша бағалайды. Дәлділігі жөнінде он минут ішінде жасалған қателердің жалпы саны бойынша бағалайды. Әртүрлі зерттелушілердің жұмыс істеу қабілеттілігін салыстырыңыз , зерттелген функционалдық көрсеткіштердің қайсысы жұмыс істеу қабілеттілігін бағалауда ақпаратты көбірек бергенін көрсетініз.

77)Адамның жоғары және төменгі температурасы.Терінің адаптациясын анықтау әдісін талдаңыз. Организмнің төменгі температура жағдайына бейімделуін, тек климаты суық аймақта тұру ғана емес, сонымен қатар, суық цехтарда, мұздатқыштарда еңбек ету де қажет етеді. Бірақ, бұл жағдай тәулік бойы емес, адам организіміне қалыпты температурамен алмаса отырып әсер етеді. Бұндай жағдайда бейімделу кезеңдері өшкін көрініс береді. Алғашқы күндері суық температураға жауап ретінде жылу өнімінің өсуі үнемсіз, артық, жылудың берілуі айтарлықтай шектелмеген сипатта болады. Бейімделудің тұрақты кезеңі орныққаннан кейін жылу өндірілу үрдісі артады да, жылудың қоршаған ортаға организмнен берілуі кемиді. Яғни, жылудың өндірілуі мен бөлінуі жаңа жағдайда дененің тұрақты температурасын ұстауға мүмкіндік беретіндей болып үлесімге келеді. Бұл жерде атап кететін жайт: бейімделуге суыққа рецепторлардың бейімделуін қамтамасыз ететін механизмдер де қосылады. Жоғары температура организмге табиғи және жасанды жағдайларда да әсер етеді. Жасанды жағдай адамның еңбек ететін үй-жайдағы температураның жоғарылығына байланысты. Бұл жағдайда қолайлы температурада болу, жоғары температурада болумен алмасып отырады. Бұл мысалда бейімделудің бірінші кезеңі жылу өндірілуі мен жылудың қоршаған ортаға берілуінің негізгі механизмдерінің бірі – тер бөлінуінің арасында тепе-теңдіктің болмауымен байланысты.Бейімделу жылу түзілуінің төмендеуімен, дененің бетінен жылудың берілуі жеңілдеуімен жүреді.Адамның жоғары қоршаған орта температурасы жағдайында жұмыс істеуіне бейімделу бірнеше кезеңнен тұрады. Бірінші кезеңнің ұзақтығы 7-9 күн. Шеткі қан тамырларының бірден кеңеюіне байланысты жүректеің соғуы артады. Әсіресе бірінші күндері шеткі қан тамырларының кеңеюі айналымдағы қан көлемімен сәйкес келмеуіне байланысты артериялық қан қысымы төмендейді. Адам терісінде жанасуды , ауырғанды және температураны сезетін рецепторлар бар. Жанасуды сезетін рецепторлар дененің сыртында біркелкі орналаспаған . Олардың ең көбі саусақ ұштарында , алақанында , тілдің ұшында ,ал азы-арқа терісінде орналасқан.

Жұмыстың мақсаты :Терінің түрлі бөлімдерінің кеңістік сезімталдығын анықтау.

Жұмысқа қажетті құрал-жабдықтар:Эстезиометр (Вебер циркулі)

Жұмыстың барысы : Тәжірибе адамға жүргізіледі ,ол орындықта көзін жауып отырады.Вебер циркулін азырақ ашып қойып саусақтың ұшына тигізеді.Адам циркульдің екі ұшын бірдей сезуі тиіс . Осы мөлшер тактильдік кеңістіктің сезіміне тең . Дененің әр жерінің сезімталдығын зерттеу.

Қорытынды:Жұмысты берілгендей Вебер циркулімен дененің әр бөлігіне әсер еттік. Қолдың алақаны мен саусағына әсер еткенде онша әсер етпеді,яғни олар ондайға бейім болып келеді . Ал білек пен иыққа әсер еткенде тітіркену қатты болады . Себебі бейімделмеген , сезімтал болып келді . Арқаға сезімталдық орташа болады .

Қолдың саусағы :онша емес

Алақан , иық , білек : қатты

Арқа : орташа сезеді.

78.Қан айналымының токтауының температурага әсерін аныктау әдісін талдаңыз. Қанайналымы жүйесі жүрек пен қанайналымның үлкен және кіші шенберінен тұрады.Бұл жүйенің кіндігі-жүрек насос тәрізді канды сығымдап қантамырларына айдайды да оның үздіксіз ағысқа айналуын қамтамасыз етеді.Жүрек токтап калса табиғи ырғағы бұзылса,не әлсіресе ,кан дене тіршілігіне кажет мөлшерде тарамайды да,сан қилы өз қызметін аткара алмайды.Қанайналымның үлкен шенбері жүректегі сол карыншасынан-қолқадан басталады.Қан қолқадан артерияларға одан әрі капиллярларга жетеді.Онда кан құрамындағы оттегі тіндерге,ал ондағы көмір қышқыл газы қанға өтеді ді,артериялык кан вена айналады.вена қаны капиллярлардан жіңішке венулаларға,одан әрі веналарға,жоғарғы және төменгі венаға жетеді де сол аркылы жүректің оң жүрекшесіне құйылады.Сонымен канайналымның үлкен шенберібітеді.Қанайналымның кіші шенбері оң карыншадан шыгатын өкпе сабауынан басталады.Оң карыншадан шыккан өкпе сабауындагы кан көмір кышкыл газға бай веналық қан.Бұл өкпе көпіршіктеріне карай артериялар аркылы агып отырып өкпе капиллярларына жетеді,осы сәтте кандагы көмір кышкыл газ өкпеге,ал оттегі керісінше канга отеді де веналық кан артериялык қанга айналады.Осыган сәйкес мына әдісті айтсак болады:ягни қолымызды бүгіп каннын жүруін баяулатып,канша градуска төмендейтінін аныктадық.Тәжірибе барысы Жардембаевага жасалды.Канын баяулата отырып оның кан кысымының температурасы 34 градуска төмендеді.Ягни бұл тәжірибе канайналымының кан токтауының температурага байланысты және температурага әсері.Кан токталуы кезінде температура төмендейді.