9. Opisz funkcje prawa w społeczeństwie demokratycznym I autorytarnym. Państwo Demokratyczne - funkcje prawa:

1. Prawo jest jednym z podstawowych instrumentów sprawowania władzy publicznej

2. Prawo wyznacza ramy, w jakich mogą się poruszać podmioty sprawujące władzę

3. Prawo określa obowiązki i uprawnienia jednostek podlegających władzy państwowej

4. Prawo wyraża określone wartości preferowane przez władze publiczne. Te wartości są na ogół spisane w konstytucji. Wartości: suwerenem w naszym kraju są wszyscy obywatele RP, zasada przedstawicielstwa (naród rządzi państwem poprzez swoich przedstawicieli). Ważne jest to w jaki sposób ci przedstawiciele są wyłaniani.

W RP w wyborach do sejmu następuje 5 przymiotnikowe prawo wyborcze:

1. Prawo powszechne, czyli prawo do uczestnictwa w wyborach ma każdy pełnoletni obywatel RP, który najpóźniej w dniu głosowaniu skończy 18 lat. Wybory odbywają się w dniu wolnym od pracy

2. Zasada tajności – nikt nie ma prawa wywierać na nas nacisku co do wyboru sposobu politycznego. Jest to nasza samodzielna, suwerenna decyzja. W lokalu wyborczym muszą być kabiny, które gwarantują nam poczucie odosobnienia, w momencie podjęcia decyzji.

3. Zasada równości – każdy głos, każdego biorącego udział w wyborach jest jednakowo ważny.

4. Zasada bezpośredniości – w wyniku wyborów bezpośrednio powoływany jest organ. Głosujemy i po zakończeniu procesu już są wstępne wyniki parlamentu.

5. Zasada proporcjonalności – wybory proporcjonalne obowiązują tylko do Sejmu.

Państwo Autorytarne – jest to państwo, w którym system rządów kładzie nacisk na konieczność podporządkowania się jednostek władzy jednego przywódcy, obdarzonego talentami przywódczymi i dyplomatycznymi, niezachwianą moralnością i zdecydowanym charakterem.

Ustrój ten jest łagodniejszy i bardziej przystępny dla obywatela w porównaniu do totalitaryzmu jednak działa na podobnych zasadach. W systemie tym obywatel ma ograniczone prawa, co do uczestnictwa w sprawach związanych z polityką. W państwie autorytarnym nie ma narzuconej ideologii, według której ma funkcjonować każdy obywatel oraz jednostka posiada prawa obywatelskie, które są przestrzegane. Ustrój ten jest przyjazny dla obywatela w porównaniu to ustroju totalitarnego jednak działa na podobnych zasadach.

10. Wskaz różnice między normami prawnymi a moralnymi. Czy istnieją związki prawa z moralnością?

Różnice:

Przedmiot regulacji; Prawo reguluje tylko zachowania społeczne człowieka, a moralność – przeżycia oraz relacje człowieka do Boga, przyrody

Funkcji i charakteru regulacji; wystepuje wielośc systemów moralnych na terytorium państwa przy jednym systemie prawnym

Genezy Norm należących do moralności i prawa; normy moralne wpajane są przez wychowanie i uznawane za własne, normy prawne obowiązują ze względu na nakaz władzy państwowej

Sposobu ogłoszenia i formalizowania norm; normy moralne nie SA z reguły spisane i uporządkowane, normy prawne zazwyczaj są

Sposobu sankcjonowania norm, czyli sposobu Oborny wzorów określanych w normach sankcją naruszenia normy moralnej jest potępienie i odrzucenie ze strony grupy społecznej, sankcją naruszenia zaś normy prawnej – zastosowanie przymusu państwowego.

Podobieństwa:

Powiązania treściowe i funkcjonalne: Regulują one (prawo i moralność) w dużej części te same zachowania ludzi. Mają przy tym często taką samą treść, a więc nie tylko, że się nie wykluczają, ale wręcz dopełniają, wzmacniając siłę swego oddziaływania. Strefy zastosowania obu norm się pokrywają. Związki funkcjonalne między prawem a moralnością ujawniają się w procesie tworzenia prawa, jego stosowania przez organy państwa oraz przestrzegania przez adresatów.

11. Budowa przepisu prawnego ( hipoteza, dyspozycja i sankcja).

Norma prawna – najmniejszy, stanowiący sensowną całość, element prawa. Reguła postępowania zewnętrznego stworzona na podstawie przepisów prawnych, ustanowiona przez kompetentny organ władzy w odpowiednim trybie, generalna (nie jest skierowana do jednego, ściśle oznaczonego adresata, ale do grupy podmiotów określonych przy pomocy nazwy rodzajowej) i abstrakcyjna (dotycząca powtarzalnych zachowań, wielokrotnego zastosowania, uniwersalna), ogłoszona i chroniona przez państwo aparatem przymusu.

Hipoteza, poprzednik - To człon normy prawnej określający warunki, których zaistnienie powoduje możliwość przypisywania komuś obowiązku lub uprawnienia.

Dyspozycja (następnik) – drugi element składowy normy prawnej. Określa ona postępowanie, do jakiego zobowiązany jest - w okolicznościach określonych przez hipotezę - adresat normy. Dyspozycja stanowi rdzeń normy prawnej. W prawie karnym jest to określenie czynu, pierwsza z części wchodzącej w skład budowy przepisu karnego. Niezastosowanie się adresata do dyspozycji prowadzi do sankcji

Sankcja: Człon normy prawnej określający konsekwencje prawne zachowania niezgodnego z obowiązkiem sformułowanym w dyspozycji.

Sankcje prawne - gdy jednostka narusza normy prawne lub, gdy wykonała określony przepis prawny pozwalający jej uzyskać nagrodę

Sankcje towarzyskie - sankcje stosowane nieformalnie w zbiorowościach o charakterze wspólnoty w przypadku realizacji bądź łamania norm i wartości przyjętych w zwyczajach

Sankcje moralne - doznawane przez jednostkę w postaci poczucia winy, w momencie uświadomienia sobie rozbieżności między własnym postępowaniem, a przyjętymi normami społecznymi zinternalizowanymi w niej w postaci sumienia (normami moralnymi).