3.Пән бойынша дәрістер кешені

Тақырып сұрақтары

- экономикалык ғылымдар жуйесінде басқару ғылымының пәні;

- менеджменттің теориялық және методологиялық негіздері. Теория мен практика бірлігі, менеджментті зерттеудегі тарихи жэне логикалық тәсілдер;

- басқару әдістерінің жиынтығы.

Негізгі түсініктер

Теория, басқару, басқару әдістері, экономика ғылымының жүйсі.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- менеджмент туралы түсінік;

- менеджмент мәселесі;

- менеджмент түрлері: өндіріс менеджменті, қаржы менеджменті, инновация менеджменті, инвестиция менеджменті, дағдарысқа қарсы менеджменті, халықаралық менеджмент және басқалар;

- басқарушы және басқарылушы кіші жүйелер, олардың бірлігі мен әрекеттестігі;

- менеджер жэне оның функциялары.

Негізгі түсініктер

Менеджмент – бұл ұйымның мақсатына жетуге қажетті жоспаралу, ұйымдастыру, координациялау және бақылаудың интеграцияланған үрдісі.

Менеджмент – бұл нарықтық шарттарында жұмыс істейтін кәсіпорынның түрлі принциптер, функциялар және әдістерді қолдану негізінде оптималды шаруашылық нәтижелерге жетуге бағытталған кәсіби қызметтің ерекше түрі.

Менеджмент- бұл максималды тиімділікпен алға қойған мақсаттарға жету үшін капитал, ғимараттар, материалдар және еңбек сияқты ресурстарды тиімді қолдану және координациялау.

Менеджмент келесі түрде анықталады:

1 қызмет түрі;

2 менеджмент үрдіс ретінде анықталады;

3 менеджмент адамдар категориясы ретінде анықталуы мүмкін;

4 менеджмент басқару органы ретінде;

5 ғылым ретінде;

6 өнер ретінде.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- ұйым туралы тусінік;

- ұйымның жалпы сипаттамалары;

- ұйымның негізгі ерекшеліктері мен түрлері;

- формальды (ресми) және формальды емес (бейресми) ұйымдар;

- еңбекті көлденең және тік бағытта бөлу;

- басқарудың объектісі мен субъектісі.

Негізгі түсініктер

Ұйым, ұыймның түрлері, ұыймның заңдары, ұйыс ұрдісі, ұйымның объектісі мен субъектісі, басқару деңгейы.

Әдебиеттер

[1-7]

Тақырып сұрақтары

- ұйымның iшкi ортасы туралы түсінік;

- ішкі айнымалылар: мақсаттар, кұрылым, міндеттер, технология жэне адамдар;

- сыртқы орта сипаттамалары: факторлардың өзара байланыстығы, ортаның күрделілігі, ортаның қозғалмалылығы, ортаның бeлгiciздiгi;

- тура эсер ететін орта: жабдықтаушылар, материалдар, капитал, еңбек ресурстары, тұтынушылар, бәсекелестер;

- жанама эсер ететін орта: экономика жағдайы, әлеуметтік-мәдени факторлар, саяси факторлар, жергілікті халықпен қарым-қатынас. Технология факторының сыртқы аспектілері.

Негізгі түсініктер

Ұйымның тұтастығы жіне оның ашық жүйелігін екі шартталған салаға бөлуге болады: ол ішкі және сыртқы орталары деп бөлінеді.

Ішкі ортаның өзгерістік мінезіне: оның құрылымы (өндірістік, басқарушылық), мақсаттары мен басқарудың міндеттері, технологиялары және адамдар. Ұйымның ішкі ортасы – ол ортаның ортақ бөлігі және ұйымның ішіндегі іс-ірекеттер.

Сыртқы орта басқарушы стратегиялық екі тәуелсіз жүйелердің жиынтығымен: макроорта және тікелей орта деп болып бөлінеді.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- басқарудың ұйымдастыру құрылымы туралы түсінік;

- басқарудың ұйымдастыру құрылымын жобалау ;

- жобалау кезеңдерінің сипаттамасы

Негізгі түсініктер

Сызықтық, функциональдық, сызықтық-штабтық, матрициалық құрылымының түрлері. Басқару нормасы немесе мөлшері. Ұйымдастыру құрылымының тиімділігінің параметрлері.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- ақпарат туралы түсінік;

- ақпарат басқару кызметінің пәні ретінде;

- ақпараттың басқару тиімділігіне әcepi;

- ақпаратының анықтамасы, қасиеттері классификациясы. Информацияға қойылатын талаптар;

- фирма ішіндегі ақпаратя жүйесінің негізгі қағидалары, мәселелері мен функциялары.

Негізгі түсініктер

Ақпарат, ақпарат қасиеті, ақпаратқа қайылатын талаптар, фирма ішіндегі ақпарат жүйесі.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

Негізгі түсініктер

- басқарудағы коммуникацияның ролі;

- менеджменттегі көлденең және тік коммуникациялар;

- коммуникациялық процесс, оның кезеңдері мен лементтері;

- жеке адам арасындағы және топтық коммуникациялар;

- қарым-қатынас түрлері мен ұйымдастыру түрлері;

- іскерлік қарым-қатынастың дамуы қарым-катынастың жеке адамдық және кәсіпшілік факторлары.

Коммуникация, горизанталды және вертикалды коммуникация, коммуникация үрдісі.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- менеджмент процесіндегі шешімнің ролі;

- шешімдері туралы түсінік және олардың классификациясы;

- басқару шешімдерін қабылдау тәсілдері;

- басқару – шешімдер сапасының көрсеткіштері;

- шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыру кезеңдері.

Негізгі түсініктер

Басқарушылық шешім – мақсатқа жетудің тура немесе жанама қандай да бір әрекетін іске асырудың қажеттілігін тудыратын, ойланып жасалған шешім.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- менеджменттің әдістері басқару тәсілдер жүйесіндегі алатын орны;

- Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын үдету үшін көбінесе халық шаруашылығының барлық деңгейлеріндегі басқарудың экономикалық тәсілдеріне көшудің маңызы;

- Басқарудың негізгі әдістері.

Негізгі түсініктер

Экономикалық әдістердің тұтас жуйесі нарықтық экономика жағдайында мынадай қызметтерді атқарады: реттеуші, теңгерімші және бөлуші. Экономикалық әдістердің көмегімен тауарларды өндіру мен айырбастауда, тауарлардың экспорты мен импортының көлемі мен бағытында және де басқа да экономикалық процестерде құрылымдық жылжулар реттеледі.

Әлеуметтік-психологиялық тәсілдері, әлеуметтік-психологиялық басқару тәсілдерінің классификациясы мен әдістері.

Әкімшіл-өкімдік тәсілдердің басқару тәсілдері, әкімшіл-өкімдік тәсілдердің басқару тәсілдердін өзара байланысы.

Тақырып сұрақтары

- ұйымдастыру функциясының мазмұны;

- ұйымдастыру функциясын орындау процесіндегі негізгі қағидалар;

- басқару қызметін ұйымдастыру ерекшеліктері ментүрлері;

- функцияларды, өкілетілектері жауапкершілікті бөлу;

- басқару қызметін тәртіптеу (ережелеу) және нормалау (мөлшерлеу).

Негізгі түсініктер

Ұйымдастыру, сызықтық басқару құрылымы, функциналды басқару құрылымы, сызықтық функционалды басқару құрылымы, дивизионалдық басқару құрылымы және т.б.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- жоспралаудың мазмұны, мақсаттары мен міндеттері;

- жоспар түрлері, жоспарлау формалары;

-стратегиялық жоспарды жасау тәсілдері, процедуралары мен ережелері;

- стратегиялық жоспарды бағалаудың сандық және сапалық критерийлері;

- стратегияны жүзеге асыру процесін басқару;

- тактикалық жоспарлау. Тактикалық жоспарды жасау сипаты мен процедурасы.

Негізгі түсініктер

Жоспарлаудың түрі мен анықтамасы, жоспарлаудың принцептері, жспарлаудың әдістері, жоспар, жоспарлау, стратегия, стратегиялық жоспарлау, миссия, тактика, саясат, бюджет, бизнес жоспар, нарық.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- қажеттіліктер мен мотивациялық мінез-құлық;

- алғашқы және екінші реттегі қажеттіліктер;

- мотивацияның мазмұндық теориясы: А. Маслоу бойынша қажеттілік иерархиясы, Ф. Герцбергтің екі факторлық теориясы, МакКлелландтың қажеттіліктер теориясы;

- мотивацияның процессуалдық теориясы: күту теориясы, әділеттілік теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі (үлгісі).

Негізгі түсініктер

Мотивация – бұл өзін және басқаларды өзінің жеке бастың мақсатына немесе ұйым мақсатына жету үшін жандандыратын, ынталандырып құлшылдыратын процесс.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- басқарудағы бақылаудың объективті қажеттілігі;

- басқарудағы бақылаудың функциялары мен түрлері;

- бақылау технологиясы: бақылау концепциясынтаңдау, бақылау мақсатын анықтау, бақылау нормасын (мөлшерін) сақтау, бақылау әдістері, бақылау көлемі мен саласы;

- бақылау процесі. Бақылау процесінің кезеңдері.

Негізгі түсініктер

Бақылау кезендері мен түрлері, тәуелді, тәуелсіз бақылау, фирма ішіндегі бақылау, ұйым тәртібінің ерекше аспектілерін бақылау, бақылаудағы кедергілер мен қарсыласулар.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

-адамның жеке потенциалы мен оның іскерлік қабілеті ұйымның дамуының бастапқы қағидалары мен көздерін анықтау

- этикет – адам тәртібін реттеудің бір нысаны;

- іскерлік этикет ережелері;

- іскерлік этикеттің ерекшеліктері;

- кәсіби этикет.

Негізгі түсініктер

Этика – адамдардың моральдық сана-сезімдеріне, олардың өзара қатынастарына, қимылдарына ғылыми-теориялық дәлелдеме беретін және зерттейтін ғылым. Формалды және формалды емес топтар. Хоторн эксперименттері. Хоманс моделі. Өкілеттіліктер мен комитеттер.

Әдебиеттер

[1-5]

Тақырып сұрақтары

- лидерлік теориясына шолу жасау;

- жеке адманың қасиеті мен көзқарасы жағынан қарағандағы тәсілі;

- тәртіптілік тәсіл. Жағдайлық тәсіл;

- лидер-әлеуметтік архитектор ретінде;

- құрылым мен бюрократия;

- лидер және белгісіздік. Кадрлар жүйелерінің компоненттері. Формалды емес лидер;

- басшылық стилі туралы түсінік және олардың түрлері, оны құрастыру факторлары;

- басшылықтың автократтық, демократтық және либералдық стилі.

Негізгі түсініктер

Әлеуметтік психологияда шағын топтағы көшбасшылар деп, мақсатқа жету мақсатында топқа жетекшілік ететін, басқа топ мүшелермен өзара қарым-қатынас орнататын адам қызметін атайды.

Топ қызметінде “көшбасшы” ұғымына сипаттама бергенде әлеуметтік психологияда мынадай жағдайлар бөліп қарастырылады:

Біріншіден, көшбасшыны қызмет орнына ресми түрде ешкім ұсынбайды, ол басшылық позицияны топтың ашық немесе жабық келісімімен атқарады;

Екіншіден, топ қабылдаған нормалар мен құнды бағыт бағдарламалар жүйесі көшбасшының қолдауымен жүзеге асады;

Үшіншіден, топ өміріндегі арнайы, алайда біршама мәнді жағдайларда көшбасшы тиісті роль атқарады;

Әдебиеттер

[1-5]