36) Co to są jednostka uczestnictwa I certyfikat inwestycyjny?

Jednostka uczestnictwa jest to czesciowa aktywów funduszu inwestycyjnego. Inwestycja w fundusze inwestycyjne jest równoznaczna z zakupem jednostek uczestnictwa. Jednostki w funduszu są na bieżąco wyceniane, dzięki czemu inwestytujących jest w stanie określić swój stan posiadania. Jednostki uczestnictwa nie są papierami wartościowymi. Są dziedziczne, ale niezbywalne. Oznacza to ze nie można ich odstąpić innej osobie. Mogą być natomiast zapisane komuś w testamencie, a w przypadku braku go wchodzą w masę spadku. Jednostki uczestnictwa są podzielne. Najczęściej podawane są z dokładnością do 5 miejsc po przecinku.

Certyfikat uczestnictwa to papier wartościowy na okaziciela emitowany przez fundusz inwestycyjny typu zamkniętego. W przeciwieństwie do jednostek uczestnictwa, ich odpowiednika w przypadku funduszu otwartego certyfikat może być przedmiot obrotu giełdowego. To znacznie podnosi jego atrakcyjność zwłaszcza, że emisja certyfikatów odbywa się w określonym tylko terminie czasu. Fundusz inwestycyjny zamknięty nie dokonuje umorzeń na wzór funduszy otwartych. W ten sposób giełda jest miejsce gdzie może dojść do wymiany certyfikatów pomiędzy uczestnikami funduszy.

37) Sektor bankowy przed I po 1989 roku

Pozycja i zadania systemu bankowego w Polsce przed rokiem 1989 określone były przez charakter ustroju gospodarczego oraz wprowadzoną przez organa władzy politykę gospodarczą. Była to gospodarka centralnie zarządzana, o wysokim stopniu dyspozycyjności wszystkich instytucji wobec władz naczelnych. Można również powiedzieć, cytując za W. Wilczyńskim, że była to gospodarka rzeczowa, w której pieniądz, traktowany instrumentalnie, nie pełnił samoistnej funkcji kryteryjnej. Oznaczało to, że wybór ekonomiczny, podejmowane decyzje w minimalnym zakresie były uwarunkowane rachunkiem pieniężnym. Pieniądz był, i to w ograniczonym stopniu instrumentem realizacji wcześniej podjętych decyzji rzeczowych. Mimo to w latach 80–tych nastąpiło w pewnej mierze urynkowienie gospodarki – istota systemu ekonomicznego pozostała niezmieniona [2]. W tym też okresie centralistyczny system gospodarki znajdował obicie w pozycji, charakterze i funkcjach Narodowego Banku Polskiego i innych ówczesnych banków. NBP jako „monobanku” cechowało: · służebna obsługa pieniężna rzeczowych procesów gospodarczych bez możliwości dyskutowania na temat wysokości i celowości wypłat; · brak znaczącego wpływu na państwową politykę budżetową; · finansowanie budżetu bezprocentowym kredytem.

Z dniem 1 stycznia 1990 r. rozpoczęło się wcielanie w życie „Rządowego programu stabilizacji gospodarczej”, co oznaczało [6]: · powrót do gospodarki pieniężnej (opanowanie hiperinflacji, dewaluacja, wewnętrzna wymienialność, odejście do instrumentalnego traktowania pieniądza), · uruchomienie mechanizmu rynkowego (liberalizacja cen i zahamowanie inflacjogennego wzrostu płac, przywrócenia równowagi rynkowej, odejścia do centralnego, nierynkowego podejmowania decyzji itp.), · mikroekonomizację gospodarki i rozpoczęcia jej prywatyzacji. Przełom ustrojowy w gospodarce oznaczał całkowitą zmianę pozycji i roli banków. Z dnia na dzień banki stały się kluczowymi instytucjami i ogniwami funkcjonowania gospodarki. Przejęcie nowych funkcji napotkało od razu wiele barier zarówno w postaci złej sytuacji finansowej, jak i nawyków odziedziczonych po poprzednim systemie, nie doceniającym racjonalnej gospodarki pieniężnej. Wystąpiła też poważna bariera infrastrukturalna, braki wyposażenia. Mimo to w szybkim tempie nastąpiło przekształcenie się banków z niesamodzielnych jednostek wykonawczych w organizacje podejmujące suwerenne decyzje. Narodowy Bank Polski zyskał znaczny stopień autonomii w polityce pieniężno–kredytowej. Wśród zadań NBP nadrzędne miejsce zajęło umocnienie pieniądza polskiego oraz wspieranie polityki gospodarczej państwa. [7]. Wprowadzone zostały rynkowe zasady kredytowania budżetu państwa. NBP starał się również odejść od stosowania ujemnej realnej stopy procentowej. W regulowaniu podaży pieniądza NBP połączył metody rynkowe z nierynkowymi. Finansowanie deficytu budżetowego zostało ograniczone do ściśle określonych kwot. NBP przestał również być bankiem bezpośrednio obsługującym przedsiębiorstwa i indywidualnych klientów. Wyodrębnione z NBP banki komercyjne, państwowe o ogólnokrajowym zasięgu działania przejęły obsługę przedsiębiorstw państwowych, często silnie zadłużonych. Wysoki odsetek tzw. złych kredytów w niektórych bankach wymagał od początku ich dokapitalizowania poważnymi sumami w formie restrukturyzacyjnych obligacji Skarbu Państwa. Banki te zostały przeznaczone do prywatyzacji, której warunkiem jest jednak uprzednie pozbycie się złych długów. Państwowe banki komercyjne były początkowo dość liberalne w udzielaniu kredytów. Występowały też przejawy poczucia nadrzędności, świadomości przewagi, uprzywilejowanej sytuacji w porównaniu z innymi bankami.