59. Przedstaw I omów przebieg I skutki rewolucji w Iranie.

W Iranie doszło do wybuchu rewolucji islamskiej. Jej pierwsze symptomy były widoczne już w połowie lat 70, gdy nasiliły się protesty wobec polityki rządzącego Iranem : szaha Rezy Pahlawiego, który zgadzał się na napływ obcokrajowców i europeizacje kraju.

Wszelki opór tłumił przy pomocy policji.

Duchowym przywódcą opozycji był ajatollah Chomeini, który wraz przerodzeniem się masowych demonstracji w rewolucję, 1 lutego 1979r. wrócił z emigracji i stał się nowym przywódcą państwa.

Iran ogłoszono Republiką Islamską i stał się on, pierwszym nowożytnym państwem o charakterze religijnym.

60. Przedstaw przyczyny, przebieg I skutki interwencji zsrr w Afganistanie:

Geneza:

Zanim doszło do inwazji ZSRR na Afganistan, w 1973r. w wyniku zamachu stanu obalono króla i proklamowano republikę, na której czele stanął: Mohammed Daud. Po obaleniu monarchii współpraca partii komunistycznej działającej na trenie Afganistanu nasiliła się. W kwietniu 1978r. doszło do przewrotu w wyniku, którego zamordowano Daud'a, a władzę przejął Mohammed Taraki.

W grudniu 1988r. doszło do podpisania radziecko-afgańskiego traktatu o przyjaźni, który stał się potem pretekstem do uzasadnienia interwencji ZSRR.

Taraki próbował wprowadzić radzieckie rozwiązania w państwie islamskim. To po pewnym czasie musiało zaowocować sprzeciwem miejscowej ludności. W efekcie reformy i zamachów na obyczaje i religijność, doszło do wojny domowej. Taraki został zamordowany.

Władze objął Hafizullah Amin, stając się prezydentem DRA (Demokratycznej Republiki Afganistańskiej). Wprowadził jednak nie wiele zmian i władze traciły popularność. Groziło to obaleniem zwolenników Moskwy, dlatego ZSRR zdecydowało się na bezpośrednią interwencje, aby nie dopuścić do wybuchu rewolucji islamskiej.

Przebieg:

Inwazja na Afganistan rozpoczęła się w nocy z 24 na 25 grudnia 1979r.

Już 27 grudnia dokonała się zmiana przywódcy Afganistanu. Prezydent Amin został zamordowany. Na jego miejsce osadzono przywiezionego z Moskwy Babraka Karmala.

Wkroczenie wojsk ZSRR wywołało sprzeciw i reakcje USA. Zaczęły one wspierać żołnierzy Mudżahedinów.

ZSRR oczekiwał pewnego zwycięstwa jednak szybko okazało się, że mimo zaangażowania znacznych, nowocześnie uzbrojonych sił, armia jest w stanie utrzymać kontrolę tylko nad miastami i szlakami komunikacyjnymi. Brutalność Rosjan spowodowała, że szeregi Mudżahedinów zaczęli wstępować przedstawiciele wszystkich grup narodowościowych Afganistanu.

Michał Grbadzow podął próbę zakończenia wojny. Babrak Karml został zastąpiony przez Mohammed'a Nadżibullaha, który rozpoczął przejście od ideologii komunistycznej do wartości islamu.

14 kwietnia 1988r. na konferencji w Genewie doszło do porozumienia przedstawicieli rządów Afganistanu i Pakistanu.

ZSRR podął decyzje o wycofaniu wojsk, a USA o zakończeniu pomocy dla Mudżahedinów.

Skutki:

Po wycofaniu wojsk ZSRR, rozpoczęły się wojny domowe.

61. Przyczyny upadku zsrr

Wewnętrzne:

- Głasnost - jawność, ujawnienie zbrodni NKWD i Stalina

• Pieriestrojka - Jej istotą była modernizacja gospodarki, częściowe jej urynkowienie, zwiększanie swobód obywatelskich i ocieplenie stosunków z państwami zachodnimi. Pieriestrojka stała się katalizatorem świadomości narodowej w republikach radzieckich, w pierwszym rzędzie bałtyckich i zakaukaskich, doprowadzając do rozpadu ZSRR i systemu komunistycznego.

Uskorienije

Pucz Janajewa z 1991

Zewnętrzne:

• przegrany wyścig zbrojeń SDI

porażka w wojnie afgańskiej