V. Работа ў парах.
Практыкаванне № 147. с. 86.
Практыкаванне № 148. с. 87 — абмеркаваць і запісаць. Узаемаправерка
VI. Работа з правілам.
Дзеці чытаюць правіла. Вызначаюць асноўныя палажэнні. Склада-юць схему-апору.
Практыкаванне № 150. с. 88 — пісьмо па памяці.
Настаўнік. Растлумачце сэнс прыказкі.
— Прачытайце прыказку арфаграфічна. Колькі слоўусказе? Пісьмо па памяці з апорай на першыя літары слоў: С с н з.
Палнятгзенне вьшікаў. Словы-дзеянні абазначаюць дзеянні прадметаў і адказваюць на пытанні шторабіць? што зрабіць?.
VII. Падвядзенне вынікаў урока.
Настаўнік. Ці згодны вы з наступнымі выказваннямі? Калі так, то з атрыманных літар складзіце слова.
О) Прыназоўнікі служаць для сувязі слоўу сказе.
К) Слова дом абазначае прадмет?
1) Дзеянні прадметаўадказваюць на пытанш што робіць? шторобяцъ?
2) Прыметы прадметаў адказваюць на пытанні які?якая?якія?.
Настаўнік. Якое слова атрымалася? (Кроп.) Што яно абазначае? (Рус. «укроп».) Дзе расце кроп?
VIII. Рэфлексія. • Я ўспомніў...
■ Мне спадабалася...
IX. Дамашняе заданне.
Практыкаванне № 152, г. 88. Вывучыць правіла.
Тэма: Сказ. Выражэнне у сказе закончанай думкі. Афармленне сказа на пісьме
Мэта: фарміраваць уяўленне пра сказ як способ перадачы закончанай думкі; вучыцъ вызначацъ межы сказа, правільна падбіраць інтанацыю, захоўваючы інтанацыю пачатку і канца сказа; паўтарыць правіла па оформлению сказа на пісьме.
Ход урока
I. Арганізацыйны момант.
Абмеркаванне верша.
Лянівы партфель
Партфель прыйшоў дамоў са школы, У ранку, ледзь прадзёршы вочы, на пухавік упаў хутчэй — наеўся бабчыных бліноў,
і вохкаў, як дзядуля кволы, знайшоў пенал, сабраўся моўчкі
і не расплюшчваў ён вачэй. і пацягнуўся ў школу зноў.
Пад вечар толькі прахапіўся, Партфель разгортваўкніжку рэдка,
знячэўку скокнуў да ката, лянівы, ён хітрьгў, хлусіў,
згубіў пенал, пад стол забіўся а скончыў першы клас нарэшце —
і ўжо заснуў надоўга там. не ведаў літараў усіх.
Настаўнік. Хто на самой справе бьгў лянівы?
— Усім жадаю плённай працы.
II. Хвілінка чыстапісання. Настаўнік. Якая літара лішняя?
3, д, ж, с. (Лішняя літара с, бо яна абазначае глухі зычны гук.)
К, б, ч, х. (Лішняя літара к, бо яна абазначае глухі зычны гук.)
76
А, е, ю, я. (Лішняя літара а, бо яна ўказвае на цвёрдасцъ папярэд-няга зычнага гука.)
Ц, з, т, ш. (Лішняя літара з, бо яна абазначае звонкі зычны гук.)
3 лішніх літар складзіце слова. (Сказ.)
Прапішыце ў сшытку.
Падвядзенне вынікаў. Прэзентацыя лепшых работ.
III. Новая тэма.
1) Калектыўная работа. Практыкаванне № 153. с. 90. Гулъня «Будзъ уважлівы».
Настаўнік вымаўляе сказ. Калі ён інтанацыйна закончаны, вучні «ставяць кропку» — кулачком правай рукі стукаюць па далоні левай і хорам вымаўляць: «Кропка». Незакончаны сказ дапаўняюць словамі, якія падыходзяць па сэнсе.
Ліса норку... (падрыхтавала). На дрэвах... (з'явіліся лісточкі). Вучанъ Ыша. У небе звіняць... (песні птушак). Прабіраецца лясны звярок. Мастак малюе. Доктар лечыцъ хворых... (людзей). Ніна поведала прыемную... (навіну). Хмарамі зацягнула ўсё... (неба). Дзяўчынкі з кветак збіралі... (насенне).
2) Работа з правілам. Складанне схемы — апоры.
Закончаную думку
Сказы выражаюць
Інтанацыю канца (!?.)
Настаўнік. Звярніце ўвагу! Вы ведаеце, што ў канцы сказа ста-вяцца: кропка, клічнік або пытальны знак. Мы размаўляем для таго, каб што-небудзь паведаміць. Як жа адрозніць паведамленне ад пы-тання? У вуснай мове нам дапамагаюць інтанацыя і паўза. А як быць на пісьме? Кропка камандуе знізіць голас, зрабіць паўзу. Пытальны знак — павысіць. Праўда, знакі прыпынку карысныя? Яны падобны на ноты. Без нот нельга праспяваць песню. Так і без знакаў прыпынку нельга правільна прачытаць сказ.
Падвядзенне вынікаў. У канцы сказа, які змяшчае паведамленне, ста-віцца кропка. Голас пад канец такога сказа паступова паніжаецца. У канцы сказа, які змяшчае пытанне, ставідца пытальнік. Пры вымаўленні пытальнага сказа голас павышаецца натым слове, на якое хацелі б атры-маць адказ.