4. Температуралық инверсия

5. қышқылды жауынның жаууы

240. Жердің деградациясының тууына әсер ететін факторлар:

1. жылу, ультрадыбыстық

2. екінші рет тұздану

3. биота

4. детрифагтар

5. минералды тыңайтқыштар

241. Биотехнологиялық процестер ненің көмегімен жүзеге асады?

1.жануарлардың

2. өсімдіктердің

3. балдырлардың

4. микроағзалардың

5. жауын құрттарының

242. Ауылдың ластануына тән антропогендік көздер:

1. электротасымал жолдары

2. пестицидтер мен минералды тыңайтқыштарды пайдалану

3. көгалдандыру

4. Өнеркәсіптік кәсіпорындар

5. мұнай өнімдерін қайта өңдеу

243. Атмосферада озон қабатының бұзылуына әсер ететін:

1. көміртегі диоксиді

2. күкіртті газ

3. Азот оксиді

4. хлор-фтор,көміртегі

5. иіс газы

244. Қоршаған орта тұрғындардың денсаулығына әсер ететін факторлардың қарқындылығына байланысты мынадай аймақтарға бөлінеді:

1. жоғары температура аймағы

2. жағымды экологиялық жағдай аймағы, қатерлі аймақ

3. экологиялық төтенше жағдай аймағы, экологиялық зардап аймағы

4. экологиялық зардап аймағы, қатерлі аймақ

5. санитариялық-қорғаныс аймағы, экологиялық дағдарыс аймағы

245. Жылу эффектісінің жылдам түзілуі атмосферада антропогендік әсерден газ қосылыстарының концентрациасының артуынан болды. Сол қосылыстарды атаңдар?

1. көмірқышқылы, метан, азот оксиді, фреондар;

2. күкіртті газ, метан, фреондар, азот оксиді;

3. күкіртті газ, көміртегінің диоксиді, , азот оксиді фреондар;

4. метан, фреондар, азот оксиді, көміртегі оксиді;

5. озон, формальдегид, метан, фреондар

246.Табиғаттағы ормандардың тура мәні дегеніміз не?

1. атмосфералық қысымды төмендетеді

2. қышқыл концентрациясының төмендеуі

3. ауаның ылғалдылығын көтереді

4. тіршілік ортасының азаюы

5. көмірқышқыл газын бөледі

247. Азот оксидінің адам ағзасына әсері:

1. рак тудырады

2. вирустарға қабылдағыштықты арттырады

3. қан тамырлар жүйесіне

4. өкпенің шырышты қабатын тітіркендіреді

5. бронхит пен пневмония тудырады

248. Атмосфераға шығаратын ең қауіпті газды атаңдар ?

1. Азот оксиді

2. Иіс газы

3. Күкірт оксиді

4. Озон

5. Көмірқышқыл газы

249. Биосфераға адамның жанама әсерінің негізгі түрі қайсысы?

1. үлкен аудандарда ормандарды кесу

2. ластану

3. жердің тұздануы мен шөлденуі

4. жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің жоғалуы

5. тұщы су қорларының таусылуы

250. Атмосфералық ауасы өте күшті ластанған қалалар

1. Семей, Ақтөбе,

2. Астана,Тараз,Ақтөбе

3. Жезқазған,Қостанай,Павлодар

4. Шымкент,Қарағанды,Балқаш

5. Алматы,Жамбыл,Өскемен,Темиртау

251. Мұнай шығару және мұнай өндірудегі судың құрамын ластайтын заттардың негізгі түрлері:

1.фосфор

2.радиактивті заттар

3. үстіртін белсенді заттар

4. Патогенді микрофлора

5. аммоний тұзы, сульфид

252. Тропикалық ормандардың азаюының салдары:

1. тасқындардың азаюы

2. атмосфераға оттегінің көбірек түсуі

3. топырақтың эрозиясының күшеюі

4. өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің жоғарылауы

5. жер сілкінісінің көбеюі

253. Жел эрозиясы дегеніміз:

1. айдалатын жерлердің жоғалуы

2. шаңды желдердің өнімді қабатын әкету

3. жыра жасау

4. атмосфераның тозаңдануы

5. адамның шырышты қабатына әсер ету

254. Морфологиялық адаптацияларға мыналар жатады:

1. ағзаның физиологиясындағы өзгерістер

2. ағзаның құрылымындағы өзгерістер

3. тәртібіндегі өзгерістер

4. өмір айналымдарындағы өзгерістер

5. қарсылық көрсетудің күшеюі

255. Тірі организмдер қоныстанған жердің геологиялық қабатын атаңыз:

1. Стратосфера;

2. Атмосфера;

3. Биосфера;

4. Гидросфера;

5. Ноосфера;

256. Биосфераның химиялық заттармен ластануы...... әкеледі:

1.тұрғындар арасындағы жұқпалы ауруларға

2.эндемиялық ауруларға

3.паразитарлық ауруларға

4.өндірістік жарақаттардың жиілеуіне

5.гастрит және асқазан ойық жарасы ауруларының төмендеуі

257. Атмосфераға оттектің негізгі түсетін көзі болып табылады:

1. бактериялардың тіршілік әрекеті

2. вулкандық құбылыс

3. мұздардың еруі

4. фотосинтез құбылысы

5. өнеркәсіп орындары

258. Өндіріс қалаларының қоршаған ортаны ластауының экологиялық зардаптары –бұл

1. технологиялық

2. адамдардың әлеуметтік-экономикалық жағдайының және денсаулығының нашарлауы

3. құқықтық,өнімділіктің төмендеуі

4. климаттың өзгеруі,озон қабатының бұзылуы

5. өнім сапасының нашарлауы, флора мен фаунаның жойылуы

259. Адам организміне аса жоғары деңгейде хром әсер еткенде

1. бронхиальды астма

2. бауыр,бүйрек капиллярлары зақымданады

3. жүйке аурулары, бүйрек қызметі бұзылады

4. Итай-итай ауруы мен бүйрек зақымдалады

5.мұрынның кілегейлі қабығы,тері жарасы пайда болады

260. Адам организміне аса жоғары деңгейде хром әсер еткенде

1. бронхиальды астма

2. бауыр,бүйрек капиллярлары зақымданады

3. жүйке аурулары, бүйрек қызметі бұзылады

4. Итай-итай ауруы мен бүйрек зақымдалады

5.мұрынның кілегейлі қабығы,тері жарасы пайда болады

261. Сулардың табиғи өзін-өзі тазартудың негізгі көрсеткіштеріне жатады:

1. ауыр металл концнтрациясы

2. судың температурасы

3. оттегіге биохимиялық қанығуы, нитрификация өнімдері

4. коагуляция

5. радиоактивті фон

262. Физиологиялық бейімделушілік деп:

1. ағзаның ішкі құбылыстарының өзгерісі

2. ағзаның құрылымының өзгерісі

3. тәртібінің өзгеруі

4. тіршілік циклінің өзгеруі

5. жануарлардың миграциясы

263. Атмосфераға оттектің негізгі түсетін көзі болып табылады:

1. бактериялардың тіршілік әрекеті

2. вулкандық құбылыс

3. мұздардың еруі

4. фотосинтез құбылысы

5. өнеркәсіп орындары

264. Сулардың табиғи өзін-өзі тазартудың негізгі көрсеткіштеріне жатады:

1. ауыр металл концнтрациясы

2. судың температурасы

3. оттегіге биохимиялық қанығуы, нитрификация өнімдері

4. коагуляция

5. радиоактивті фон

265. Су қоймаларының эвтрофикациялануы- бұл:

1.Құнарлы жерлердің көп аймағының су басуы

2. Су қоймаларына органикалық және минералдық заттардың көп мөлшерде түсуі

3. Жер асты суларының тәртібінің өзгеруі

4. Мелиорация үшін су ағынының аккумуляциясы

5. судың радиактивті заттармен ластануы

266. Су қоймаларының эвтрофикациялануы- бұл:

1.Құнарлы жерлердің көп аймағының су басуы

2. Су қоймаларына органикалық және минералдық заттардың көп мөлшерде түсуі

3. Жер асты суларының тәртібінің өзгеруі

4. Мелиорация үшін су ағынының аккумуляциясы

5. судың радиактивті заттармен ластануы

267. Су құрамында биологиялық заттардың болуы, әкелуі мүмкін:

1. Итай-итай ауруына

2. Іш сүзегі ауруына

3. Минамата ауруына

4. Квашиоркор ауруына

5. Алиментарлық маразм

268. Судың биологиялық ластаушыларына жатады:

1. Фенолдар

2. Балдырлар,вирустар,бактериялар

3. Радиобелсенді элементтер

4. СББЗ (Синтетикалық белсенді беткей заттар),пестицидтер,қышқылдар

5. Өлшемдік бөліктер

269. Қандай аурулардың себебі су болып табылады:

1. бөртпе сүзегі

2. іш сүзегі, туляремия

3. сіреспе

4. газды гангрена

5. бронхиальды астма

270. Этиологиялық бейімделушілік бұл:

1. ағзаның физиологиялық өзгерісі

2. ағзаның ішкі құрылымдарының өзгерісі

3. қарсылықтың күшеюі

4. тәртібінің өзгеруі

5. анабиоз жағдайына ауысу

271. Топырақты органикалық ластанудан өзіндік толық тазарту процестері бұл:

1. ультракүлгін әсері

2. минералдану

3. температура әсері

4. ластанудың жауын-шашынмен шайылуы

5. ластанулардың терең қабаттарына сүзілу

272. Химиялық заттардың топырақтан адам организміне түсу жолдары:

1. ауалы-тамшылы

2. тікелей жанасу арқылы

3. транслокациялық

4. аспирациялық

5. ингаляциялық

273. Протокооперация бұл:

1. Өзарақолайлы , бірақ ағзалардың болуы шарт емес

2. Өзарақолайлы және ағзалардың болуы керек

3. Өзара қарым-қатынас , ол жерде бір серіктеске пайда келеді,ал екіншісіне біріншісінің бар жоғы бәрібір

4. ер және ұрғашы даралардың қарым-қатынасы

5.екі түрдің бір-біріне басыңқы қарым-қатынасы

274. Топырақтың өзін-өзі тазартуы кезінде келесі заттар түзіледі:

1. қышқылдар

2. темір тотығы

3. метан, күкірт сутегі

4. фосфор қышқылы

5. сілтілер

275. Жерлерді шамадан тыс пайдалану бұл:

1. Топырақтың токсиндермен ластануы

2. Суару кезінде судың жоғарғы шығыны

3. Жерді ауыл-шаруашылық қажеттілігінен тыс пайдалану

4. Ормандарды шабу

5. Топырақ бөліктерінің желмен ұшуы

276. Эдафикалық факторларға мыналар жатады:

1. теңіз ағындары

2. геомагниттік аумақтардың әсері

3. жер сілкінісі

4. жергілікті жердің қатпарлары

5. топырақтың химиялық құрамы

277. Гумус деген – бұл:

1. топырақтың аналық қазбалары

2. топырақтың минералдық құрамы

3. топырақтың құнарлы қабатының бұзылуы

4. топырақ микроорганизмдері

5. топырақтың макроорганизмдері

278. Орографиялық факторға жататындар:

1. теңіз ағыны

2. геомагниттік өрістер әсері

3. жерсілкінісі

4. жергілікті жердің рельефі

5. топырақтың химиялық құрамы

279. Өлі табиғаттың экологиялық факторларына жатады:

1. абиотикалық фактор

2. биотикалық фактор

3. антропогендік фактор

4. орта жағдайына

5. өмір сүру жағдайына

280. Популяция деп:

1. белгілі бір аумақты ұзақ уақыт мекендейтін және экологиялық бірлік түзетін жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің жиынтығы

2. биоценоз құрамына кіретін түрлер

3. бір түрге жататын, белгілі бір аумақты ұзақ мекен ететін, өзара еркін будандаса алатын даралар жиынтығы

4. бірге тіршілік ететін түрлердің өзара қарым-қатынасы

5. белгілі бір ауиақты ұзақ мекендейтін, әртүрге жататын даралар жиынтығы

281. Геологиялық абиотикалық факторларға жататындар:

1. вулкандардың атқылауы

2. жергілікті жердің рельефі

3. ауаның ылғалдылығы

4. топырақтың тығыздығы

5. мұхиттардың тұздылығы

282. Биотикалық факторға жататындар:

1. эдафикалық

2. гидрологиялық

3. климаттық

4. геологиялық

5. түрішілік

283. Ағзаны төзімділік шегіне жақындататын немесе жоғарлататын фактор :

1. оптимальды