1.Негізгі әдебиет

1. М.С. Абротина. Нарықтық экономикадағы бағалық құрылым. Оқулық «Құжат және сервис» 2002.-256 б

2. А.И. Деева. Баға және бағалық құрылым. Оқу құралы- М. Экзамен 2003. – 288 б

3. В.Е. Есипов, Г.А. Маховикова. Қаржы нарығындағы баға құрылымы. Оқу құралы – Питер 2001.- 166 б.

4. С.И.Мумин. Құндылық баға құн Юрист. 20017-80 бет

5. И.А. Желтякова Бағалар және бағалық құрылым. Қысқаша курс. Оқу құралы. Питер 1999. – 112 б

6. И.Х. Салимжанов. Бағалық құрылым. Алматы-2000

2. Қосымша әдебиет

1. Герчикова И.Н. Маркетинг и международное коммерческое дело,-М.,Внешторгиздат,1990

2. Есипов В.Е., Маховикова Г.А.,Ценообразование на мировом рынке, учебное пособие,- М., 1996

3. Котлер Ф. Основы маркетинга,- М., Прогресс,1994

4. Левшин Ф. Мировые рынки и цены, М., 1990

5. Макконнел К. Р., Брю С., Экономикс,-М. Республика, 1993

6. Ноздрёва Р.Б., Цыгичко Л.И. Как побеждать на рынке. Ф и С,1991

7. Основы рыночного ценообразования, учебное пособие для студентов и слушателей

2-тақырып. Бағаның функциялары

1. Өлшеуші, есептік функция

2. Реттеуші функция

3. Ынталандыру функция

4. Қайта бөлуші функция

Оқытудың ұйымдастыру түрі: жалпылама дәріс

Дәріс мақсаты: бағаның қызметі туралы білім жүйесін алу.

Дәріс мазмұны

1. Өлшеуші, есептік функция

Баға өлшеуші қызметті атқарады. Баға тауарды жүзеге асырудың айналымына қызмет етеді, сол себепті тауарлық айналымның жеке қатысушыларының экономикалық қызығушылықтарына қызмет көрсетеді: өндіруші-делдал-тұтынушы. Бұл жағдайда ол тауар немесе қызмет көрсету бірлігіге алынатын және төленетін ақша мөлшері (немесе басқа тауар мен қызмет) ретінде сипатталады. Бағаның арқасында сатып алушы төлейтін, ал сатушы сатылған тауар үшін алынатын ақшаның мөлшерін анықтап, өлшеуге болады. Әр түрлі тауарлардың бағасын салыстыру арқылы оларды қымбат және арзан деп бөлуге болады. Егер бағалар қажеттілікті ескерсе, онда бұндай бағалардың қатынасы арқылы әр түрлі тауарлардың қажеттілігі туралы сөз қозғауға болады.

Көрсетілген фактілер бағаның әр түрлі тауарлардың құнын салыстыруға болатын салыстырмалы қызметін атқаратындығын көрсетеді.

Баға есептік қызметті жүзеге асырады. Бағаның көмегімен оның есептік функциясында макро және микро деңгейдегі барлық құндық көрсеткіштер есептеледі: ішкі жалпы өнім, қлттық табыс, тауар айналымының көлемі, өнеркәсіптің, жеке саланың өндірілген және жүзеге асырылған өнімінің көлемі. Баға өндіріс және заттың рентабельділігі, еңбек өнімділігі сияқты сапалық көрсеткіштердің есептеу құралы ретінде де көрсетіледі.

2. Реттеуші функция

Баға экономикалық процестердің реттеуші құралы ретінде сипатталады. Сұраныс пен ұсынысты өндіруші мен тұтынушының ақша-төлемдік қабілетімен байланыстыра теңестіріледі. Шектелмеген бәсекелестік нарығында теңестіру бағасы (сұраныс пен ұсыныс теңесуі болатын және сұраныс пен ұсыныс көлемі, баға мөлшері өзгермейтін баға) сұраныс пен ұсыныстың стихиялық әсерлесу нәтижесінде тағайындалады. Тауарландыру жағдайында өндіруші монополист бағаны түсірмей, байырғы бағасын сақтап, тауардың ұсынысын көтере алады. Нәтижесінде баға өзінің сапасын сұраныс пен ұсыныстың стихиялық күшінің нәтижесі ретінде жоғалтады. Оның деңгейі монополиялық тұтынушымен, әлде болмаса мемлекетпен жүргізілетін реттеу элементтерімен анықталады.

Өндіруші ресурс бағасы өндірушілерді қоғамдық масштабтағы арзан өндіріс ресурстарды қолдануға бағыттайды, яғни баға өндіруші ресурстарды бөлуде реттеуші рольді атқарады.