10 Асаблівасці Лексіка-Семантычных працэсаў у тэрміналогіі

Мнагазначнасць і аманімія: Тэрміны набываюць новыя значэнні у працэссе пастаяннага узаемадзеяння з агульнанажыунымі словамі (міжсістэмная мнагазначнасць, унутрыгаліновая мнагазначнасць, міжнавуковая мнагазначнасць). Аманімію трэба адрозніваць ад мнагазначных слоу. Амонімы сэнсавай сувяззі не маюць, значэнні іх розныя. Сустракаецца міжнавуковая аманімія, міжмоуныя амонімы. Сінанімія: Тэрміны-сінонімы—гэта найменні, якія адрозніваюцца паміж сабой адценнямі значэння або аб’ёмам семантыкі. Групы сінонімау: Абсалютныя—сінонімы не адрозніваюцца ні адценнямі, ні стылістычнай афарбоукай Семантычныя—адрозніваюцца аб’ёмам семантыкі. Стылістычныя блізкія па значэнню словы, якія маюць эмацыянальна-экспрэсіуную афарбоуку. Антанімія: Для антанімічных пар і радоу характэрны узаемадапауняльнасць, узаемазалежнасць кампанентау. Антонімамі можна назваць словы, якія супрацьпастауляюцца па значэнню.

11. Паходжанне лексікі бел.Мовы

Вылучаюцца 2 пласты лексікі паводле паходжання: Спрадвечная і запазычаная. Спрадвечная складаецца з 4 пластоу слоу: 1) Індаеурапейскія словы 3-1 тыс. да н.э; 2) Агульнаславянскія 2тыс. да н.э. 1тыс. н.э.; 3) Агульнаусходнеславянскія словы 8-13 ст.; 4) Уласнабеларускія 14-17 ст. Менавіта уласнабеларускія словы складаюць нацыянальную спецыфіку лексічнай сістэмы нашай мовы. Да запазычанфх адносяцца словы іншамоунага паходжання, якія у выніку семантычнага і ыанетыка-марфалагічнага асваення зрабіліся лексічнымі адзінкамі бел. мовы. Выдзяляюцца 2 групы запазычаных слоу: Са славянскіх моу і з неславянскіх. Са славянскіх моу: Стараславянізмы(раб), з рускай мовы(ссылка), з украінскай(боршч), з польскай(скарб), з чэшскай (блакіт). З неславянскіх: балтызмы(коуш), цюркізмы (арда), англіцызм(бокс), італізм(опера), з кітайскай (чай), з іспанскай(румба), германізмв(лагер) і інш. Пранікненне іншамоуных слоу—з’ява заканамерная для любой мовы. Гэта вынік палітычных, гандлёвых, эканамічных і культурных сувязей, цесных моуных кантактау народау свету.

12 Лексіка паводле сферы выкарыстання

Лексіка сучаснай бел. Мовы падзяляецца на 2 групы: Агульнаужывальную і абмежаванага ужывання. Агульнаужывальная з’яуляецца асновай слоунікавага складу бел. мовы. Лексіка абмежаванага ужывання падзяляецца на дыялектную, жаргонную, спецыяльную. Дыялектную лексіку складаюць словы, ужыванне якіх абмежавана пэунай тэрыторыяй, гэта словы мясцовых гаворак. Дыялекты—гэта самыя старажытныя моуныя адзінствы, нават больш старыя, чым сама бел. мова. На Беларусі выдзяляюць наступныя дыялекты: пауночна-усходні, пауднёва-заходні, сярэднебеларускі, заходнепалескі. Жаргонная лексіка—гэта гутарковая мова пэунай групы людзей, аб’яднаных агульнасцю звычак, заняткау, сацыяльнага становішча. Жарганізм не уваходзяць у лексіка-семантычную сістэму літаратурнай мовы, але могуць выкарыстоувацца у мастацкіх і публітыстычных творах для характарыстыкі персанажау. Спецыяльнай лексікай карыстаюцца прадстаунікі пэунай галіны навукі, прафесіі ці роду заняткау. Асноунымі разрадамі спецыяльный лексікі з’яуляюцца тэрміны, нуменклатурныя назвы і прафесіяналізмы.