33.Графика як раздеу мовазнауства. Беларуски алфавит

Письмовая мова перадаецца графич знаками,якия маюць форму малюнка,иероглифа,литары. У наш час ольшасць народу свету карыстаюцца гукавым пьсьмом пры яким графичны знак абазачае асобны гук ци спалучэнне гукау мовы. Раздел мовазнауства,яки вывучае письмовым знаки,а таксама суадносины литр и гукау называецца ГРАФИКАЙ

ГР вывучае систэму усих сродкау письмовай мовы, графичныя абазначэнне. У графицы вызначаюцца асноуные гукавыя значэнни литар,агульныя умовы их ужывання. Адна з асноуных задач ГР вызначыць суадносины литар и гукау. Графика цесна звязана с мовазнауствам.У першую чаргу з фанетыкай и фаналогияй,арфаграфияй. Словы пишуцца на аснове сумеснага дзеяння графики и арфаграфии. Графика арыянтуецца непасрэдна на вымауленне и вызначае литарнае значэнее гукау.

Алфавит-усе литары той ци иншай мовы, размешчаныя у пэуным парадку.У сучасным бел алфавите 32 литары. Паслядоунасць литар у алфавите умоуная,але яна устойливая и абавязковая. Апостраф – надрадковы знак – литарай не з яуляецца

36.Беларуская графичная систэма. Прынцыпы беларукай графики.Суадносины памиж литарами и гуками у беларускай мове

Асноуныя прынцыпы:

сучаная беларуская графика заснавана на 2 прынцыпах-гукавым и складовым.

ГУКАВЫ – 1 и той гук на письме зауседы абазначаецца 1 и той же литарай. (а,э,о,у,ы,д,ж,р,т,ч,ш и тд)

СКЛАДОВЫ – некаторыя гуки абазначаюцца на письме дзвюма литарами – галоснай и зычнайна

Паводле складовага прынцыпу звычайна передаецца на письме мяккасць и цвердасць зычных гукау, а таксама гук (й). Гэты прынцым мае важнае практычнае значэнне, бо эканомиць графичныя сродки:не трэбы уводзиць у алфавит яшчэ 14 литар для абазначэння мякких зычных (бь,пь и инш)

Беларуская графика (систэма знакау для перадачы гукавай мовы) вызначае наступныя суадносины памиж гукам и литарай:

1.иснуе поуная адпаведнасць (цэгла,будынак,разумны)

2.1 гук можа абазначацца двумя,трымя литарами (джала,дзеци,шэсць)

3.адна литара можа абазначаць два гуки:яблык,свае

4.адной литарай можа абазначацца розными литарами:горад,ганак (выбухны г), пирог (х)

5.1 гук можна абазначацца розными литарами (масла-мяса –(маса)

37.Арфаграфия як раздел мовазнауства. Арфаграма и апорнае написанне. Арфаграфия и графика,фанетыка,арфаэпия.

Арфаграфия-сукупнасць правил агульнапрызнаных и абавязковых,якими рыгулюецца перадача вуснай мовы на письме. Сучасная беларуская арфаграфия-систэма правил,якая сведчыць аб граматычнай и арфаэпичнай унармаванасци литаратурнай мовы

Арфаграма-написанне,якое адпавядае правилам арфаграфии. Арфаграмай можа быць не тольки литара,але и злитнасцть-раздельнасць написання слоу,вяликая або маленькая литара и инш. У методыцы выкладання арфаграфии адрозниваюць арфаграмы тэарэтычныя (напрыклад,суф. Ць у дзеясловах тыпу сядзець,писаць)

Практычныя (зычныя у канцы слоу:д,з,б у словах сад,мароз,дуб)

Апорнае написанне:

Называюцца так таму,што пры их дапамозе вызначаюцца иншыя написанни. Их написанне не выкликае цяжкасцей,бо по

унасцю адпавядае вымауленню. (дом,том,пыл,нага)

Арфаграфия и графика:

Литарами як графичным сродкам можна па-рознаму перадаваць на письме гукавы склад слова. Так,напрыклад,тэарэтычна магло б быць написана и нясвижски,нясвишски,и нясвиски

Арфаграфия и арфаэпия:

Сучасныя арфаэпичныя нормы беларускай литаратурнай мовы гистарычна склалися на аснове вымаулення,уласцивага перш за усе сярэднебеларуским гаворкам;яны выпрацоувалися паступова. Станауленне их цесна звязана з гисторыяй беларускай арфаграфии.

Арафаграфия и фанетыка

Арфаграфия абапираецца на фанетычную систэму.