11.Is қисығы; is қисығының графигін шығару.Is қисығындағы бюджеттік салық саясаты. Is қисығының көлбеуіне әсер ететін факторлар оның жылжуы (графикалық түрде ашып көрсету).
Тауарлар мен қызметтер нарығындағы байланысты түсіну үшін игіліктер нарығындағы макроэкономикалық тепе-теңдікті қарастыру қажет.Оны IS қисығы арқылы көрсетуге болады.Ол тауарлар мен қызметтер нарығында пайда болатын пайыздық мөлшерлеме мен табыс көлемі арасындағы байланысты көрсетеді.
R
IS
Y
IS қисығының әрбір нүктесі берілген пайыздық мөлшерлеме кезінде табыстың деңгейін көрсетеді.
Дискреционды бюджет-салық саясатының негізгі құралдары:
1)тауарлар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алулар көлемдерінің өзгерісі;
2)салық салулар сомаларының өзгерісі.
G мен T тұрақты деп алсақ,бюджет салық саясатының өзгеруі IS қисығын жылжытады.
Т өмендегі графигімде мемлекеттеік шығындардың G1→G2 дейін өсуі IS қисығын қалай өзгеретінін көру үшін Кейнс кресі бейнеленген,бұл жағдайда r пайыз тұрақты r деп алынған.Кейнс кресі бюджет саясатының өзгеруі жоспарланған шығындарды өзгертетінін көрсетеді.
Салықтардың азаюы,мемлекеттік шығындардың өсуі табысты өсіреді,ол IS қисығын оңға жылжытады.Салықтардың өсуі,мемлекеттік шығындардың азаюы табысты азайтып,IS қисығын солға қарай жылжытады.
1)T↓ немесе G↑→E↑→Y↑→IS↑
2)T↑ немесе G↓→E↓→Y↓→IS↓
Тауарлар мен қызметтерге сұранысты өсіретін бюджет-салық саясатының өзгерісі IS қисығын оңға жылжытады.Ал сұранысты кемітетін бюджет салық саясатының өзгерісі IS қисығын солға жылжытады.
E
Y=E
E2=C+I+G
∆G
B
E 2=E1 E1=C+I+G
450
Y1 Y2 Y
r
r*
IS IS1
Y1 Y2 Y
12.Lm қисығы; lm қисығының графигін шығару.Lm қисығындағы ақша-несие саясаты. Lm қисығының көлбеуіне әсер ететін факторлар оның жылжуы (графикалық түрде ашып көрсету)
13.IS- LM үлгісі (графикалық түрде). IS- LM моделі және жиынтық сұранысты шығару, АD өзгерісі.
14.Ақша функциялары. Ақша агрегаттары. Сандық ақша теориясының теңдеуі. Ақша айналым жылдамдығы.
15.Ақша нарығындағы тепе-теңдік. Ақша мультипликаторы және ақша ұсынысы. Артық резервтер нормасы.
16.Ақша сұранысы және әсер етуші факторлар оның жылжуы (графикалық түрде ашып көрсету). Фишер теңдеуі.Ақша сұраныс және мотивтері.
17.Жұмыссыздық, оның түрлері әсер ететін факторлар. Оукен заңы, оның теңдеуі.
18.Филипс қисығы, оның теңдеуі мен графигі. Инфляция, оның теңдеуі мен түрлері.
19.Экономикалық өсудің сипаты мен көздері. Р.Солоудың экономикалық өсу моделі.
20.Экономикалық өсудің тобтық факторлары. Экономикалық өсудің тұрпаттары және өлшенудің әдістері.
21.Өсудің стационарлық тәртібі мен қорланудың «алтын ережесі» (графикалық түрде ашып көрсету).
22.Экономикалық өсуге әсер ететін факторлар: жинақ нормасы (графикалық түрде ашып көрсету).
23.Экономикалық өсуге әсер ететін факторлар: технология нормасы (графикалық түрде ашып көрсету).
24.Экономикалық өсуге әсер ететін факторлар: халықтың өсу нормасы (графикалық түрде ашып көрсету).
25.Ашық экономикадағы ұлттық табысты есептеуі.
26.Капитал қозғалыс шот және ағымдағы операциялар шоты. Капитал мен тауарлардың халықаралық ағымдары
27.Капитал қозғалыс шотына және ағымдағы операциялар шотына әсер етуші саясаттар (графикалық түрде ашып көрсету).
28.Номиналды және нақты валюта айырбас бағамы. Таза экспорт және нақты айырбас бағам.
Экономистер екі түрлі айырбас бағамды ажыратады:атаулы (номиналды) айырбас бағамы және нақты айырбас бағамы.
Номиналды айырбас бағамы дегеніміз-екі ел валюталарының салыстырмалы бағасы.Мысалы:АҚШ доллары мен Қазақстан теңгесінің айырбас бағамы 1долларға 150 теңге болса,яғни сіз әлемдік валюталық нарықтарда 1 долларды сатып алу үшін 150 теңге бересіз.
Енді нақты айырбас бағамына тоқталайық.Нақты айырбас бағамы-бұл екі елде өндірілген тауарлардың салыстырмалы бағасы.Яғни, нақты айырбас бағамы бір елдің тауарларын екінші елдің тауарларына қандай қатынаста ауыстыра алатынымызды көрсетеді.Атаулы және нақты айырбас бағамдарының арасындағы байланысты көрсету үшін бір тауар мысалын көрсетейік.Мысал ретінде теледидарды алайық.АҚШ-та өндірілетін теледидарлар 1000 доллар тұрады делік,ал қазақстандық теледидар 75000 теңге тұрады.Екі елдегі теледидар бағасын салыстыру үшін оларды бір валютада өрнектейік.Егер 1 доллоар 150 теңге тұратын болса,америкалық теледидар 150000 теңге тұрады.
Нақты айырбас бағамы және таза экспортқа тоқталатын болсақ.Осыған дейін қарастырғанымыздай ,баға сұранысқа ықпай етеді,яғни отандық және шетелдік тауарлардың салыстырмалы бағалары осы тауарларға деген сұранысты анықтайды.Егер нақты айырбас бағамы төмен және отандық тауарлар бағасы салыстырмалы төмен болса,біздің ел тұрғындары импорттық тауарлармен салыстырғанда отандық тауарларды көбірек алады және осы себептен шеьел тұрғындары да біздің тауарларды тұтынуды ұлғайтады. Бұл жағдайда таза экспорт көлемі үлкен болады.Егер нақты айырбас бағамы жоғары және отандық тауарлар бағасы шетелдік тауарлар бағасымен салыстырғанда жоғары болса,онда біз ел тұрғындары импорттық тауарларды көп тұтынады және шетел тұрғындары да біздің елдің тауарлады тұтынуды азайтады.Бұл жағдайда таза экспорт көлемі азаяды.Нәтижесінде таза экспорттың функциясын шығаруға болады:NX=NX(E).Оның қисығы төмендегідей болады:
E
E1
E2
NX(E)
NX1 NX2