3.Кастрычніцкая рэвалюцыя на Беларусі.

25 кастрычніка 17 года у Петраградзе бальшавікі правялі ўзброеннае паўстанне супраць Часовага ўрада. Яго члены былі арыштаваны, а ўлада передадзена другому ўсерасіўскаму з’езду саветаў. З савету ў знак пратэсту выходзяць меншавікі і эсэры. 26 кастрычніка пры мінскім савеце быў створаны ваенна-рэваоюцыйны камітэт заходняга фронту, які стаў паўнамоцным органам улады. Прыхільнікамі часовага ўраду быў створаны камітэт выратавання рэвалюцыі. Першага лістапада бальшавікі разагналі камітэт выратавання рэвалюцыі. На працягу кастрычніка-лістапада 17 года савецкая ўлада была ўстаноўлена на ўсёй неакупаванай тэрыторыі Беларусі. Кіраўнікамі ВРК становіцца Мяснікоў і Ландар. Для ўмацавання новай ўлады правозділіся з’езды саветаў саветаў рабочых і салдацкіх дэпутатаў. Бы ў выбраны галоўныы кіруючы орган Выканаўчы камітэт заходняй вобласці і заходняга фронту Аблвыкамзах. Пры ім быў створаны выканаўчы орган Савет народных камісараў (СНК), які ўзначаліў Ландар. Бальшавікі ліквідавалі судовую сістэму і ўводзілі рэвалюцыйныя трыбуналы. Браліся пад кантроль фінансы. Прамысловасць нацыяналізавалася. Аграрнае пытанне вырашалася згодна з дакрэтам аб зямлі. Кіраўнікі аблвыканзаха займалі рэзка негатыўную пазіцыю па пытанню нацыянальнага самавызначэння Беларусі. У Беларускім нацыянальным руху адбыўся раскол. Частка падтрымала бальнавікоў. Савецуая ўлада абвясціла права на вольнае самавызнчэнне народу. Вялікая Беларуская Рада пачынае падрыхтоўку ўсебеларускага з’езда,які павінен быў вырашыць далейшы лёс беларусаў. Бальшавікі даручаюць адной з беларускіх арганізацый у Пецярбургу Беларускаму абласному камітэту таксама рыхтаваць усебеларускі кангрэс. Усебеларускі з’езд адбыўся з 5(18) снежня ў Мінску. У ім ўдзельнічала 1872 дэлегаты. Склалася дзве фракцыі “абласнікоў” і радаўцаў. У ноч на 18 снежня аблвыкамзах разганяе ўсебеларускі з’езд. 18 лютага пасля зрыву мірных перамоў с Германіей пачынаецца германскае наступленне і большая частка Беларусі аказалася пад нямецуай акупацыяй. Аблвыканзах эвакуірывался ў смаленск.

7.Бсср у межваенны перыяд

7.1Бсср у гады нэПа

Першая сусветная вайна, грамадзянская вайна, Польская інтэрвенцыя, выклікалі эканамічны крызіс. Для забеспячэння харчаваннем рабочых и чырвонай армии, праводзілася палітыка “ваеннага камунізму”, для якой характэрны увядзенне харчазвёрсткі, нацыяналізацыя прамысловасці, адмена прыватнага гандлю, пераход сістэмы размеркаванння у рукі дзяржавы.

10 з’езд РКП(Б) у сакавіку 21 года пряныў рашэнне аб увядзенні НЭПа. Гэта была спроба дзяржавы спалучыць у адзінай палітыкай эканамічнай сістэмы прынцыпы капіталістычнага і капіталістычнага гаспадарвання.

Мерапрыемствы НЭПа

У сельскай гаспадарцы.

1) Харчразвёрстка – харчпадатак, які на 30-50 % быў меншы, вылічваўся с плошчы пасеваў і ўстанавліваўся да пачатку сельскагаспадарчых работ.

2) Лішкі хлеба, якія заставаліся пасля здачы падаткаў, селянін меў права прадаць.

3) Было уведзена 13 падаткаў. З 23 года пачынаецца пераход да грашовага падатка. Сялянам дазволілі свабодна выбіраць формы землекарыстання: сялянскія арцелі, абшчыны, індывідуальныя гаспадаркі ў выглядзе хутароў і адругоў. Дазвалялася выкарыстанне наёмнай рабочай сіле пры умове, што наймальнік працуе сам.

У прамысловасці.

Адбывалася дэцэнтралізацыя прамысловасці, пераход на гаспадарчы разлік і на . Ствараліся трэсты, якія малі поўную гаспадарчую і фінансавую незалежнасць.

У гандлі.

Уводзілася свабода гандлю у трох відах: дзяржаўным, кааператыўным і прыватным. У БССР прыватны капітал у гандлі займаў вядучае месца.

У сферы фінансаў і рэдыту.

1)У 22 – 24 годзе ыбла праведзена грашовая рэформа і быў уведзены забяспечаны золатам чырвонец.

2)Ствараліся камерцыйныя банкі, таварыства ўзаемнага крэдыту, ашчадныя касы.

3)Уклады не падлягалі канфіскацыі і дзяржава гарантавала іх тайну.

У сацыяльнай сферы.

1)Адмянялася усеагульная працоўная павіннасць, працоўныя арміі і ўраўняльная плата працы.

2)Камплектаванне прадпрыемстваў рабілася праз біржы працы, а заработная плата вызначалася ў залежнасці ад зробленай работы.

Асаблівасці НЭПа ў Беларусі:

* НЭПманамі ў Беларусі былі пераважна яўрэі, што прыводзіла да росту антысіметыскіх настрояў.

* Павелічэнне калькасці хутароў у памешчыкаў у выніку мэтанакіраванай палітыкі Беларускага ўрада, які імкунўся вырашыць праблемы перанаселенасці вёскі.

* Ліквідацыя розых грашовых адзінак ў памежных раёнах Беларусі пасля ўвядзення савецкага чырвонца.

НЭП аказаў станоўчае значэнне для аднаўлення гаспадаркі БССР. Да 27 года народная гаспадарка дасягнула ўзроўню даваеннай. (усё было адноўлена за 7 гадоў)

Да значных грамадска-палітычных падзей перыяду НЭПа адносяцца стварэнне СССР 30 снежня 1922 года і два ўзбуйненні (24 і 26 год) тэрыторыі рэспублікі.