Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Zhauaptar.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
342.48 Кб
Скачать

27. Мәмілелер ұғымы және оның түрлері.

Мәміле заң фактілерінің бірі болып табылады. Мәмілелер – азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтары мен міндеттерін белгілеуге, өзгертуге не тоқтатуға бағытталған әрекеттері. Мәміле құрамы 4 элементтен құралады: 1. Мәмілеге қатысушы субъектілер; 2. Мәміленің субъективтік жағы (ерік және ерік білдіру3.Мәміле нысаны. 4. Мәміле мазмұны (тараптар құқықтары мен міндеттері). Мәмілелер ауызша және жазбаша нысанда (мына мәмілелер жазбаша түрде жасалуы тиіс:

- тараптардың біреуі заңды тұлға болса;

- 100 АЕК-тен жоғары сомаға жасалынатын;

- орындалуы кейінге қалдырылса;) жасалынады.

Заң құжаттарында не тараптар келісімінде белгіленген реттерде жазбаша мәмілелер оларды нотариат куәландырғаннан кейін ғана жасалды деп танылады. Мұндай талапты сақтамау мәміленің жарамсыз болып қалуына әкеліп соқтырады. Егер заңнамалық актілерде өзгеше көзделмесе, мемлекеттік не өзге де тіркелуге тиіс мәмілелер тіркелгеннен кейін ғана жасалды деп саналады.Мәміленің маңызы жақтардың еркі мен ерік білдіруінен тұрады.Ерік білдіру ауызша,конклюденттік әрекеті арқылы жазбаша (жай немесе нотариалдық) және үндемей қалу жолымен білдірііледі.

Конклюденттік әрекет сол арқылы тұлғаның мәмілеге қатысуға ниет білдіру әрекеті.Мәселен,азамат автоматқа ақша салу арқылы,ондағы тауарды алуға деген еркін білдіреді. Үндемей қалу заңдарда немесе тараптардың келімімінде көзделеген реттерде мәміле жасауға ерік білдіру болп табылады.Мысалы,егер мүлікті жалға алушы шарт мерзімі бітіп кетсе де,жалға берушінің тарапынан қарсылық болмаса,онда алға алушы бұрынға щартқа сүйене отырып мерзіміне қарамай ақ пайдалана беруіне болады.Мәмімленің түрлері:Мынадай түрлерге бөлінеді:Біржақты және екі немесе көп жақты;ақыл және ақысыз;нақты және консенсуалды;каузалды және абстарктілі;шартпен жасалған;биржалық.Біржақты мәміле заңдарға немесе талаптардың келісіміне сәйкес жасалуы үшін бір тараптың ерік білдіруі қажетжәне сол жеткілікті болатын мәміле.Біржақты мәмілелер тым көп бола бермейді.Шарт жасасу үшін екі тараптың (екі жақты мәміле) не үш немесе одан да көп тараптың (көп жақты мәміле) келісілген ерік білдіру қажет.Тарап өз міндеттемелерін орындағаны үшін ақы алса немесе тараптар бір біріне бір нәрсе беруі керек болса,бұл ақылы мәміле.Ал,тарап екінші тарапқа одан ақы алмай немесе ешнәрсе бермей бір нәрсені ұсынуды міндетіне алған мәміле ақысыз болып сесептелінеді.Консенсуалды мәмілелер келісіміге келген сәттен бастап азаматтардың құқықтары мен міндеттері туындайтын мәмілелер.Нақты мәмілені жүзеге асыру үшін келісімнің бір өзі жетіліксіз,оған қоса затты тапсыру қажет.Абстрактілі мәмілелер зінің негізінен қол үзгендей көрінеді.(мысалы,вексельді тапсыру)Тараптар құқықтар мен міндеттемелердің тоқтатылуын,басталу басталмауын белгісіз мән жайға байланысты етіп қойса,мәміле кейін күші жойылатын шартпен жсалды деп есептеледі.Биржалық мәмілелер мәмілелердің ерекше түрі. Биржада жасалатын мәмілелер биржалық мәмілелер д.а.. Биржалық мәміле делдал (боркер, дилер) арқылы жасалады. Бағалы қағаздармен мәмілелер жасауға, әдетте, бағалы қағаздар рыногының кәсіби қатысушылары (кастодиан, орталық депозитарий, атаулы бағалы қағаз ұстаушы т.б.) қатысады. Биржалық мәмілелер тіркелуге жатады.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]